उद्यापासून चेक काही तासांत होईल क्लिअर, बँकांची नवी क्लिअरन्स सिस्टम सुरू (फोटो सौजन्य - सोशल मीडिया)
RBI Cheque Clearance System Rules Marathi News: भारतीय रिझर्व्ह बँक (RBI) उद्यापासून (४ ऑक्टोबर) त्यांच्या चेक क्लिअरन्स सिस्टीममध्ये एक मोठा बदल राबवत आहे. या योजनेअंतर्गत, चेक जमा केल्यानंतर काही तासांत प्रक्रिया केली जाईल आणि तुमच्या खात्यात जमा केले जातील. सध्या, चेक क्लिअर होण्यासाठी दोन दिवस लागतात.
या नवीन प्रणालीला “सतत क्लिअरिंग आणि सेटलमेंट” असे म्हणतात. एकदा अंमलात आणल्यानंतर, बँका काही तासांत चेक स्कॅन करतील, सादर करतील आणि क्लिअर करतील. हे सर्व काम बँक कामकाजाच्या वेळेत केले जाईल. बँकांनी आजपासून चाचणी सुरू केली आहे.
एचडीएफसी बँक आणि आयसीआयसीआय बँकेसह खाजगी बँकांनी घोषणा केली आहे की ४ ऑक्टोबरपासून चेक सेटलमेंट एकाच दिवशी होईल. दोन्ही बँकांनी ग्राहकांना चेक बाउन्स होण्यापासून रोखण्यासाठी त्यांच्या खात्यात पुरेशी शिल्लक ठेवण्याचा सल्ला दिला आहे. विलंब किंवा नकार होऊ शकतो म्हणून त्यांनी सर्व चेक तपशील योग्यरित्या भरण्याचे आवाहन देखील केले आहे.
बँकांनी ग्राहकांना सुरक्षितता वाढवण्यासाठी पॉझिटिव्ह पे सिस्टीम वापरण्याचे आवाहन केले आहे. या सिस्टीम अंतर्गत, ₹५०,००० पेक्षा जास्त रकमेचे चेक जमा करण्यापूर्वी बँकेला काही महत्त्वाची माहिती देणे आवश्यक आहे. यामध्ये, तुम्हाला तुमचा खाते क्रमांक, चेक क्रमांक, तारीख, रक्कम आणि ज्या व्यक्तीला तुम्ही चेक देत आहात त्याचे नाव बँकेला किमान २४ कामकाजाचे तास आधी कळवावे लागेल.
चेक मिळाल्यावर बँक या तपशीलांची पडताळणी करेल. जर सर्व काही जुळले तर चेक क्लिअर केला जाईल; अन्यथा, तो नाकारला जाईल. अशा परिस्थितीत, तुम्हाला तपशील पुन्हा प्रविष्ट करावे लागतील.
बहुतेक प्रकरणांमध्ये असेच असेल. जर तुम्ही सकाळी चेक जमा केला तर त्याच दिवशी दुपारी किंवा संध्याकाळी पैसे तुमच्या खात्यात जमा होतील. हा बदल चेक ट्रंकेशन सिस्टम (CTS) ला गती देण्यासाठी आहे.
CTS ही एक अशी प्रणाली आहे जी चेकच्या भौतिक प्रती पुढे-मागे पाठवण्याची गरज दूर करते. चेक स्कॅन करून डिजिटल प्रतिमा तयार केल्या जातात, ज्या नंतर एका बँकेतून दुसऱ्या बँकेत जातात. यामुळे चेक प्रत्यक्ष हस्तांतरित करण्याची गरज दूर होते, परंतु जेव्हा ड्रॉप बॉक्स किंवा ऑटोमेटेड टेलर मशीनमध्ये जमा केले जातात तेव्हा सेटलमेंटला सामान्यतः दोन कामकाजाचे दिवस लागतात. आता, प्रक्रिया जलद करण्यासाठी RBI ने सिस्टमला अधिक सुलभ केले आहे.
जर तुम्ही सकाळी १०:०० ते सायंकाळी ४:०० च्या दरम्यान चेक जमा केला तर तो ताबडतोब स्कॅन केला जाईल आणि क्लिअरिंगसाठी पाठवला जाईल. बँकांमध्ये सेटलमेंट सकाळी ११:०० पासून तासाभराने होईल. ज्या बँकेला पेमेंट करायचे आहे त्यांनी संध्याकाळी ७:०० पर्यंत पुष्टी करणे आवश्यक आहे. जर त्यांनी प्रतिसाद दिला नाही तर चेक आपोआप मंजूर होईल.