HMPV Virus : HMPV व्हायरसबाबत मोठी अपडेट; या काळात जन्मलेल्या मुलांना अधिक धोका

HMPV मुळे चीनमध्ये दहशतीचं वातावरण आहे, तर भारतातही याबाबत देखरेख सुरू करण्यात आली आहे. कोविड-19 व्यतिरिक्त या विषाणुची लहान मुलांना लागण होत आहे. हा विषाणू दोन वर्षांपेक्षा कमी वयाच्या मुलांमध्ये जास्त दिसून येत आहे.

कोविड-19 असे एक असं नाव आहे जे आजही लोकांच्या मनात भीती निर्माण करतं. या भयानक विषाणूमुळे भारतासह जगभरात लाखो लोकांना जीव गमवावा लागला आहे. अर्थात, या गोष्टीला जवळपास 5 वर्षे झाली आहेत, परंतु जवळच्या व्यक्ती गमावल्याच्या वेदना लोकांच्या हृदयात अजूनही जिवंत आहेत. कोविडमुळे आपल्या प्रियजनांना गमावण्याच्या दुःखातून लोक अद्याप पूर्णपणे सावरले नसताना आता HMPV या नव्या विषाणूने जगाची चिंता वाढवली आहे.

HMPV मुळे चीनमध्ये दहशतीचं वातावरण आहे, तर भारतातही याबाबत देखरेख सुरू करण्यात आली आहे. कोविड-19 व्यतिरिक्त या विषाणुची लहान मुलांना लागण होत आहे. तज्ज्ञांचे म्हणणे आहे की, हा विषाणू दोन वर्षांपेक्षा कमी वयाच्या मुलांमध्ये जास्त दिसून येत आहे. काल, भारतातील बेंगळुरू येथील रुग्णालयात एका आठ महिन्यांच्या मुलीमध्ये HMPV विषाणू आढळून आला. बेंगळुरूनंतर आता गुजरात आणि महाराष्ट्रासारख्या राज्यांमध्येही एचएमपीव्हीची प्रकरणे दिसून येत आहेत. भारतात आतापर्यंत 7 प्रकरणे नोंदवली गेली आहेत.

HMPV ची लक्षणे सामान्य सर्दी आणि फ्लू सारखी आहेत. यामुळे मानवाच्या फुफ्फुसात आणि श्वसनमार्गामध्ये संसर्ग होतो. अशा आजारांनी किंवा ऍलर्जीने ग्रस्त असलेल्या लोकांना या विषाणूची लागण होणे खूप सामान्य आहे. लहान मुले सर्दी, खोकल्यासारख्या सामान्य आजारांना सहज बळी पडतात. अशा परिस्थितीत, मुलांमध्ये या विषाणूचा प्रसार अगदी सामान्य आहे. केवळ भारतातच नाही तर चीनमध्येही एचएमपीव्हीची सर्वाधिक प्रकरणे लहान मुलांमध्ये दिसून आली आहेत.

चीनमधील मुलांमध्ये आढळलेल्या एचएमपीव्हीची प्रकरणे लक्षात घेऊन, भारतीय सशस्त्र दलाचे माजी क्षेत्र महामारी तज्ज्ञ डॉ. अमिताव बॅनर्जी म्हणाले, ‘चीनमधील सध्याची परिस्थिती रोगप्रतिकारक शक्तीमुळे आहे. याचा अर्थ असा की, महामारीच्या काळात, अनेक मुलांना त्यांच्या सुरुवातीच्या महिन्यांत अनेक प्रकारच्या विषाणूंचा सामना करावा लागला नाही आणि आता ते त्यांच्याविरूद्ध प्रतिकारशक्तीच्या बाबतीत खूप संवेदनशील आहेत.

