सप्टेंबरमध्ये IPO बाजारात ऐतिहासिक तेजी, 1997 नंतरची सर्वाधिक नोंद (फोटो सौजन्य - सोशल मीडिया)
IPO Marathi News: सप्टेंबरमध्ये प्रारंभिक सार्वजनिक ऑफरिंग (आयपीओ) बाजार तेजीत होता. या महिन्यात मुख्य मंडळ आणि एसएमई प्लॅटफॉर्मवर जवळजवळ तीन दशकांमधील सर्वाधिक आयपीओ आले. सप्टेंबरच्या अखेरीस, पुढील आठवड्यात नियोजित चार इश्यूसह, मुख्य मंडळावर एकूण आयपीओची संख्या २५ असेल. जानेवारी १९९७ नंतर कोणत्याही महिन्यात जारी केलेल्या आयपीओची ही सर्वाधिक संख्या आहे.
या महिन्यात एसएमई सेगमेंटमध्ये ५६ आयपीओ आले. २०१२ मध्ये लघु व्यवसायांना शेअर बाजारात प्रवेश करण्यास मदत करण्यासाठी लाँच केलेल्या या प्लॅटफॉर्मसाठी आयपीओची ही आतापर्यंतची सर्वाधिक संख्या आहे. बहुतेक क्रियाकलाप स्मॉलकॅप सेगमेंटमध्ये आहेत. मेनबोर्ड इश्यूजचा सरासरी आकार सुमारे ₹५३० कोटी आहे.
बाजारातील सहभागी आयपीओच्या या पुराचे कारण मागणीत वाढ ते नियामक मुदतीपर्यंतच्या घटकांना देतात. पँटोमॅथ फायनान्शियल सर्व्हिसेस ग्रुपचे संस्थापक महावीर लुनावत म्हणाले, “मार्च ते मे दरम्यान प्राथमिक बाजार मंदावला होता, परंतु त्यानंतर, जारी होण्याचा प्रवाह सुरू झाला. कंपन्यांना त्यांच्या भांडवल उभारणी मोहिमा ३० सप्टेंबरच्या अंतिम मुदतीपूर्वी पूर्ण करायच्या आहेत जेणेकरून त्यांना त्यांच्या आर्थिक विवरणपत्रांमध्ये समाविष्ट करता येईल. शिवाय, वर्षाच्या दुसऱ्या सहामाहीसाठी खर्चाचे नियोजन करण्याची गरज असल्याने अनेक कंपन्यांना त्यांच्या लिस्टिंग योजनांना गती देण्यास प्रवृत्त केले आहे.”
प्राइम डेटाबेस ग्रुपचे व्यवस्थापकीय संचालक प्रणव हल्दिया सहमत आहेत. ते आयपीओ मार्केटमधील विक्रमी कामगिरीचे श्रेय देशांतर्गत रोख प्रवाह, मजबूत खरेदीची भावना आणि लिस्टिंगनंतरच्या इश्यूजच्या मजबूत कामगिरीला देतात.
विश्लेषकांच्या मते, आयपीओ मार्केटमधील ही गती अशीच सुरू राहण्याची अपेक्षा आहे. सध्या ७० कंपन्या १ ट्रिलियन रुपयांपेक्षा जास्त (अंदाजे $१००,००० अमेरिकन डॉलर्स) उभारण्याची योजना आखत आहेत. या कंपन्यांना त्यांच्या आयपीओसाठी सिक्युरिटीज अँड एक्सचेंज बोर्ड ऑफ इंडिया (सेबी) कडून मंजुरी मिळाली आहे. आणखी ९० कंपन्या अंदाजे १.६ ट्रिलियन रुपयांपर्यंत (अंदाजे $१००,००० अमेरिकन डॉलर्स) उभारण्यासाठी सेबीच्या मंजुरीची वाट पाहत आहेत.
परदेशी पोर्टफोलिओ गुंतवणूकदारांकडून होणारी विक्री, रुपयाची घसरण आणि एच-१बी व्हिसा आणि व्यापार शुल्कावरील अमेरिकेच्या निर्णयामुळे दुय्यम बाजारपेठेतील गोंधळ या पार्श्वभूमीवर प्राथमिक बाजारातून भांडवल उभारणीत ही वाढ झाली आहे.
मॅक्वेरी येथील वित्तीय सेवा संशोधन विभागाचे व्यवस्थापकीय संचालक आणि प्रमुख सुरेश गणपती म्हणाले की, किरकोळ गुंतवणुकीमुळे प्राथमिक बाजार तेजीत आहे, परंतु परदेशी गुंतवणूकदारांकडून सतत विक्री होत असल्याने दुय्यम बाजारावर दबाव आहे. गेल्या वर्षभरात व्यापक निर्देशांकांनी लक्षणीय परतावा दिलेला नसल्याने गुंतवणूकदार आयपीओकडेही वळत आहेत.
एका वर्षात, निफ्टी ५० ४.३ टक्क्यांनी घसरला आहे तर निफ्टी मिडकॅप १०० आणि निफ्टी स्मॉलकॅप निर्देशांक त्यांच्या शिखरावरून सुमारे ८ टक्क्यांनी खाली आले आहेत.
२०२४ मध्ये कंपन्यांनी आयपीओद्वारे विक्रमी १.६ ट्रिलियन रुपये उभारले. हा टप्पा ओलांडण्यासाठी या वर्षाच्या उर्वरित तीन महिन्यांत ७४,००० कोटी रुपयांपेक्षा जास्त निधी उभारावा लागेल.
तज्ञांचे म्हणणे आहे की, जर काही मोठ्या आकाराचे इश्यू आले तर अंतिम आकडा गेल्या वर्षीच्या जवळपास असू शकतो. टाटा कॅपिटल, ग्रो आणि एलजी यांच्यासह अब्जावधी डॉलर्सचे आयपीओ पुढील महिन्यात येऊ शकतात.