फोटो सौजन्य- pinterest
गुढीपाडवा हा हिंदू नववर्षाचा प्रारंभ दर्शवणारा एक पवित्र सण. चैत्र शुद्ध प्रतिपदेला साजरा केला जाणारा हा सण महाराष्ट्रात विशेष उत्साहात साजरा केला जातो. या दिवशी घराच्या प्रवेशद्वारावर गुढी उभारली जाते, घरांची स्वच्छता केली जाते आणि आनंदाचा जल्लोष केला जातो.
दरवर्षी चैत्र शुक्ल प्रतिपदेचा सूर्य वेगळा असतो. जणू काही त्याच्या किरणांमध्ये नवी आशा, नवी सुरुवात आणि नवी चेतना आहे. हा गुढीपाडवा आहे, हिंदू नववर्षाची पहिली सकाळ, जी केवळ एक तारीख नाही तर जीवनात शुभ प्रवेश आहे.
गुढीपाडवा हा केवळ धार्मिकच नव्हे, तर सांस्कृतिक आणि वैज्ञानिक दृष्टिकोनातूनही एक विशेष सण आहे. भगवान ब्रह्मदेवाने या दिवशी विश्वाची निर्मिती केली होती, म्हणून हा दिवस नवीन सुरुवातीचे प्रतीक बनला आहे. यावेळी 30 मार्च रोजी चैत्र नवरात्रीच्या प्रारंभी गुढीपाडवा साजरा केला जाणार असल्याने त्याचे महत्त्व अधिकच वाढले आहे.
गुढीपाडव्याच्या स्वागतासाठी काही दिवस आधीपासूनच तयारी सुरू केली जाते. या सणाच्या पूर्वतयारीसाठी काही महत्त्वाच्या गोष्टी या प्रमाणे आहेत.
गुढीपाडव्याला घर आनंदाने आणि सकारात्मक उर्जेने भरलेले राहावे यासाठी घर स्वच्छ ठेवणे आवश्यक आहे. मुख्य म्हणजे दारावर रांगोळी काढून सुंदर सजावट केली जाते.
गुढी म्हणजे काठीवर उलटे ठेवलेले भांडे, ज्यावर चेहऱ्याचा आकार कोरलेला असतो आणि रेशमी कापड गुंडाळलेले असते. हे विजय, समृद्धी आणि संरचनेचे प्रतीक आहे. विशेषतः महाराष्ट्रीयन परंपरेत याला विशेष स्थान आहे. घराच्या मुख्य प्रवेशद्वारावर किंवा गच्चीवर तो फडकावला जातो, जणू काही म्हणतो- “आता नवीन सुरुवात झाली आहे.”
या दिवशी मऊ कडुलिंबाची पाने आणि साखरेची मिठाई खाणे ही केवळ परंपराच नाही, तर हवामान बदलाच्या या काळात प्रतिकारशक्ती वाढवण्याचा एक मार्ग आहे. आचार्य भारद्वाज म्हणतात, “ही परंपरा आयुर्वेदाची देणगी आहे, जी शरीराला उन्हाळ्यासाठी तयार करते.
प्रत्येक शुभ प्रसंगी गोड चव आवश्यक आहे आणि गुढीपाडव्याला पुरणपोळी केली नाही तर सण अपूर्ण वाटतो. हरभरा डाळ आणि गुळाचा वापर करून बनवलेली ही पारंपारिक रोटी केवळ चवच नाही तर ऊर्जा आणि पचनशक्तीच्या बाबतीतही अप्रतिम आहे. हे अन्न शरीराचे पोषण तर करतेच शिवाय सणाच्या आत्म्यात गोडवा भरते. तसेच गुढीपाडव्याला विशेष गोडधोड पदार्थ बनवले जातात. मुख्यतः श्रीखंड-पुरी, पुरणपोळी, चकली, करंजी यासारखे पदार्थ घरी बनवले जातात.
या शुभदिनी नवीन वस्त्र परिधान करणे शुभ मानले जाते. स्त्रिया पारंपरिक साड्या परिधान करतात, पुरुष धोतर-कुर्ता घालतात आणि लहान मुलेही पारंपरिक वेशभूषा करतात.
गुढीपाडवा हा आनंद, विजय आणि नव्या संकल्पांचा दिवस आहे. या सणाच्या पूर्वतयारीने सणाचा उत्साह द्विगुणित होतो. नवीन वर्षाच्या स्वागतासाठी हा सण मोठ्या भक्तिभावाने आणि आनंदाने साजरा करावा.
(टीपः धर्म, ज्योतिष, वास्तू, फेंगशुई इत्यादी विषयांवरील लेख/ बातम्या केवळ वाचकांच्या माहितीसाठी आहेत. यासंबंधी कोणताही प्रयोग करण्यापूर्वी तज्ज्ञांचा सल्ला आवश्यक आहे. आमचे उद्दिष्ट फक्त वाचकांना माहिती देणे आहे. Navrashtra या तथ्यांची पुष्टी करु शकत नाही)
