Hearing on Shrikrishna Janmabhoomi dispute in Mathura in new year; Petitioners demand removal of mosque in Shrikrishna temple premises

असा दावा केला जातो की औरंगजेबाने श्रीकृष्णाच्या जन्मस्थानावर बांधलेले प्राचीन केशवनाथ मंदिर नष्ट केले आणि त्याच ठिकाणी 1669-70 मध्ये शाही ईदगाह मशीद बांधली. यानंतर 1770 मध्ये गोवर्धन येथे मुघल आणि मराठ्यांमध्ये युद्ध झाले. या युद्धात मराठ्यांचा विजय झाला. विजयानंतर मराठ्यांनी पुन्हा मंदिर बांधले.

    नवी दिल्ली – मथुरेच्या दिवाणी न्यायालयाने श्रीकृष्ण जन्मभूमी प्रकरण आणि शाही ईदगाहच्या वादग्रस्त जमिनीचे सर्वेक्षण करण्याचे आदेश दिले आहेत. यानंतर हे प्रकरण पुन्हा एकदा चर्चेत आले आहे. 20 जानेवारीपर्यंत सर्वेक्षणाचा अहवाल सादर करण्याचे आदेश न्यायालयाने दिले आहेत. अखेर श्रीकृष्ण जन्मभूमी आणि मथुरेतील शाही ईदगाह मशीद यांच्यात काय वाद आहे? वाद कधी आणि कसा सुरू झाला? हिंदू बाजू आणि मुस्लिम बाजूचे दावे काय आहेत? ते सविस्तर समजून घेऊ.

    काय आहे श्रीकृष्ण जन्मभूमी वाद?
    मथुरेतील श्रीकृष्णजन्मभूमीचा वाद अनेक दशके जुना आहे. मथुराचा हा वाद एकूण 13.37 एकर जमिनीच्या मालकीशी संबंधित आहे. 12 ऑक्टोबर 1968 रोजी श्री कृष्ण जन्मस्थान सेवा संस्थानने शाही मशीद इदगाह ट्रस्टशी करार केला. या करारात 13.7 एकर जागेवर मंदिर आणि मशीद दोन्ही बांधण्याची चर्चा होती. विशेष म्हणजे, श्रीकृष्ण जन्मस्थानकडे 10.9 एकर जमिनीचा मालकी हक्क आहे तर शाही इदगाह मशिदीकडे अडीच एकर जमिनीचा मालकी हक्क आहे. हिंदू बाजूने शाही इदगाह मशिदीचे वर्णन बेकायदेशीरपणे कब्जा करून बांधलेली रचना आहे आणि या जमिनीवर दावाही केला आहे. शाही ईदगाह मशीद हटवून ही जमीन श्रीकृष्ण जन्मभूमीला देण्याची मागणी हिंदूंकडून होत आहे.

    इतिहास काय सांगतो?
    असा दावा केला जातो की औरंगजेबाने श्रीकृष्णाच्या जन्मस्थानावर बांधलेले प्राचीन केशवनाथ मंदिर नष्ट केले आणि त्याच ठिकाणी 1669-70 मध्ये शाही ईदगाह मशीद बांधली. यानंतर 1770 मध्ये गोवर्धन येथे मुघल आणि मराठ्यांमध्ये युद्ध झाले. या युद्धात मराठ्यांचा विजय झाला. विजयानंतर मराठ्यांनी पुन्हा मंदिर बांधले. 1935 मध्ये अलाहाबाद उच्च न्यायालयाने बनारसचे राजा कृष्ण दास यांना 13.37 एकर जमीन दिली. 1951 मध्ये श्री कृष्ण जन्मभूमी ट्रस्टने ही जमीन संपादित केली.

    न्यायालयाने काय आदेश दिले
    मथुरा दिवाणी न्यायालयात 13.37 एकर जमिनीच्या मालकीची मागणी करणारी याचिका मथुरा न्यायालयात दाखल करण्यात आली आहे. या याचिकेत संपूर्ण जमीन ताब्यात घेण्याची आणि श्रीकृष्ण जन्मभूमीच्या बरोबरीने बांधलेली शाही ईदगाह मशीद हटवण्याची मागणी करण्यात आली आहे. या प्रकरणी दिवाणी न्यायाधीश वरिष्ठ विभाग III सोनिका वर्मा यांच्या न्यायालयाने शाही ईदगाहच्या वादग्रस्त जागेचे सर्वेक्षण करण्याचे आदेश दिले. त्याचा अहवाल 20 जानेवारीपर्यंत सर्व पक्षांना सादर करावा लागणार आहे.