Nathan Anderson : रुग्णवाहिकेचा ड्रायव्हर ते हिंडेनबर्ग; अदानींसह अख्खं कॉर्पोरेट क्षेत्र हादरवणारा अँडरसन नक्की आहे तरी कोण?

हिंडेनबर्ग रिसर्च, शॉर्ट-सेलिंग आणि इन्व्हेस्टिगेटिव्ह रिसर्चंमधील एक मोठं नाव आहे. या हिंडेबर्गचे संस्थापक नॅथन अँडरसन वित्तीय बाजारपेठेत संशोधनातएक जागतीक दर्जाचं व्यक्तिमत्व आहेत.

हिंडेनबर्ग रिसर्च, शॉर्ट-सेलिंग आणि इन्व्हेस्टिगेटिव्ह रिसर्चंमधील एक मोठं नाव आहे. या हिंडेबर्गचे संस्थापक नॅथन अँडरसन कॉर्पोरेट फसवणूक, आर्थिक गैरव्यवहार उघड करणे यासह वित्तीय बाजारपेठेत संशोधनात एक जागतीक दर्जाचं व्यक्तिमत्व आहेत. भारतासह जगभरातील कॉर्पोरेट क्षेत्राला अनेक धक्के हिंडेनबर्गने दिले आहेत. मात्र नॅथन अॅंडरसन यांची ओळख हिंडेनबर्ग पुरतीच मर्यादीत आहे का? त्याआधी ते काय करत होते? आणि कॉर्पोरेट क्षेत्रात त्यांची एन्ट्री कशी झाली? पाहूयात या रिपोर्टमधून…

नाथन अँडरसनचे सुरुवातीचे जीवन

नॅथन अँडरसन हा अमेरिकेतील कनेक्टिकट राज्यातील आहे. त्याचे वडील कनेक्टिकट विद्यापीठात प्राध्यापक होते आणि त्याची आई परिचारिका म्हणून काम करत होती. कनेक्टिकट विद्यापीठात असताना, त्याने आंतरराष्ट्रीय व्यवसाय अभ्यास केला. नंतर तो चार्टर्ड अल्टरनेटिव्ह इन्व्हेस्टमेंट अॅनालिस्ट (CAIA) आणि चार्टर्ड फायनान्शियल अॅनालिस्ट (CFA) या दोन आर्थिक व्यावसायाशी निगडीत पदवी त्याने मिळवल्या.

२००४ ते ५ दरम्यान काही काळासाठी, त्याने फॅक्टसेट रिसर्च सिस्टम्स आयएनसी मध्ये इस्रायलमध्ये रुग्णवाहिका चालक म्हणूनही काम केलं. जिथे त्याला “रन-ऑफ-द-मिल” आढळले. त्यानंतर त्याने श्रीमंत लोकांच्या खासगी संपत्ती व्यवस्थापन सेवांसाठी संभाव्य गुंतवणुकीची तपासणी करण्याचे काम स्वीकारले आणि त्यानंतर लवकरच त्याने क्लॅरिटीस्प्रिंग ही त्याची पहिली फर्म स्थापन केली.

अँडरसन यांना नेहमीच वित्तीय बाजारपेठा आणि गुंतवणूक धोरणांमध्ये रस होता. त्यांना तंत्रज्ञानाची, विशेषतः संगणक विज्ञान आणि अभियांत्रिकी या विषयांची पार्श्वभूमी आहे, ज्यामुळे अधिक विसृत पद्धतीन संशोधन करता येत होतं. अँडरसन यांना कंपन्यांच्या सार्वजनिक कथा आणि त्यांच्या आर्थिक वास्तवांमधील तफावत समजून घेण्यात देखील रस होता, ज्यामुळे अखेर शॉर्ट-सेलिंग आणि संशोधनातील त्यांच्या कारकीर्दीला आकार मिळाला.

हिंडेनबर्ग रिसर्चची स्थापना करण्यापूर्वी, अँडरसन यांनी विविध तंत्रज्ञान कंपन्यांमध्ये काम केलं आणि डेटा विश्लेषण आणि वित्तीयप्रणाली समजून घेण्यातील त्यांच्या तांत्रिक कौशल्यामुळे त्यांना त्यांच्या भविष्यातील प्रयत्नांसाठी आवश्यक कौशल्ये विकसित करण्यास मदत झाली. सार्वजनिकरित्या व्यापार होणाऱ्या कंपन्यांची सखोल चौकशी आणि कंपन्यांच्या शेअरच्या किमतींना हानी पोहोचवणारी माहिती उघड करण्याच्या क्षमतेसाठी ते जगभरात ओळखले जातात. मात्र आर्थिक गैरव्यवहार देखील उघड झाले.

हिंडेनबर्ग रिसर्चची स्थापना २०१७ मध्ये नॅथन अँडरसन यांनी केली होती. “हिंडेनबर्ग” हे नाव हिंडेनबर्ग एका मोठ्या अपघाताशी संबंधीत आहे. ही एक दुःखद घटना होती. जर्मन प्रवासी विमान LZ 129 हिंडेनबर्गला १९३७ मध्ये उतरण्याच्या प्रयत्नात आग लागली. अँडरसनने या नावाची निवड केली हे प्रतीकात्मक होते. कंपन्यांना संभाव्य धोक्यापासून सावध करणे, कॉर्पोरेट जगतातील कमकुवतपणा, फसवणूक आणि अनधिकृत पद्धती उघड करण्यावर त्यांचा भर यातून अधोरेखित होतो.

