
रशियाच्या परराष्ट्रमंत्र्यांशी चर्चा केल्यानंतर पंतप्रधान नरेंद्र मोदी नफतालीशी चर्चा करणार आहेत. नफ्तालीचा दौरा संपल्यानंतर मोदी रशियाचे अध्यक्ष व्लादिमीर पुतिन आणि युक्रेनचे राष्ट्राध्यक्ष वोलोडिमिर झेलेन्स्की यांच्याशी चर्चा करतील. दुसरीकडे, नफतालीही तेच करेल. यामुळे रशिया आणि युक्रेनमध्ये शांतता प्रस्थापित करण्याचा मार्ग मोकळा होण्याची शक्यता आहे.
नवी दिल्ली – जगात शांतता राखण्याच्या दृष्टीने हा आठवडा अत्यंत महत्त्वाचा ठरणार आहे. यामध्ये भारताची भूमिका अतिशय खास असणार आहे. खरे तर रशिया-युक्रेनमध्ये गेल्या महिनाभराहून अधिक काळ सुरू असलेले युद्ध थांबवण्यासाठी भारतात एक फॉर्म्युला बनवण्याची तयारी सुरू आहे. रशियाचे परराष्ट्र मंत्री सर्गेई लावरोव यांची अचानक भारत भेट हे या दिशेने टाकलेले महत्त्वाचे पाऊल आहे. लावरोव या आठवड्यात दिल्लीत येणार आहेत, मात्र तारीख निश्चित झालेली नाही. मात्र, इस्त्रायलचे पंतप्रधान नफ्ताली बेनेट यांच्या भेटीपूर्वीच त्यांचा दौरा होणार हे निश्चित आहे. नफताली २ एप्रिल रोजी भारतात येत आहे.
रशियाच्या परराष्ट्रमंत्र्यांशी चर्चा केल्यानंतर पंतप्रधान नरेंद्र मोदी नफतालीशी चर्चा करणार आहेत. नफ्तालीचा दौरा संपल्यानंतर मोदी रशियाचे अध्यक्ष व्लादिमीर पुतिन आणि युक्रेनचे राष्ट्राध्यक्ष वोलोडिमिर झेलेन्स्की यांच्याशी चर्चा करतील. दुसरीकडे, नफतालीही तेच करेल. यामुळे रशिया आणि युक्रेनमध्ये शांतता प्रस्थापित करण्याचा मार्ग मोकळा होण्याची शक्यता आहे.
भारत आंतरराष्ट्रीय स्तरावर युद्धबंदीचा सल्ला देत आहे. यासाठी भारताने संयुक्त राष्ट्रात एकाच दिवशी दोन ठरावांवर मतदानात भाग घेतला नाही. एक प्रस्ताव युक्रेनच्या बाजूने होता, तर दुसरा रशियाच्या बाजूने होता. रशिया-युक्रेन यांच्यात शांततेच्या सूत्रावरही सविस्तर चर्चा सुरू आहे. भारत आणि इस्रायलची भूमिका मतभेदांमधील महत्त्वाच्या पैलूंचे निराकरण करण्याची आहे. 25 मार्च रोजी अमेरिकेच्या उप परराष्ट्र सचिव व्हिक्टोरिया नूलँड याही याच हेतूने भारतात आल्या होत्या.
भारत-इस्रायलची भूमिका का महत्त्वाची?
भारताचे रशियाशी चांगले संबंध आहेत. त्याचप्रमाणे युक्रेनच्या मागे उभ्या असलेल्या अमेरिकेच्याही भारत जवळ आहे. सध्याच्या जागतिक परिस्थितीत रशिया आणि अमेरिका या दोघांनाही भारताची गरज आहे, त्यामुळे वाद सोडवण्यात भारताची भूमिका महत्त्वाची ठरते.
अमेरिका क्वाडमध्ये भारताच्या स्टेकसाठी उत्सुक आहे. त्याच वेळी, ब्रिक्समध्ये, पुतिन यांना मोदी आणि शी जिनपिंग यांच्यासोबत उभे राहून संपूर्ण जगाला रशिया, चीन आणि भारताची एकता दाखवायची आहे.
अमेरिका हा इस्रायलचा जवळचा मित्र आहे. दुसरीकडे, युक्रेनचे अध्यक्ष वोल्डीमिर झेलेन्स्की हे ज्यू आहेत, जे इस्रायलसाठी महत्त्वाचे आहेत. त्यामुळे नफताली आधीच मध्यस्थीचा पुढाकार घेत आहे.
युक्रेनमधील युद्ध संपवण्यासाठी भारत आधीच प्रयत्न करत आहे. पंतप्रधान नरेंद्र मोदी यांनी गेल्या एका महिन्यात पुतिन आणि झेलेन्स्की यांच्याशी दोन लांब दूरध्वनी संभाषण केले आहे.
फ्रान्सचे राष्ट्राध्यक्ष इमॅन्युएल मॅक्रॉन यांनी पुतीन आणि झेलेन्स्की यांच्याशी अनेकवेळा प्रदीर्घ चर्चा केली आहे. यादरम्यान मॅक्रॉन आणि मोदी यांच्यात दीर्घ चर्चाही झाली. या प्रयत्नांचा उद्देश युद्ध थांबवणे हा होता. भारत आणि इस्रायलने युद्ध थांबवण्यासाठी एक फॉर्म्युला तयार करावा, अशी अमेरिकेची इच्छा आहे.