हैदराबादमध्ये कृषी-संशोधन केंद्र स्थापन करण्यासाठी TAFE ची JFarm आणि ICRISAT सोबत भागीदारी (फोटो सौजन्य - सोशल मीडिया)
ट्रॅक्टर अँड फार्म इक्विपमेंट लिमिटेड (TAFE) ने ११ जुलै २०२५ रोजी हैदराबादमधील पाटणचेरू येथील ICRISAT कॅम्पसमध्ये “JFarm अॅडॉप्टिव्ह अॅग्रीकल्चर रिसर्च अँड एक्सटेंशन सेंटर” स्थापन करण्यासाठी इंटरनॅशनल क्रॉप्स रिसर्च इन्स्टिट्यूट फॉर द सेमी-अरिड ट्रॉपिक्स (ICRISAT) सोबत सामंजस्य करार (MoU) केला.
संशोधन-चालित उपाय आणि प्रशिक्षणाद्वारे शेतकऱ्यांना सक्षम करण्यासाठी वचनबद्ध असलेल्या सीएसआर उपक्रमाच्या रूपात टीएएफईने १९६४ मध्ये जेफार्मचे उद्घाटन केले. भवानीमंडी (२०१६) मध्ये विस्तार आणि सार्वजनिक-खाजगी भागीदारीद्वारे, जेफार्मने पीजेटीएसएयू, तेलंगणा (२०१९) सोबत ‘जेफार्म आणि उत्पादन प्रशिक्षण केंद्र’ आणि व्हीएनएमकेव्ही, महाराष्ट्र (२०२३) सोबत ‘जेफार्म आणि यांत्रिकीकरण केंद्र’ स्थापन केले.
सार्वजनिक क्षेत्रातील कंपनी NTPC हरित ऊर्जेत २०,००० कोटींची गुंतवणूक करणार, मंत्रिमंडळाची मंजुरी
या दृष्टिकोनाला जागतिक पातळीवर घेऊन, टीएएफईने जागतिक स्तरावर नावीन्यपूर्ण देवाणघेवाण आणि कृषी-विकास चालविण्यासाठी सेंटर ऑफ एक्सलन्स फॉर साउथ-साउथ कोऑपरेशन इन अॅग्रिकल्चर (ISSCA) अंतर्गत आयसीआरआयएसएटी सोबत भागीदारी केली आहे.
हैदराबाद येथील जेफार्म अॅडॉप्टिव्ह रिसर्च सेंटर, ICRISAT च्या मशीन-कापणीयोग्य हरभरा सारख्या अभूतपूर्व नवकल्पनांचा वापर TAFE च्या शेती-यांत्रिकीकरण कौशल्यासह करेल जेणेकरून विविध पर्यावरण आणि पिकांमधील संशोधनाचे प्रमाणीकरण करता येईल, तसेच लिंग आणि सामाजिक समावेशनाला चालना मिळेल. ही भागीदारी भारताच्या शाश्वत, पूर्णपणे यांत्रिक शेतीकडे संक्रमणाला गती देण्यासाठी आणि संपूर्ण जागतिक दक्षिण भागात या प्रगतीचा विस्तार करण्यासाठी वचनबद्ध आहे.
हे केंद्र शेतकऱ्यांना शाश्वत शेती पद्धतींबद्दल शिक्षित करण्यावर, समर्पित पायाभूत सुविधांद्वारे माती संवर्धन आणि कार्यक्षम पाण्याच्या वापरावर लक्ष केंद्रित करण्यावर लक्ष केंद्रित करेल. ते शेतीमध्ये प्रमाण-योग्य यांत्रिकीकरणाला प्रोत्साहन देईल, ज्यामध्ये पीक-अवशेष प्रक्रियेवर विशेष भर दिला जाईल. शेतकऱ्यांना कृषी सेवा मॉडेल आणि उद्योजकतेकडे प्रोत्साहित करणे आणि योग्य कृषी-तंत्रज्ञानाचे प्रयोगशाळेतून जमिनीवर हस्तांतरण सुलभ करणे हे त्याचे उद्दिष्ट आहे.
हे केंद्र एकात्मिक यांत्रिकीकरण मॉडेल देखील प्रदर्शित करेल आणि शेतकऱ्यांना ट्रॅक्टर, उपकरणे आणि यंत्रसामग्रीच्या ऑपरेशन आणि सर्व्हिसिंगमध्ये प्रशिक्षण देईल. ते JFarm Services च्या यशस्वी शेतकरी-ते-शेतकरी (F2F) डिजिटल कस्टम हायरिंग मॉडेलचे प्रदर्शन करेल, ज्यामुळे उपकरणांच्या मालकीशिवाय यांत्रिकीकरणाची सुविधा उपलब्ध होईल. याव्यतिरिक्त, हे केंद्र उद्योग तज्ञ, स्टार्ट-अप, संस्था आणि शेतकरी एकत्र आणणारे व्यासपीठ म्हणून काम करेल.
या कार्यक्रमाबद्दल बोलताना, TAFE च्या मंडळाचे सदस्य आणि ग्रुप प्रेसिडेंट डॉ. टीआर केशवन म्हणाले, “जमीन आणि जलसंपत्तीचे रक्षण करताना अचूक शेती करणे हे आमचे ध्येय आहे. आम्हाला शेतकरी समुदायाच्या विविध गरजांची सखोल समज आहे; आम्ही ओळखतो आणि असा विश्वास ठेवतो की ज्ञानाची देवाणघेवाण ही यांत्रिकीकरणाच्या व्यापक अवलंबनाची गुरुकिल्ली आहे. ICRISAT च्या कौशल्यामुळे, आम्हाला शेवटच्या मैलाच्या शेतकऱ्यापर्यंत या प्रगती प्रभावीपणे पोहोचवण्याचा विश्वास आहे.”
ICRISAT चे महासंचालक डॉ. हिमांशू पाठक पुढे म्हणाले, “आधुनिक शेतीमध्ये यांत्रिकीकरण ही अत्यंत महत्त्वाची आहे आणि या क्षेत्रात प्रगती केल्याशिवाय आपण विकसित भारत (विकसित भारत) चे ध्येय साध्य करू शकत नाही. हे सहकार्य केवळ यांत्रिकीकरणाला प्रोत्साहन देण्यापलीकडे जाते, ते रासायनिक इनपुट, कामगार अवलंबित्व आणि पर्यावरणीय प्रभाव कमी करण्यासाठी संशोधनाला पुढे नेण्याबद्दल आहे. आमचे दृष्टिकोन भारताच्या पलीकडे विस्तारित आहे; आम्ही या नवकल्पनांना संपूर्ण आफ्रिकेत पसरवण्याचे उद्दिष्ट ठेवतो.”
ग्रीन वेअरहाऊसिंग क्षेत्रात भारताची मोठी झेप, पुढील ५ वर्षांत ४ पट वाढ होण्याची शक्यता