Nominated Members For Rajya Sabha: राज्यसभेच्या नामनिर्देशित सदस्यांचे अधिकार, हक्क आणि किती मिळतो पगार?

राज्यसभेचे नामनिर्देशित सदस्य राष्ट्रपतींकडून नामनिर्देशित केले जातात. नामनिर्देशित सदस्यांना साहित्य, कला, विज्ञान आणि समाजसेवा यासारख्या क्षेत्रात विशेष ज्ञान किंवा व्यावहारिक अनुभव असावा

Nominated Members For Rajya Sabha: राष्ट्रपती द्रौपदी मुर्मू यांनी आज (13 जुलै) राज्यसभेवर चार सदस्यांची नियुक्ती केली आहे. यात सरकारी वकील उज्ज्वल देवराव निकम, प्रसिद्ध इतिहासकार आणि शिक्षणतज्ज्ञ मीनाक्षी जैन, केरळमधील ज्येष्ठ सामाजिक कार्यकर्त्या आणि शिक्षणतज्ज्ञ सी. सदानंदन मास्टर आणि माजी परराष्ट्र सचिव आणि कुशल राजनयिक हर्षवर्धन श्रृंगला यांचा समावेश आहे. राष्ट्रपतींनी संविधानाच्या कलम 80(1)(a) आणि कलम (3) अंतर्गत त्यांच्या विशेष अधिकारांचा वापर करून या सर्वांची नियुक्ती केली आहे. संविधानाच्या या भागानुसार राष्ट्रपतींना राज्यसभेवर सदस्यांची नियुक्ती करण्याची परवानगी आहे. राष्ट्रपतींनी नामनिर्देशित केलेल्या खासदारांचे वेतन किती असते आणि निवडणूक जिंकणाऱ्या खासदारांपेक्षा त्यांचे हक्कदेखील वेगळे असतात.

नामनिर्देशित सदस्यांची निवड कशी केली जाते आणि त्यांचे अधिकार

राज्यसभेचे नामनिर्देशित सदस्य राष्ट्रपतींकडून नामनिर्देशित केले जातात. नामनिर्देशित सदस्यांना साहित्य, कला, विज्ञान आणि समाजसेवा यासारख्या क्षेत्रात विशेष ज्ञान किंवा व्यावहारिक अनुभव असावा. सभागृहाचे सदस्यत्व स्वीकारल्यानंतर, नामनिर्देशित सदस्य सहा महिन्यांच्या आत कोणत्याही राजकीय पक्षात सामील होऊ शकतात, जर त्यांनी तसे केले नाही तर त्यांना स्वतंत्र उमेदवार मानले जाते. या सदस्यांचा कार्यकाळ सहा वर्षांचा असतो. दर दुसऱ्या वर्षी सुमारे एक तृतीयांश सदस्य निवृत्त होतात आणि त्यांच्या जागी समान संख्येने सदस्य निवडले जातात.

Mohan Bhagwat News: नितीन गडकरींना पंतप्रधान बनवा…; भागवतांच्या विधानानंतर काँग्रेस आमदाराची थेट मागणी

नामनिर्देशित सदस्यांचे हक्क

संविधानाच्या कलम २४९ नुसार, राज्यसभेला राज्यसभेत उपस्थित असलेल्या आणि मतदान करणाऱ्या सदस्यांच्या दोन तृतीयांश बहुमताने राज्य सूचीतील कोणताही विषय राष्ट्रीय महत्त्वाचा विषय म्हणून घोषित करण्याचा अधिकार आहे. जर असा प्रस्ताव राज्यसभेने मंजूर केला तर संसद त्यावर कायदा करू शकते. संविधानाच्या कलम ३१२ नुसार, केंद्र सरकारला नवीन अखिल भारतीय सेवा स्थापन करण्याचा अधिकार देण्यासाठी फक्त राज्यसभा दोन तृतीयांश बहुमताने ठराव मंजूर करू शकते.

IND vs ENG : जॅक क्रॉलीच्या कृत्यावर शुभमन गिल संतापला, बोट दाखवले आणि वापरले अपशब्द

राज्यसभेच्या नामनिर्देशित सदस्यांना किती पगार मिळतो?

नामनिर्देशित सदस्यांनाही इतर राज्यसभा सदस्यांसारखेच वेतन आणि भत्ते मिळतात. २०२५ मध्ये खासदारांचा मासिक पगार १.२४ लाख रुपये आहे. याशिवाय त्यांना मतदारसंघ भत्ता, दैनिक भत्ता, कार्यालयीन भत्ता आणि इतर सुविधा मिळतात. याशिवाय कार्यालयीन खर्च भत्ता, दैनिक भत्ता, निवास, वीज, पाणी, टेलिफोन आणि डॉक्टरांच्या सुविधा उपलब्ध आहेत. याशिवाय, निवृत्तीनंतर प्रवास भत्ता आणि २५,००० रुपये पेन्शन देखील दिले जाते आणि ५ वर्षांपेक्षा जास्त काळ सेवा केल्यास २००० रुपये अतिरिक्त पेन्शन देखील दिले जाते.