फोटो सौजन्य - Social Media
तहान लागणे ही नैसर्गिक गोष्ट असली तरी काही वेळा पाणी पिल्यानंतरही तहान न भागणे ही गंभीर लक्षणे देणारी अवस्था ठरू शकते. अनेकांना दिवसभर वारंवार पाणी प्यायल्यानंतरही तोंड कोरडेच राहतं, घसा कोरडेपणा जाणवतो आणि शरीराला ताजेतवाने वाटत नाही. हे लक्षण केवळ पाण्याच्या कमतरतेमुळेच नसून शरीरातील इलेक्ट्रोलाइट्सचे असंतुलन, जीवनशैलीतील चुका, जास्त मीठ किंवा साखरेचे सेवन, हार्मोन्समधील बदल, औषधांचे साइड इफेक्ट्स किंवा काही आरोग्य समस्यांशी थेट जोडलेले असू शकते. जास्त वेळ एसी मध्ये राहणे, सतत स्क्रीनसमोर बसणे, झोपेची कमतरता, उष्ण वातावरण आणि ताणतणाव यामुळे शरीरातील पाण्याचे प्रमाण कमी होते आणि तहान सतत लागायला लागते. अनेकदा लोक जास्त साखर असलेले पेय, सोडा, चहा–कॉफी पितात आणि त्याने तात्पुरतं फ्रेश वाटलं तरी शरीरातील द्रव कमी होतो. त्यामुळे पाणी पिलं तरी तहान भागत नाही आणि शरीराला डिहायड्रेशन जाणवतं.
असेही अनेक प्रसंग असतात जेव्हा तहान लागण्याचे कारण शरीरातील सोडियम, पोटॅशियम, मॅग्नेशियम सारख्या इलेक्ट्रोलाइट्सची कमतरता असते. शरीर घामातून हे खनिज घटक गमावते आणि ते परत मिळाले नाहीत तर पाणी पिऊनही तृप्ती जाणवत नाही. डायबिटीज, थायरॉइड, किडनीचे आजार किंवा रक्तातील साखरेतील बदल यामुळेही जास्त तहान लागणे ही सामान्य लक्षणे दिसतात. काही औषधांच्या साइड इफेक्टमुळेही तोंड कोरडे राहते. शरीरात पुरेसं लाळ निर्मिती न झाल्यास पाणी पिल्यावरही तोंड ओलसर राहत नाही आणि काही वेळात पुन्हा तहान लागत राहते. सतत कोरडे फूड खाणे, खूप मसालेदार पदार्थ, जास्त मीठ असलेले स्नॅक्स आणि कमी पाण्याचे प्रमाण असलेले जेवण यामुळेही ही समस्या वाढते.
जर तुम्हाला दररोज पाणी पीत राहूनही तहान कायम लागत असेल, तोंड कोरडे राहत असेल, अशक्तपणा जाणवत असेल किंवा लघवीचा रंग गडद दिसत असेल तर हे शरीराचे संकेत आहेत की आतून डिहायड्रेशन वाढत आहे. अशा वेळी काही सोपे पण प्रभावी उपाय खूप उपयोगी पडतात. सर्वप्रथम, फक्त साधं पाणीच नव्हे तर इलेक्ट्रोलाइट्स मिळणारे पेय घ्यावीत, जसे की घरचा लिंबूपाणी, ताक, नारळपाणी किंवा मीठ-गूळ मिसळलेलं पाणी. दिवसभर छोटे घोट घेत पाणी पिण्याची सवय लावावी. आहारामध्ये काकडी, टरबूज, संत्री, द्राक्षे, पपई, खोबरं, दही, सुपारी नसलेलं लस्सी आणि पाण्याचं प्रमाण जास्त असलेली फळं-भाज्या समाविष्ट करावी. मीठ आणि साखरेचं प्रमाण कमी करावं, कारण दोन्हीही शरीरातील पाणी खेचून घेतात. चहा–कॉफी कमी करावी आणि सोडा किंवा एनर्जी ड्रिंक पूर्णपणे टाळावेत.
घरात किंवा ऑफिसमध्ये एसीमध्ये जास्त वेळ बसत असाल तर अधूनमधून बाहेर जाऊन ताजी हवा घ्या. स्क्रीन टाइम कमी करा, कारण त्यानेही शरीर कोरडे पडते. व्यायाम करत असाल तर वर्कआउटनंतर इलेक्ट्रोलाइट्सची भर घालणे आवश्यक आहे. रात्री पुरेशी झोप घेणेही तितकेच महत्त्वाचे आहे, कारण झोपेची कमतरता शरीरातील द्रव संतुलनावर परिणाम करते. सतत तहान लागत असेल आणि त्यासोबत वजन कमी होणे, थकवा वाढणे किंवा वारंवार लघवी होणे अशी लक्षणे दिसत असतील तर डायबिटीज किंवा इतर हार्मोनल समस्यांची तपासणी करणे आवश्यक आहे.
निष्कर्ष असा की पाणी पिलं तरी तहान भागत नसेल तर ते दुर्लक्ष करण्यासारखी गोष्ट नाही. शरीर द्रव मागतंय याचा अर्थ फक्त पाण्याची कमतरता नसून अनेक घटक त्यामागे असू शकतात. योग्य आहार, इलेक्ट्रोलाइट्सची भर, जीवनशैलीत सुधारणा आणि वेळेवर तपासणी केल्यास ही समस्या सहज नियंत्रणात येऊ शकते. रोजच्या सवयींकडे लक्ष दिलं तर तहान न भागण्याची समस्या पूर्णपणे दूर होऊ शकते.
.png "Videos"){kind=small}
