Operation Sindoor: ब्रह्मोस क्षेपणास्त्र कोण डागते, स्पेशल कमांड युनिट भारताचे ‘ब्रह्मास्त्र’ कसे लाँच करते?

ऑपरेशन सिंदूरमध्ये, शत्रूच्या लक्ष्यांना अचूकपणे लक्ष्य करणारे सुपरसॉनिक क्षेपणास्त्र ब्रह्मोस भारताचे ब्रह्मास्त्र म्हणून ओळखले जाऊ लागले आहे. शत्रू देशही ते पाहून थरथर कापतात.

ऑपरेशन सिंदूरमध्ये भारताचे ब्रह्मास्त्र बनलेले ब्रह्मोस क्षेपणास्त्र सर्वत्र चर्चेत आहे. या सुपरसॉनिक स्पीड क्रूझ क्षेपणास्त्राने पाकिस्तानच्या हवाई संरक्षण यंत्रणेला कसे उद्ध्वस्त केले आणि त्यांच्या हवाई तळाला लक्ष्य कसे केले हा जगभरातील लष्करी तज्ज्ञांमध्ये चर्चेचा विषय बनला आहे. ब्रम्होस क्षेपणास्त्र कसे आणि कोण डागू शकते याबाबत महत्त्वाची माहिती आपण आज घेऊया 

ब्रह्मोस क्षेपणास्त्र डागण्याची जबाबदारी लष्करातील आर्टिलरी रेजिमेंटच्या एका विशेष युनिटकडे आहे. त्या रेजिमेंटच्या कमांडिंग ऑफिसरला वरच्या स्तरावरून कमांड दिली जाते. त्यानंतर बॅटरी कमांडर स्थानासह ते डागण्याची जबाबदारी घेतो. हे अधिकारी हल्ल्यासाठी क्षेपणास्त्र तयार करण्याची आणि ते लक्ष्यावर डागण्याची जबाबदारी घेतात. यासाठी एक व्यावसायिक तांत्रिक टीम देखील आहे. त्यात तांत्रिक अधिकारी आणि क्रू मेंबर्सदेखील आहेत. जाणून घेऊया अधिक माहिती (फोटो सौजन्य – iStock) 

ब्रम्होस क्षेपणास्त्राची माहिती 

आर्टिलरी रेजिमेंटमध्ये काही काळ काम केलेल्या अनुभवी आणि कुशाग्र अधिकाऱ्यांना ब्रह्मोस क्षेपणास्त्र युनिटमध्ये समाविष्ट केले जाते. सैन्य भरतीनंतर, हे क्षेपणास्त्र प्रक्षेपण युनिट प्रशिक्षणाद्वारे तयार केले जाते. त्यांना तांत्रिक कौशल्य अभ्यासक्रमाद्वारे क्षेपणास्त्र प्रक्षेपणाचे प्रशिक्षण दिले जाते.

Brahmos : ‘ब्राह्मोसची ताकद पाहिलीय का? नसेल तर पाकड्यांना विचारा’; CM योगी कडाडले

कसे आहे क्षेपणास्त्र

ब्रह्मोस सुपरसॉनिक क्रूझ क्षेपणास्त्राची लांबी सुमारे 8.2 मीटर आहे. त्याच्या प्रहार क्षमतेनुसार त्याचे वजन 2200 ते 3000 किलो पर्यंत आहे. त्याचे वॉरहेड 200 ते 300 किलो आहे. ते 2.8 ते 3.5 मॅक (मॅक म्हणजे ध्वनीचा वेग) वेगाने शत्रूच्या लक्ष्यावर हल्ला करते. ते समुद्राच्या आत पाणबुड्या आणि लढाऊ विमानांमधून देखील डागता येते. ते 15 किलोमीटर उंचीपर्यंत उडू शकते. ते एक मीटरच्या अचूक ठिकाणी लक्ष्य करू शकते. त्याची श्रेणी 290 ते 1500 किलोमीटर पर्यंत असल्याचे सांगितले जाते. हायपरसॉनिक ब्रह्मोस-2 ची गती मॅक 8 पर्यंत आहे आणि श्रेणी 1500 किलोमीटर पर्यंत आहे.

सुपरसॉनिक ब्रह्मोस क्षेपणास्त्र रशिया आणि भारताने संयुक्तपणे विकसित केले आहे. जगातील अनेक देश हे धोकादायक क्षेपणास्त्र खरेदी करण्यासाठी स्पर्धा करत आहेत.

ब्रम्होस सुपरसॉनिक क्रूझ क्षेपणास्त्राची यशस्वी चाचणी, अचूक लक्ष्य करुन शत्रुवर वार करण्यात यश

१९७१ मध्ये स्टायक्स क्षेपणास्त्राने हादरला होता पाकिस्तान

अहवालात म्हटले आहे की १९७१ मध्ये भारताने सबसोनिक स्टायक्स अँटी-शिप क्रूझ क्षेपणास्त्र पी-१५ टर्मिटच्या प्रक्षेपणामुळे पाकिस्तान नौदलासमोरही अशीच आव्हाने निर्माण झाली होती. त्यावेळी त्यांच्याकडे पुरेसे प्रतिकारक उपाय नव्हते. पी-१५ टर्मिटने भारतीय नौदलाला ऑपरेशन ट्रायडंट आणि ऑपरेशन पायथॉनमध्ये महत्त्वपूर्ण यश मिळवून दिले, ज्यामुळे पाकिस्तानी नौदलाचे मोठे नुकसान झाले. हे तेच क्षेपणास्त्र आहे ज्यावरून भारत आणि रशियाने नंतर संयुक्तपणे ब्राह्मोस विकसित केले. पी-१५ टर्मिटचे वजन सुमारे २३४० किलो, गती मॅक ०.९ आणि पल्ला ४० किलोमीटर होता.