निरोगी आणि समाधानकारक संबंधांसाठी योगाचा अवलंब

योग आपल्याला केवळ स्वास्थ्य आणि निरोगी जीवनच देत नाही; तर वैवाहिक जीवनाच्या यशस्वीतेसाठी आवश्यक असलेले आनंददायक आणि पूर्ण समाधानी लैंगिक संबंध टिकवून ठेवण्यास देखील मदत करतो. योगामुळे शरीर, मन, भावनांचा समतोल होतो आणि तुम्ही निरोगी राहता. सध्याच्या व्यस्त दिनचर्येमध्ये निरोगी राहण्यासोबतच, एक योगिक जीवनशैलीदेखील तुमचे वैवाहिक जीवन पूर्ण करण्यात मदत करते.

विवाह हा भारतीय परंपरेतील एक महत्त्वाचा संस्कार, संस्था आणि कर्तव्य आहे. पुरुषांच्या घरातील महत्त्वासाठी प्राचीन काळापासून याला अत्यंत महत्त्व दिले जाते. साहजिकच, यशस्वी वैवाहिक जीवनासाठी, ही संस्था किंवा नातेसंबंध टिकवून ठेवण्यासाठी निरोगी आणि समाधानी लैंगिक संबंधांना मोठे स्थान आहे. सध्याच्या व्यस्त जीवनात विवाह नावाच्या संस्थेचा सर्वाधिक फटका बसला आहे.

वैवाहिक जीवनातील लैंगिक असंतोषामुळे आयुष्यभरासाठी बांधलेले विवाह फार वेगाने वेगळे होत आहेत. कामासह संसाराच्या ताणतणावात शारीरिक इच्छा नसणे किंवा जोडीदाराला पूर्ण समाधान न मिळणे हे या ब्रेकडाउनचे प्रमुख कारण आहे. या काळात भारतात स्वच्छतेकडे दुर्लक्ष केल्यामुळे महिलांमध्ये आजार होत आहेत. शरीराची नीट स्वच्छता न करणे हे याचे प्रमुख कारण आहे. योग संबंधांबद्दल उदासीनता, नातेसंबंध तयार करण्यास असमर्थता, अकाली कळस आणि प्रक्रियेदरम्यान वेदना यासारखी इतर अनेक कारणे देखील विवाहित जोडप्यांना त्रासदायक ठरत आहेत.

पुरुष आणि स्त्रियांमध्ये वेगवेगळ्या प्रकारच्या समस्या आहेत, परंतु त्यांची कारणे जवळजवळ सारखीच आहेत. लैंगिक आजारांची मुख्य कारणे शारीरिक आणि मानसिक अशी दोन प्रकारची असू शकतात. शारीरिक कारणे मुख्यत्वे काही आजारांमागे असतात; जसे की मधुमेह, हृदयाची समस्या, न्यूरोलॉजिकल (नर्व्ह) समस्या, मूत्रपिंड किंवा यकृत निकामी होणे, मद्यपान, धुम्रपान किंवा मादक पदार्थांची सवय, श्वासोच्छवासाचा त्रास इत्यादी अनेक कारणांमुळे असू शकते. मानसिक तणावाचीही अनेक कारणे असू शकतात; हे कामाशी संबंधित, सामाजिक-आर्थिक जबाबदाऱ्या, चिंता, भीती, नैराश्य, आघात इत्यादी कारणांमुळे असू शकते. वेळेवर न खाणे, फास्ट फूडचे सेवन, पुरेशी झोप न घेणे आदींमुळेही तणाव वाढतो.

योग या सर्व समस्यांपासून मुक्त होण्याचा मार्ग दाखवतो. योगासनानुसार ते टाळण्यासाठी सात्विक आहार उपयुक्त ठरतो. लक्षात ठेवा की ते ताजे असावे, गरम केले पाहिजे आणि नियमितपणे वेळेवर घेतले पाहिजे. ताणतणाव कमी करण्यासाठी बागेत फिरणे किंवा आवडीनुसार काहीतरी करणे आहाराबरोबरच फिरणे आणि मनोरंजनासाठीही फायदेशीर ठरते. लैंगिक संबंधांदरम्यान जोडीदाराच्या भावनांची काळजी घेणे आणि स्वच्छतेची काळजी घेणे खूप महत्वाचे आहे. शारीरिक संबंधित सर्व समस्या दूर करण्यासाठी खालील आसन उपयुक्त आहे. जे आपल्याला शारीरिक आरोग्यासोबतच आध्यात्मिक विकासासाठी मार्गदर्शन करेल.

• अधोमुख श्वान आसन – अवयवांची शक्ती मजबूत करते.
• मलासन- पाय आणि स्नायू मजबूत करते, लैंगिक अवयवांमध्ये रक्त परिसंचरण वाढवते.
• सुप्त भद्रासन- लैंगिक अवयवांची स्थिती सुधारण्यास मदत होते.
• सेतुबंधासन – हे स्त्रियांच्या योनी क्षेत्र आणि मांड्या मजबूत करते.

आसनांसोबतच प्राणायामही मन शांत करण्यास मदत करतो. हे आपल्या सर्व आंतरिक नकारात्मक ऊर्जा काढून टाकून मनात सकारात्मकता आणते आणि आपण स्वत:ला शक्तिशाली समजता…

पुरक प्राणायाम – दीर्घ आणि संथ श्वास घ्या, श्वास घेताना तुमचे तीनही स्नायू वापरा – क्लॅव्हिकल, इंटरकोस्टल, डायफ्राम.

कुंभक प्राणायाम – तुमच्या क्षमतेनुसार पूर्ण श्वास घ्या, ४ ते ६ सेकंद आत धरून ठेवा, नंतर हळूहळू सोडा.
यासोबतच योगाभ्यासाच्या या तंत्रांचा अवलंब करणेही खूप महत्त्वाचे आहे-

अश्विनी मुद्रा- ही मुद्रा पेल्विक फ्लोर स्नायूंना मजबूत करते. यामध्ये, तुम्ही पेरिनल स्नायूंना आकुंचन करता, ज्यामुळे मज्जासंस्था आणि पेल्विक क्षेत्राचे कार्य आपोआप बळकट होते.

स्वच्छता – स्वच्छता म्हणजे लैंगिक संबंधांमध्ये स्वच्छता खूप महत्त्वाची आहे. म्हणून, संबंध ठेवण्यापूर्वी आणि नंतर, योनीमार्ग आणि विशेषतः गुदद्वारासह आपले सर्व खाजगी भाग स्वच्छ करण्याची काळजी घ्या. जेणेकरून कोणतेही जंतू किंवा दुर्गंधी येणार नाही.

संतोष- तुमच्या जीवनसाथीबाबत समाधानी राहा, एकापेक्षा जास्त व्यक्तींसोबत सेक्स करणे टाळा.

सकारात्मक- जास्त विचार करू नका. त्यामुळे तणाव आणि नकारात्मकता वाढते. मन नेहमी सकारात्मक ठेवा.

ध्यान- आपला मेंदू आणि मन थेट आपल्या गुप्तांगांशी संबंधित आहे. ध्यानाद्वारे मन आणि मेंदू नियंत्रित करून आपण इंद्रियांवरही नियंत्रण ठेवू शकतो.

सत्य हे आहे की जीवन सर्व गोष्टींपेक्षा मोठे आहे. लैंगिकतेच्या पलीकडे आणि त्याहूनही उच्च. योगाभ्यास केल्याने सर्व काही आपोआप होते असे आपण मानतो.

डॉ. हंसामाँ योगेंद्र

pranee@theyogainstitute.org