धगधगती आग चारही बाजूने फक्त अंगार, कुंभमेळ्यात साधुसंतांच्या अग्नि स्नानाला सुरुवात, काय आहे पंचधुनी तपस्या
महाकुंभ हा त्याग आणि तपस्येचा उत्सव आहे, त्याचबरोबर अत्यंत कठीण साधनांचा संकल्पही केला जातो. येथे असे संत येतात जे अनेक वर्षांपासून अत्यंत कठीण तपस्या करत आहेत, मग ते एका पायावर उभे राहून असो किंवा हात वर करून असो वर्षानुवर्ष त्यांची तपस्या चालू आहे. देवाची उपासना करण्याची प्रत्येकाची स्वतःची एक पद्धत असते.
अशीच एक अतिशय कठीण तपश्चर्या म्हणजे पंचधुनी तपश्चर्या. यामध्ये, ऋषी आणि संत अग्निस्नान करतात. वाचून आश्चर्य वाटलं ना? पण अमृतस्नानानंतर आता या कठीण तपश्चर्येला आता प्रयागराजमध्ये सुरूवात झालेली दिसून येत आहे. नक्की पंचधुनी तपस्या म्हणजे काय जाणून घ्या
वसंत पंचमीपासून अग्नि स्नान
सोमवारी वसंत पंचमीच्या अमृत स्नानाने अग्निस्नानाची सुरुवात झाली. महाकुंभाच्या तपस्वी नगरीत सुरू झालेल्या अग्निस्नान साधनेबद्दल भाविकांमध्ये खूप उत्सुकता आहे. आतापर्यंत अनेकांनी गंगेत स्नान करून पावन होऊन एक वेगळा अनुभव घेतला आहे. मात्र अग्नि स्नान ही संकल्पना नाव वाचूनही अंगावर काटा आणणारी आहे.
श्री दिगंबर अणी आखाड्याचे महंत राघव दास म्हणाले की, कुंभ क्षेत्र हे जप, तप आणि ध्यानाचे क्षेत्र आहे, ज्याच्या प्रत्येक कोपऱ्यात एक ना एक भक्त ध्यानात मग्न असल्याचे दिसून येते. अशीच एक साधना म्हणजे पंच धुनी तपस्या, जी सामान्य भक्त अग्नि स्नान साधना म्हणून देखील ओळखतात.
अग्निस्नान कसे केले जाते?
महंत राघव दास म्हणाले की, या साधनेत साधक स्वतःभोवती जळत्या अग्नीची अनेक वर्तुळे तयार करतो आणि त्यांच्या मध्यभागी बसून साधना करतो. हे तपस्वी उष्णतेच्या वर्तुळात बसून ध्यान करतात, ज्याची ज्वाला माणसाची त्वचा जाळू शकते त्यापेक्षा कितीतरी पटीने तीव्र असते. देवाची उपासना करण्यासाठी संत आणि ऋषींना किती शारीरिक त्रास सहन करावा लागतो याची कल्पना करा.
१८ वर्ष करावी लागते साधना
वैष्णव आखाड्यातील खालसामध्ये या अग्निस्नानाचा सराव करण्याची परंपरा आहे, जी अत्यंत त्याग आणि संयमाच्या स्थितीत पोहोचल्यानंतर केली जाते. अग्नि साधना ही वैष्णव अखाड्यांमधील प्रमुख आखाडा असलेल्या दिगंबर अणी अखाड्यातील अखिल भारतीय पंच तेरह भाई त्यागी खालसाच्या साधकांची एक विशेष प्रथा आहे. ही साधना १८ वर्षे टिकते.
हा विधी पूर्ण करण्यामागील उद्देश केवळ साधनेचा उद्देश पूर्ण करणे नाही तर साधूची क्षमता आणि सहनशीलता तपासणे देखील आहे. त्यांच्या मते, १८ वर्षे सतत दरवर्षी ५ महिने ही कठोर तपश्चर्या केल्यानंतर, त्या साधूला वैरागी ही पदवी मिळते.
टीपः धर्म, ज्योतिष, वास्तु, फेंगशुई इत्यादी विषयांवरील लेख/बातम्या केवळ वाचकांच्या माहितीसाठी आहेत. यासंबंधी कोणताही प्रयोग करण्यापूर्वी तज्ज्ञांचा सल्ला आवश्यक आहे. आमचे उद्दिष्ट फक्त वाचकांना माहिती देणे आहे. Navarashtra या तथ्यांची पुष्टी करू शकत नाही.
