पुरुषांतील वंध्यत्वासाठी अनुवांशिक चाचणी महत्त्वाची का आहे? कारणे घ्या जाणून

Male Infertility: सध्या बदलती जीवनशैली आणि अनेक कारणांमुळे वंध्यत्वाची समस्या वाढताना दिसून येत आहे. पुरूषांमधील वंधत्व जाणून घेण्यासाठी आनुवंशिक चाचणी करून घेण्याची गरज आहे. याचे नक्की काय महत्त्व आहे याबाबत तज्ज्ञांनी प्रकाश टाकला आहे.

अनुवांशिक चाचणी पुरुषांतील वंध्यत्वाचे मूल्यांकन आणि व्यवस्थापनात एक आवश्यक साधन बनली आहे, ज्यामध्ये महत्वाची माहिती मिळते ज्याच्या मदतीने काय आणि कसे उपचार करावे हे ठरवता येते आणि परिणामांवर लक्षणीय परिणाम करू शकते. पारंपारिक निदान पद्धतींद्वारे स्पष्ट नसलेली मूलभूत कारणे शोधण्यासाठी वंध्यत्वाचा अनुवांशिकतेशी काही संबंध आहे का हे समजून घेणे महत्त्वपूर्ण आहे. न्यूबर्ग सेंटर फॉर जेनोमिक मेडिसिन येथील डॉ. शिव मुरारका, वरिष्ठ वैज्ञानिक – रीप्रॉडक्टीव्ह जीनोमिक्स, यांनी मोलाचा सल्ला या लेखातून दिला आहे. 

अनुवांशिक कारणे ओळखणे

पुरुषांतील वंध्यत्वाचा बऱ्याचदा अनुवांशिक अडचणींशी संबंध असू शकतो, ज्यामध्ये गुणसूत्र विसंगती, जनुकातील बदल किंवा त्यांचे प्रमाण कमी होण्याचा समावेश असू शकतो. क्लाइनफेल्टर सिंड्रोम सारख्या सामान्य अनुवांशिक समस्या (अशी स्थिती जिथे पुरुषांमध्ये अतिरिक्त एक्स गुणसूत्र असते), वायक्रोमोसोम मायक्रोडिलीशन आणि सीएफटीआर जीनमधील बदल (सिस्टिक फायब्रोसिसशी संबंधित) यामुळे शुक्राणूंचे उत्पादन आणि त्याच्या कार्यावर परिणाम होऊ शकतो. असे काही विकार असल्यास ते अनुवांशिक चाचणी मध्ये समजू शकते, त्यातून वंध्यत्वाचे कारण समजते आणि योग्य उपचार पर्याय ठरवणे शक्य होते.

वैयक्तिक उपचार योजना

एकदा वंध्यत्वाचे अनुवांशिक कारण समजल्यानंतर, व्यक्तीच्या स्थितीनुसार काय उपचार करायचे ते ठरवले जाऊ शकते. उदाहरणार्थ, वाय क्रोमोसोम मायक्रोडिलेशन असलेल्या पुरुषांना इंट्रासाइटोप्लाज्मिक स्पर्म इंजेक्शन (आय सीएस आय) सारख्या असिस्टेड रीप्रॉडक्टीव्ह टेक्नॉलॉजी (एआरटी) उपचाराचा सल्ला दिला जाऊ शकतो, कारण त्यांच्या बाबतीत पारंपरिक उपायांचा परिणाम होण्याची शक्यता नसते. त्याचप्रमाणे, सीएफटीआर मध्ये बदल असल्याचे लक्षात आल्यास डॉक्टरांना वृषणातून शुक्राणू वाहून नेणारी नळी अर्थात व्हीएएस डिफरन्ससंबधित समस्या असल्याचे लक्षात येऊन संबधित शस्त्रक्रिया किंवा एआरटी सारखे उपचार करावे लागतील हे लक्षात येते.

अनुवांशिक विकारांचे संक्रमण रोखणे

मुलांमध्ये अनुवांशिक विकारांचे संक्रमण रोखण्यासाठीदेखील अनुवांशिक चाचणी महत्त्वपूर्ण आहे. जर पुरुषांत काही आनुवंशिक आजार असतील तर त्यांच्या मुलांकडे ते जाण्याचा धोका असू शकतो, ज्यामुळे पुढच्या पिढीत आरोग्यविषयक समस्या किंवा वंध्यत्व समस्या उद्भवू शकते. इन विट्रो फर्टिलायझेशन (आयव्हीएफ) करायचे असल्यास इम्प्लांटेशनपूर्वी अनुवांशिक अडचणी जाणून घेण्यासाठी भ्रुणाची तपासणी करण्यासाठी प्रीइम्प्लांटेशन जेनेटिक टेस्ट (पीजीटी) चा वापर केला जाऊ शकतो, ज्यामुळे अनुवांशिक विकार संक्रमित होण्याचा धोका कमी होतो.

एआरटीच्या यशाचा दर वाढविणे

वंध्यत्वाचे आनुवंशिक कारण लक्षात आल्यास असिस्टेड रीप्रॉडक्टीव्ह टेक्नॉलॉजी (ART) च्या यशाचे प्रमाण वाढू शकते. शुक्राणूंची गुणवत्ता आणि कार्यावर परिणाम करणारे अनुवांशिक घटक ओळखून, डॉक्टर सर्वात योग्य असिस्टेड रीप्रॉडक्टीव्ह टेक्नॉलॉजी (एआरटी) पद्धती ठरवू शकतात, प्रजनन यशस्वी होऊन गर्भधारणा निरोगी होण्याची शक्यता उदाहरणार्थ, गंभीर अनुवांशिक शुक्राणू दोष असलेल्या पुरुषांच्या बाबतीत शुक्राणू दात्याचे शुक्राणू वापरून फायदा होऊ शकतो, इतर आनुवंशिक विकार असल्यास विकारानुसार अ‍ॅडव्हान्स्ड असिस्टेड रीप्रॉडक्टीव्ह टेक्नॉलॉजी (एआरटी) चा वापर करून यश मिळविता येते.

मानसिक आणि भावनिक समर्थन

अनुवांशिक निदान केल्याने वंध्यत्वाचे निश्चित कारण समजल्यास मानसिक आणि भावनिक आराम मिळू शकतो, खासकरून अशा पुरुषांना ज्यांना वंध्यत्वाचे कारण न समजल्याने त्रास होत असतो. अनुवांशिक कारणे समजल्याने जोडप्यांना उपलब्ध पुनरुत्पादन पर्याय आणि कुटुंब नियोजनसंबंधी माहितीपूर्ण निर्णय घेण्यास मदत मिळते.

पुरुषाच्या वंध्यत्वामध्ये आनुवंशिक कारणे आहेत का समजून घेण्यासाठी, त्यानुसार उपचार करण्यासाठी तसेच आनुवंशिक विकार पुढील पिढी मध्ये जाऊ नये तसेच असिस्टेड रीप्रॉडक्टीव्ह टेक्नॉलॉजी (एआरटी) यशस्वी व्हावी यासाठी आनुवंशिक चाचणी महत्वाची असते. निदान आणि उपचार प्रक्रियेत अनुवांशिक चाचणीचा सहभाग करून, डॉक्टर अधिक अचूक आणि प्रभावी काळजी घेऊ शकतात, जेणेकरून वंध्यत्वाचा सामना करणाऱ्या पुरुषांना यश मिळेल.