RBI to cut Repo Rate: RBI ने रेपो दर कमी केला तर सामान्यांच्या खिशावर काय होईल परिणाम? जाणून घ्या (फोटो सौजन्य - सोशल मीडिया)
RBI to cut Repo Rate Marathi News: गेल्या फेब्रुवारीमध्ये, रिझर्व्ह बँकेने (RBI) त्यांच्या चलनविषयक धोरणात मोठा बदल केला. फेब्रुवारी २०२५ मध्ये, आरबीआयने रेपो दर २५ बेसिस पॉइंट्सने कमी करून ६.२५% केला. गेल्या पाच वर्षांत पहिल्यांदाच रेपो दरात कपात करण्यात आली. आता अशी बातमी आहे की ७ ते ९ एप्रिल दरम्यान होणाऱ्या पुढील बैठकीत आरबीआय पुन्हा एकदा रेपो दरात २५ बेसिस पॉइंट्सची कपात करू शकते. सिटीबँक, जेपी मॉर्गन, नोमुरा आणि बँक ऑफ अमेरिका यांसारख्या मोठ्या बँकांच्या संशोधनातून असेही दिसून येत आहे की वर्षाच्या अखेरीस रेपो दर ५.५% पर्यंत पोहोचू शकतो. याचा अर्थ असा की २०२५ मध्ये एकूण १०० बेसिस पॉइंट्सची कपात होऊ शकते.
रेपो रेट म्हणजे व्याजदर ज्यावर रिझर्व्ह बँक ऑफ इंडिया बँकांना अल्प कालावधीसाठी कर्ज देते. बँका सरकारी सिक्युरिटीज (जसे की बाँड्स) गहाण ठेवून हे पैसे घेतात. सध्या हा दर ६.२५% आहे. सोप्या भाषेत समजून घ्यायचे झाले तर, ही एक प्रकारची “कर्जाची किंमत” आहे जी बँकांना आरबीआयकडून पैसे घेण्यासाठी द्यावी लागते.
रेपो रेटचा परिणाम संपूर्ण देशाच्या अर्थव्यवस्थेवर होतो. जेव्हा हा दर कमी असतो तेव्हा बँकांना स्वस्त कर्ज मिळते. याद्वारे ते त्यांच्या ग्राहकांना स्वस्त दरात कर्ज देखील देऊ शकतात. उदाहरणार्थ, जर तुम्हाला घर किंवा कार खरेदी करण्यासाठी कर्जाची आवश्यकता असेल, तर रेपो दर कमी असल्याने त्याचा व्याजदर कमी होऊ शकतो. याशिवाय, बाजारात पैसा वाढतो, ज्यामुळे लोक अधिक खर्च करतात आणि अर्थव्यवस्था वाढते.
पण जर महागाई खूप वाढत असेल तर आरबीआय रेपो दर वाढवते. यामुळे बँक कर्जे महाग होतात, लोक कमी कर्ज घेतात आणि बाजारात पैसे कमी असतात. यामुळे किमती नियंत्रणात राहतात. म्हणजेच, रेपो रेट हे एक साधन आहे ज्याद्वारे आरबीआय अर्थव्यवस्था संतुलित ठेवते.
जेव्हा रेपो दर कमी असतो तेव्हा बँकांसाठी कर्ज घेण्याचा खर्च कमी होतो. याला “भांडवल खर्च” म्हणतात. जेव्हा बँका कमी किमतीत पैसे कर्ज घेतात, तेव्हा त्या त्यांच्या ग्राहकांना कमी व्याजदराने पैसे देखील देऊ शकतात. उदाहरणार्थ, समजा तुम्ही गृहकर्ज घेतले आहे. जर रेपो दर कमी झाला तर बँक तुमचा व्याजदर कमी करू शकते, ज्यामुळे तुमचा मासिक हप्ता (EMI) कमी होईल. हीच गोष्ट कार कर्जांनाही लागू होते.
