ISRO पुन्हा रचणार नवा इतिहास, युरोपियन स्पेस एजन्सीची सौर मोहीम करणार प्रक्षेपित; जाणून घ्या का आहे खास

प्रोबा-३ मिशन इस्रो, भारतीय अंतराळ संशोधन केंद्राच्या खात्यात आणखी एक मोठी उपलब्धी नोंदवली जाणार आहे. 4 डिसेंबरला इस्रो युरोपियन स्पेस एजन्सीची सौर मोहीम प्रोबा-3 प्रक्षेपित करेल.

Proba-3 Mission ISRO : 4 डिसेंबर रोजी इस्रो आणखी एक मोठे यश संपादन करणार आहे. श्रीहरिकोटा येथील सतीश धवन अंतराळ केंद्रातून 4 डिसेंबरला दुपारी 4 वाजता प्रोबा-३ चे प्रक्षेपण केले जाईल. विशेष म्हणजे युरोपियन स्पेस एजन्सीची ही सौर मोहीम इस्रोच्या पीएसएलव्ही रॉकेटमधून प्रक्षेपित केली जाणार आहे. युरोपियन स्पेस एजन्सी (ESA) च्या प्रोबा मालिकेतील ही तिसरी सौर मोहीम आहे, याआधी 2001 मध्ये इस्रोने ESA चे Proba-1 देखील प्रक्षेपित केले होते.

तर 2009 मध्ये प्रोबा-2 लाँच करण्यात आले होते. प्रोबा-३ मोहिमेसाठी स्पेन, बेल्जियम, पोलंड, इटली आणि स्वित्झर्लंडचे संघ कार्यरत आहेत. प्रोबा-३ मिशन इस्रो, भारतीय अंतराळ संशोधन केंद्राच्या खात्यात आणखी एक मोठी उपलब्धी नोंदवली जाणार आहे. 4 डिसेंबर रोजी इस्रो युरोपियन स्पेस एजन्सीची सौर मोहीम प्रोबा-3 प्रक्षेपित करेल. विशेष बाब म्हणजे हे उपग्रह इस्रोच्या PSLV रॉकेटच्या माध्यमातून प्रक्षेपित केले जाणार आहेत.

काय आहे प्रोबा-३ मिशन?

युरोपियन स्पेस एजन्सीच्या प्रोबा-3 मोहिमेची किंमत सुमारे 1780 कोटी रुपये आहे, ज्याचे आयुष्य सुमारे 2 वर्षे असेल. हे 600 बाय 60530 किलोमीटरच्या लंबवर्तुळाकार कक्षेत पाठवले जाईल, ज्याचा परिभ्रमण कालावधी सुमारे 19.7 तास असेल.

प्रोबा-3 मोहिमेची रचना अशा प्रकारे करण्यात आली आहे की दोन उपग्रह एकाच वेळी प्रक्षेपित केले जातील, जे एकमेकांपासून वेगळे उडतील परंतु सूर्याभोवती त्यांच्या कक्षेत समकालिकपणे कार्य करतील. दोन्ही उपग्रह सौर कोरोनग्राफ तयार करतील, जेणेकरून सूर्यापासून निघणारा प्रखर प्रकाश वातावरणात रोखता येईल.

जागतिक बातम्या वाचण्यासाठी येथे क्लिक करा : Netflix यूजर्ससाठी मोठा धोका! हॅकर्स ‘अशा’ प्रकारे मिळवत आहेत वैयक्तिक डेटा, बँक खाती करतात रिकामी
प्रोबा-3 सौर मोहिमेत काय करेल?

सूर्याच्या कोरोनाचे तापमान 2 दशलक्ष अंश फॅरेनहाइटपर्यंत जाते, त्यामुळे कोणत्याही उपकरणाने त्याचा बारकाईने अभ्यास करणे फार कठीण आहे. तरीसुद्धा, सूर्याच्या कोरोनापासून उद्भवणारे सौर वादळ, सौर वारे यासारख्या सर्व अवकाशातील हवामान आणि त्याच्याशी संबंधित अशांततेचा वैज्ञानिक अभ्यास करणे आवश्यक आहे. या सर्व घटना अवकाशातील हवामानावर परिणाम करतात आणि उपग्रह-आधारित संप्रेषण, नेव्हिगेशन आणि पृथ्वीवरील पॉवर ग्रिडच्या ऑपरेशनमध्ये देखील व्यत्यय आणू शकतात. या सर्व गोष्टींचा अभ्यास करण्यासाठी प्रोबा-3 मध्ये 3 उपकरणे बसवण्यात आली आहेत.

3 साधनांद्वारे सूर्याचा अभ्यास

पहिले एएसपीआयआयसीएस इन्स्ट्रुमेंट, ज्याला कोरोनग्राफ देखील म्हटले जाऊ शकते, ते गडद वर्तुळ किंवा सूर्याच्या आतील कोरोना आणि बाहेरील कोरोना दरम्यान तयार झालेल्या अंतराचा अभ्यास करेल. हे एक गोलाकार क्षेत्र आहे जे सहसा सूर्यग्रहण दरम्यान सहजपणे पाहिले जाऊ शकते. इन्स्ट्रुमेंटमध्ये 1.4 मीटर व्यासाची ऑक्युलर डिस्क आहे जी सूर्यप्रकाश रोखेल आणि परिसराची क्लोज-अप इमेज देईल.

याशिवाय Proba-3 मध्ये डिजिटल ॲब्सोल्युट रेडिओमीटर (DARA) बसवण्यात आला आहे, जो सूर्यातून उत्सर्जित होणारी एकूण ऊर्जा सतत मोजेल.

Proba-3 मध्ये 3D एनर्जेटिक इलेक्ट्रॉन स्पेक्ट्रोमीटर (3DEES) उपकरण बसवले आहे जे अवकाशातील हवामान अभ्यासासाठी डेटा प्रदान करेल.

जागतिक बातम्या वाचण्यासाठी येथे क्लिक करा : जगातील प्रत्येक धर्म मानतो ‘या’ पर्वताला पवित्र; याचे रहस्य जोडले आहे थेट स्वर्गाशी

प्रोबा-३ मिशनमध्ये काय खास आहे?

प्रोबा-३ मिशनमध्ये दोन उपग्रह आहेत, एक ऑक्युल्टर स्पेसक्राफ्ट आहे ज्याचे वजन 200 किलो आहे आणि दुसरे कोरोनाग्राफ स्पेसक्राफ्ट आहे ज्याचे वजन 340 किलो आहे. हे दोघे मिळून नैसर्गिक सूर्यग्रहणाचे अनुकरण तयार करतील. नैसर्गिक सूर्यग्रहण दरम्यान, सूर्याच्या भौतिकशास्त्राचे निरीक्षण करण्यासाठी आणि कोरोनाचा अभ्यास करण्यासाठी फक्त 10 मिनिटे उपलब्ध आहेत. परंतु प्रोबा-3 यासाठी 6 तासांचा वेळ देईल, जे दरवर्षी सुमारे 50 नैसर्गिक सूर्यग्रहणांच्या घटनेइतके असेल. यामुळे सूर्याच्या कोरोनाचा सखोल अभ्यास होण्यास मदत होईल, जो आतापर्यंत झाला नाही. जादूगार आणि करोनाग्राफ दोघेही त्यांच्या कक्षेतून सतत सूर्याला तोंड देत असतात. या वेळी, ते काही मिलिमीटर अंतरावर एका फॉर्मेशनमध्ये उडत राहतील आणि नंतर दिवसातून एकदा ते सुमारे 6 तास एकमेकांपासून 150 मीटर अंतरावर राहतील.