‘इम्युनिटी डेट’ म्हणजे काय?
सहसा मुले जन्माला येतात तेव्हा त्यांना सामान्य जीवन देण्यासाठी लहानपणापासूनच पालक सर्वकाही करतात. तो जमिनीवर गुडघे टेकून चालणे आणि इतर अनेक गोष्टी करतो, ज्यामुळे तो सर्व प्रकारच्या सामान्य फ्लू आणि विषाणूंपासून असुरक्षित राहतो. असे होते की हळूहळू त्यांच्या शरीराला या प्रकारच्या फ्लूशी लढण्याची सवय होते आणि त्यांची प्रतिकारशक्ती मजबूत होते.

तथापि, कोरोना दरम्यान किंवा नंतर जन्मलेल्या मुलांची जास्त काळजी घेतली जातं आहे. ठेवण्यात आले होते. महामारी दरम्यान जन्मलेल्या मुलांना प्रतिबंधात्मक वातावरणामुळे त्यांच्या जन्माच्या पहिल्या महिन्यांत कोणत्याही सामान्य विषाणूचा संसर्ग झाला नाही. अशा परिस्थितीत, त्यांच्या रोगप्रतिकारक शक्तीवर अशा कोणत्याही विषाणू किंवा फ्लूचा परिणाम झालेला नाही. म्हणजेच त्यांची रोगप्रतिकारक शक्ती खूपच कमकुवत आहे, ज्यामुळे आता मोठ्या प्रमाणात एचएमपीव्ही प्रकरणे वाढू लागली आहेत. याला ‘इम्युनिटी डेट’ म्हणतात. याचा अर्थ, एक प्रकारे, लोक आता साथीच्या आजारादरम्यान होणा-या अनेक प्रकारच्या संसर्गाचा सामना करावा लागत आहे.

प्रत्येक पालकाला माहिती आहे की मुले, विशेषत: लहान मुले, काही प्रकारच्या विषाणूच्या संपर्कात असतात. अशा स्थितीत रोगप्रतिकारशक्ती कमकुवत होते, त्यामुळे काही काळ व्हायरसच्या संपर्कात न आल्यास मुलांचे शरीर अधिक संवेदनशील बनते. उदाहरणार्थ, 2020 आणि 2021 या वर्षांमध्ये, सामाजिक अंतर आणि लॉकडाऊनमुळे, प्रत्येकजण एकमेकांपासून दूर राहिला आणि कोणत्याही संपर्कात आला नाही, परिणामी ते अधिक संवेदनशील झाले. जर तुमच्या आजूबाजूला अशा लोकांची मोठी लोकसंख्या असेल जी कोणत्याही विषाणूच्या संपर्कात आलेली नाहीत, तर हा विषाणू अधिक वेगाने पसरतो.

इम्पीरियल इन्फेक्शियस डिसीजच्या प्रोफेसर शिरानी श्रीस्कंदन म्हणतात, ‘मुलांना सामान्यतः शाळेच्या पहिल्या वर्षात ताप येतो. 2020-2021 या वर्षात स्कार्लेट फीव्हरच्या दरात घट झाली होती. त्यामुळे शाळेत जाणाऱ्या मुलांमध्ये स्ट्रेप ए विरुद्ध प्रतिकारशक्ती विकसित झाली नव्हती. अशा परिस्थितीत, आपल्याकडे आता अशी अनेक मुले आहेत ज्यांची रोगप्रतिकारकशक्ती यासाठी मजबूत नाही.

पण जर्नलाइज्ड इम्युनिटी लोन सारखे काही आहे की नाही हे सांगणे थोडे कठीण आहे. संसर्ग झाल्यानंतर प्रतिकारशक्ती किती काळ टिकते याची पातळी व्हायरसपासून व्हायरसपर्यंत बदलते आणि फ्लूच्या विषाणूंसाठी, एका हंगामातील संसर्ग पुढील हंगामात संरक्षण देऊ शकतो किंवा नाही. हे दोन प्रकार एकमेकांशी किती संबंधित आहेत यावर अवलंबून आहे.