हिंडेनबर्ग रिसर्चचे प्राथमिक कार्य म्हणजे शॉर्ट-सेलिंग, एक अशी रणनीती ज्यामध्ये गुंतवणूकदार स्टॉकचे शेअर्स उधार घेतात, ते विकतात आणि नंतर ते कमी किमतीत परत विकत घेऊन कर्ज देणाऱ्याला परत करतात, ज्यामुळे स्टॉकच्या किमतीत घट झाल्यामुळे नफा मिळतो. हिंडेनबर्गचे संशोधन अहवालात सामान्यतः अशा कंपन्यांना लक्ष्य केलं, ज्या त्यांना जास्त मूल्यमापन करणाऱ्या, गुंतवणूकदारांची दिशाभूल करणाऱ्या किंवा फसव्या क्रियाकलापांमध्ये गुंतलेल्या वाटत होत्या.

हिंडेनबर्ग रिसर्चचे व्यवसाय मॉडेल कंपनीतील गैरकृत्ये उघड करण्याचा दावा करणारे तपशीलवार अहवाल प्रकाशित करताना स्टॉक कमी करण्यावर अवलंबून असते. त्यांच्या अहवालांमध्ये अनेकदा तपशीलवार विश्लेषण, अंतर्गत माहिती, आर्थिक विसंगती आणि कॉर्पोरेट गैरकारभाराचे आरोप समाविष्ट असतात. ही प्रकाशने चांगल्या प्रकारे संशोधन केलेली असतात आणि सहसा त्यांच्यासोबत आर्थिक कागदपत्रे, व्हिसलब्लोअर अकाउंट्स आणि न्यायालयीन नोंदी यासारखे पुरावे होते.

हिंडेनबर्ग संशोधन आणि परिणाम

हिंडेनबर्ग रिसर्चमधील नॅथन अँडरसन आणि त्यांची टीम अनेक हाय-प्रोफाइल तपासांसाठी प्रसिद्ध होती. कंपनीच्या अहवालांमध्ये वारंवार अशा कंपन्यांना लक्ष्य केले जात होते, ज्यांनी मीडियाचे लक्ष वेधून घेतले आहे किंवा मोठ्या प्रमाणात स्टॉक मूल्यांकन मिळवली आहेत. हिंडेनबर्गच्या अहवालांचा परिणाम कॉर्पोरेट क्षेत्रात मोठ्या प्रमाणात राहिला आहे. ज्यामुळे अनेकदा शेअरच्या किमतींमध्ये मोठी घसरण झाली आहे, ज्यातून चौकशी आणि संबंधित कंपन्यांना कायदेशीर नुकसानही सहन करावं लागलं आहे.

हिंडेनबर्ग रिसर्चशी संबंधित सर्वात प्रसिद्ध प्रकरणांपैकी एक म्हणजे निकोला कॉर्पोरेशन. ही कंपनी एक इलेक्ट्रिक वाहन स्टार्टअप आहे. सप्टेंबर २०२० मध्ये, हिंडेनबर्गने निकोलावर एक गंभीर अहवाल प्रकाशित केला, ज्यामध्ये कंपनीने त्यांच्या हायड्रोजन-चालित ट्रकच्या क्षमता आणि त्यांच्या तांत्रिक कौशल्याबद्दल गुंतवणूकदारांची दिशाभूल केल्याचा आरोप करण्यात आला होता. या अहवालात निकोलाचे संस्थापक ट्रेव्हर मिल्टन यांनी कंपनीच्या उत्पादनांबद्दल अतिशयोक्तीपूर्ण दावे कसे केले होते याचे तपशीलवार वर्णन केले आहे. या प्रकाशनानंतर, निकोलाच्या शेअरची किंमत अचानक घसरली आणि कंपनीला अमेरिकेच्या सिक्युरिटीज अँड एक्सचेंज कमिशन (SEC) आणि न्याय विभाग (DOJ) च्या अनेक चौकशींना सामोरं जावं लागलं. .या चौकशीमुळे शेवटी मिल्टन यांना राजीनामा द्यावा लागला आणि त्याच्यावर सिक्युरिटीज फसवणुकीचे फौजदारी आरोप लावण्यात आले.

हिंडेनबर्गने धक्का दिलेलं आणखी एक प्रकरण म्हणजे, भारतीय अदानी समूह. ऊर्जेपासून पायाभूत सुविधांपर्यंत विविध व्यवसायांमध्ये अदानी समूहाचा लोडारा पसरला आहे. जानेवारी २०२३ मध्ये, हिंडेनबर्ग रिसर्चने अदानी ग्रुपवर स्टॉक मॅनिपुलेशन आणि अकाउंटिंग फसवणुकीचा आरोप करणारा एक अहवाल प्रकाशित केला. अहवालात अनेक गंभीर आरोप करण्यात आले होते. मात्र आता अँडरसन यांनी हिंडेनबर्ग रिसर्च फर्म बंद करण्याची घोषणा केली आहे.