भारतात फाल्कन 2000 बिझनेस जेट्सचे उत्पादन करण्यासाठी डसॉल्ट एव्हिएशन आणि रिलायन्स एअरोस्ट्रक्चर यांच्यात करार (फोटो सौजन्य - सोशल मीडिया)
रिलायन्स इन्फ्रास्ट्रक्चर लिमिटेडची उपकंपनी रिलायन्स एरोस्ट्रक्चरने फ्रेंच कंपनी डसॉल्ट एव्हिएशनच्या फाल्कन २००० बिझनेस जेट्सची भारतात निर्मिती करण्यासाठी करार केला आहे. या विमानांचा पहिला भाग २०२८ मध्ये रिलायन्स एरोस्ट्रक्चरच्या नागपूर कारखान्यातून आणला जाण्याची अपेक्षा आहे. दसॉल्टच्या इतिहासात पहिल्यांदाच फाल्कन विमान पूर्णपणे फ्रान्सबाहेर तयार केले जाईल.
या घोषणेनंतर बुधवारी बीएसईवर इंट्राडे ट्रेडमध्ये अनिल अंबानी यांच्या मालकीच्या रिलायन्स इन्फ्रास्ट्रक्चरच्या शेअर्सनी ५% चा वरचा टप्पा गाठला. “‘मेड इन इंडिया’ फाल्कन २००० हे देशाच्या तांत्रिक कौशल्याचे आणि उत्पादन उत्कृष्टतेचे अभिमानास्पद प्रतीक म्हणून उभे राहील. जागतिक एरोस्पेस मूल्य साखळीत भारताला एक महत्त्वाचे केंद्र म्हणून दृढपणे स्थान देण्याचा आमचा प्रयत्न आहे,” असे अनिल अंबानी यांनी एका निवेदनात म्हटले आहे.
“हा नवीन करार आमच्या ‘मेक इन इंडिया’ वचनबद्धतेची पूर्तता करण्याचा आणि जागतिक एरोस्पेस पुरवठा साखळीत भारताला एक प्रमुख भागीदार म्हणून ओळख मिळवून देण्यासाठी आमचा दृढ हेतू आहे,” असे डसॉल्ट एव्हिएशनचे अध्यक्ष आणि मुख्य कार्यकारी अधिकारी एरिक ट्रॅपियर म्हणाले.
बुधवारच्या घोषणेनंतर, फ्रेंच कंपनी भारतात आणखी अभियंते नियुक्त करण्याची योजना आखत आहे. दोन्ही कंपन्यांमधील आणखी एक संयुक्त उपक्रम, डसॉल्ट रिलायन्स एव्हिएशन लिमिटेड (DRAL), आधीच फाल्कन जेट्ससाठी कॉकपिट आणि स्ट्रक्चरल घटकांचे उत्पादन करते.
२०१७ मध्ये स्थापन झालेल्या DRAL मध्ये फाल्कन मालिकेसाठी एक उत्कृष्टता केंद्र असेल, ज्यामध्ये फाल्कन ६एक्स आणि फाल्कन ८एक्स यांचा समावेश असेल, जे फ्रान्सबाहेर डसॉल्टची अशी पहिली सुविधा असेल.
फाल्कन २००० च्या पंख आणि संपूर्ण फ्यूजलेज असेंब्ली व्यतिरिक्त, फाल्कन ८एक्स आणि फाल्कन ६एक्सच्या पुढच्या भागाचे असेंब्ली डीआरएएलकडे हस्तांतरित करेल. एव्हिएशन कन्सल्टन्सी CAPA इंडियाचे मुख्य कार्यकारी अधिकारी कपिल कौल म्हणाले की, रिलायन्स इन्फ्रास्ट्रक्चरची दसॉल्ट एव्हिएशनसोबतची भागीदारी ही “भारतात अधिक नागरी एरोस्पेस उत्पादन आणण्याच्या मोठ्या ध्येयाकडे पहिले पाऊल आहे”.
इतर काही भारतीय कंपन्यांचेही जागतिक एरोस्पेस उत्पादकांसोबत संयुक्त उपक्रम आहेत. टाटा-एअरबस जेव्ही द्वारे असेंब्ली केले जाणारे टॅक्टिकल ट्रान्सपोर्ट एअरक्राफ्ट एअरबस सी-२९५. यामध्ये ४० विमानांच्या ८५% पेक्षा जास्त स्ट्रक्चरल आणि फायनल असेंब्लीचे उत्पादन तसेच भारतात १३,००० डिटेल पार्ट्सचे उत्पादन समाविष्ट आहे.
टाटा बोईंग एरोस्पेस (TBAL), टाटा अॅडव्हान्स्ड सिस्टम्स लिमिटेड (TASL) आणि बोईंग कंपनी यांचा संयुक्त उपक्रम, अमेरिकन कंपनीच्या अपाचे AH-64 हेलिकॉप्टरसाठी फ्यूजलेज आणि त्यांच्या चिनूक हेलिकॉप्टरचे सुटे भाग तयार करतो. अदानी डिफेन्स आणि इस्रायलच्या एल्बिट सिस्टम्स यांच्यातील अदानी-एल्बिट संयुक्त उपक्रम भारतात हर्मीस ९०० मानवरहित हवाई वाहने आणि पाळत ठेवणारी यंत्रणा तयार करतो.