घर विकून होणार तोटा! अर्थमंत्री निर्मला सितारमण यांच्या अर्थसंकल्पाचा सामान्यांना बसणार फटका (फोटो सौजन्य-ट्विटर)
अर्थमंत्री निर्मला सीतारामन यांनी मंगळवारी (23 जुलै) अर्थसंकल्प सादर केला. या अर्थसंकल्पाकडून सर्वसाधारण तसेच नोकरदार वर्गाला खूप अपेक्षा होत्या. मात्र अर्थसंकल्पातील नवीन कर प्रणालीतील कर स्लॅबमधील बदल आणि मानक कपातीत वाढ यामुळे कामगार वर्गही नाराज असताना दिसत आहे. कारण अर्थमंत्री निर्मला सीतारामन यांच्या घोषणेनंतर, कर स्लॅबमधील बदलामुळे सुमारे 17000 रुपयांचा फायदा झाला आहे. परंतु मालमत्तेच्या विक्रीवर लागू होणारी अनुक्रमणिका 20 टक्क्यांवरून 12.5 टक्के करण्यात आली आहे. एकंदरित काय तर, तुमची मालमत्ता विकून तुम्हाला पूर्वीसारखा नफा मिळणार नाही. म्हणजेच आता घर विकून तुमचा फायदा नाही, तर तोटा सोसावा लागणार आहे.
अर्थमंत्री निर्मला सीतारामन यांनी घर विक्रीवरील कर 20 टक्क्यांवरून 12.5 टक्क्यांवर आणण्याची घोषणा केली. यासोबतच जमीन किंवा घराच्या विक्रीवर मिळणारा इंडेक्सेशन बेनिफिटही रद्द करण्यात आला. याचा अर्थ, मालमत्तेच्या विक्रीवर, भांडवली नफ्यासाठी इंडेक्सेशन लाभाशिवाय 12.5% चा नवीन LTCG कर लागू होईल.
उदाहरणार्थ, जर तुम्ही 2002-2003 या आर्थिक वर्षात 15 लाख रुपयांचे घर विकत घेतले. आता 21 वर्षांनंतर 2023-2024 मध्ये तुम्ही हे घर 60 लाख रुपयांना विकले. यावर, यापूर्वी तुम्ही आयकराने सूचित केलेल्या सीआयआय क्रमांकांसह घराची किंमत वाढवू शकता. पण आता असे होणार नाही. पूर्वी इंडेक्सेशनसह 20% कर होता. पण आता इंडेक्सेशन लाभाशिवाय तुम्हाला 12.5 टक्के कर तुम्हाला भरावा लागणार आहे.
इंडेक्सेशन बेनिफिटनुसार, 2023-2024 मध्ये 15 लाख रुपयांचे घर 60 लाख रुपयांना विकू शकत होतो. 2002-2003 मध्ये जेव्हा घर विकत घेतले तेव्हा CII 105 होते. आता ते 2023-2024 मध्ये 348 पर्यंत वाढेल. त्याच्या भांडवली नफ्याची गणना करण्यासाठी, 348 ला 105 ने भागले पाहिजे, जे 3.31 पट आहे. त्यानुसार 2023-2024 मध्ये घराची किंमत (15 लाख * 3.31 पट) 49.65 लाख रुपये झाली. त्यानुसार 10.35 लाख रुपयांचा फायदा झाला. जुन्या नियमानुसार, त्याला 10.35 लाख रुपयांवर 2.07 लाख रुपयांचा 20 टक्के कर भरावा लागेल.
नवीन नियमांनुसार, इंडेक्सेशन लाभाशिवाय 12.5 टक्के एलटीसीजी कर भरावा लागेल. म्हणजेच 2002-2003 मध्ये जे घर 15 लाख रुपयांना विकत घेतले होते, ते आता 2023-2024 मध्ये 60 लाख रुपयांना विकले गेले आहे. अशा प्रकारे त्यांना घराच्या विक्रीवर 45 लाख रुपये (300 टक्के) नफा झाला. आता नवीन नियमानुसार, 45 लाख रुपयांच्या नफ्यावर 12.5 टक्के कर भरावा लागेल, जो 562,500 रुपये आहे. पूर्वीच्या नियमानुसार हा कर 2.07 लाख रुपये होता. सरकारने कराचा दर कमी केला असेल पण तुम्हाला एकूण जास्त कर भरावा लागेल.
जुन्या नियमानुसार, फायदा असा होता की जर तुम्ही 10 लाख रुपयांना घर विकत घेतले असेल तर तुम्ही आयकर विभागाने अधिसूचित केलेल्या कॉस्ट इन्फ्लेशन इंडेक्स (CII) नुसार त्याची किंमत वाढवू शकता. मात्र आता नवीन नियम लागू झाल्यानंतर दरात वाढ होणार नाही. करदात्याला आता विक्री किंमतीतून खरेदी किंमत वजा करून भांडवली नफ्याच्या आधारावर कर भरावा लागेल. यामुळे आयकर अधिकाऱ्यांसाठी भांडवली नफ्याची गणना करणे सोपे होईल.