आता वैयक्तिक कर्जाबद्दल बोलूया. वैयक्तिक कर्जे बहुतेकदा निश्चित व्याजदराने उपलब्ध असतात, म्हणजेच एकदा कर्ज घेतल्यानंतर त्याचा व्याजदर बदलत नाही. म्हणून, जर तुम्ही आधीच वैयक्तिक कर्ज घेतले असेल, तर रेपो दरात कपात केल्याने त्याच्या ईएमआयवर कोणताही फरक पडणार नाही. परंतु नवीन कर्ज घेणाऱ्यांना फायदा होऊ शकतो, कारण बँका कमी व्याजदराने नवीन कर्ज देऊ शकतात.
आरबीआयचा एक विशेष गट आहे, ज्याला चलनविषयक धोरण समिती (एमपीसी) म्हणतात. त्यात सहा लोक असतात, जे देशाच्या अर्थव्यवस्थेकडे पाहून निर्णय घेतात. जेव्हा त्यांना वाटते की महागाई नियंत्रणात आहे आणि बाजारात अधिक पैसे गुंतवण्याची गरज आहे, तेव्हा ते रेपो दर कमी करतात. सध्या नेमके हेच घडत आहे. बँक ऑफ अमेरिका सारख्या मोठ्या संस्था म्हणतात की भारतात महागाई ही मोठी समस्या नाही आणि अर्थव्यवस्थेला चालना देण्यासाठी रेपो दर कमी करण्यास वाव आहे.
फेब्रुवारी २०२५ मध्ये २५ बेसिस पॉइंटची कपात ही पहिली पायरी होती. आता एप्रिलमध्येही हे होण्याची अपेक्षा आहे. जर वर्षाच्या अखेरीस रेपो दर ५.५% पर्यंत पोहोचला तर तो एकूण १०० बेसिस पॉइंट्सचा कपात असेल. याचा अर्थ बँकांकडे स्वस्त पैसे असतील, जे ते लोकांना कर्जाद्वारे देऊ शकतील. यामुळे घर, गाडी किंवा इतर गरजांसाठी कर्ज घेणे सोपे आणि स्वस्त होऊ शकते.
तथापि, हे देखील खरे आहे की रेपो दर वाढवण्याचा किंवा कमी करण्याचा निर्णय केवळ महागाईवरच नाही तर इतर अनेक गोष्टींवर देखील अवलंबून असतो. जसे की अर्थव्यवस्था किती वेगाने वाढत आहे, लोकांकडे किती पैसे आहेत आणि बाजारात किती कर्ज फिरत आहे. हे सर्व पाहिल्यानंतरच आरबीआय आपले पुढील पाऊल उचलते.
रेपो दरात घट झाल्याने कर्जे स्वस्त होऊ शकतात. जर तुम्ही गृहकर्ज किंवा कार कर्ज घेण्याचा विचार करत असाल तर तुमच्यासाठी ही आनंदाची बातमी आहे. तुमचा ईएमआय कमी होऊ शकतो, ज्यामुळे तुम्ही दरमहा काही पैसे वाचवू शकता. परंतु जुने वैयक्तिक कर्ज असलेल्यांना याचा फायदा होणार नाही. तसेच, बँका ग्राहकांना किती फायदा देतील हे निश्चित केलेले नाही.
२०२५ मध्ये रेपो दर ५.५% पर्यंत पोहोचण्याचा अंदाज दर्शवितो की आरबीआय अर्थव्यवस्थेला चालना देण्याचा प्रयत्न करत आहे. पण हे सर्व भविष्यात महागाई कशी राहील आणि बाजाराची स्थिती काय असेल यावरही अवलंबून असेल. म्हणून जर तुम्ही कर्ज घेण्याचा विचार करत असाल तर येणाऱ्या महिन्यांवर लक्ष ठेवा – कदाचित तुम्हाला स्वस्त कर्ज मिळू शकेल.
.png "Videos"){kind=small}
