New Labour Codes: नवीन कामगार संहितेनुसार ग्रॅच्युइटी कशी निश्चित होणार? एक वर्षानंतर नोकरी सोडल्यास किती मिळणार ग्रॅच्युइटी

सर्वात मोठा बदल म्हणजे आता कंपनीत १२ महिने काम केल्यानंतरही कर्मचाऱ्यांना ग्रॅच्युइटी मिळणार आहे. हा निर्णय प्रकल्प किंवा करारावर अल्प कालावधीसाठी काम करणाऱ्या सर्व कामगारांसाठी दिलासा मानला जात आहे.

• २९ कामगार कायद्यांना एकत्र करून ४ नवीन कामगार संहितांचे रूपांतर
• नवीन कामगार संहिता ग्रॅच्युइटी नियम
• आता कंपनीत १२ महिने काम केल्यानंतरही कर्मचाऱ्यांना ग्रॅच्युइटी मिळणार

 

New Labour Codes India:  भारत सरकारने विद्यमान २९ कामगार कायद्यांना एकत्र करून ४ नवीन कामगार संहितांचे रूपांतर केले आहे. कामगार क्षेत्रातील नियम सोपे, पारदर्शक आणि एकसमान करण्याच्या उद्देशाने या संहितांची निर्मिती झाली आहे. या कायद्यानुसार, फक्त एक वर्षाच्या सेवेनंतरही ग्रॅच्युइटीसाठी नवीन तरतुदीने लाखो कर्मचाऱ्यांच्या आशा पुन्हा जागृत केल्या आहेत. ग्रॅच्युइटी कशी मिळवायची, असाही प्रश्न उपस्थित केला जात आहे.

ऍनिमेशन बनवा, लाखो कमवा! कलाही जपाल त्यात पैसेही छापाल, करिअरची मोठी संधी

नवीन कामगार संहिता ग्रॅच्युइटी नियम

केंद्र सरकारने २९ जुन्या कामगार कायद्यांचे एकत्रीकरण करून चार नवीन संहिता लागू केल्या आहेत. या संहितेने देशातील लाखो कर्मचाऱ्यांसाठी ग्रॅच्युइटी प्रणाली पूर्णपणे बदलली आहे. पूर्वी, ग्रॅच्युइटी मिळविण्यासाठी पाच वर्षे सतत सेवा करणे अनिवार्य होते, परंतु आता, फक्त एक वर्षाच्या सेवेनंतरही, कर्मचारी या लाभासाठी पात्र असेल.

सर्वात मोठा बदल म्हणजे आता कंपनीत १२ महिने काम केल्यानंतरही कर्मचाऱ्यांना ग्रॅच्युइटी मिळणार आहे. हा निर्णय प्रकल्प किंवा करारावर अल्प कालावधीसाठी काम करणाऱ्या सर्व कामगारांसाठी दिलासा मानला जात आहे.

ग्रॅच्युइटीची करमुक्त मर्यादा पूर्वी ₹१० लाख होती, जी आता ₹२० लाख करण्यात आली आहे. याचा अर्थ असा की कर्मचाऱ्याची ग्रॅच्युइटी करमुक्त असेल आणि संपूर्ण रक्कम त्यांच्या खात्यात जमा होईल. नियुक्तांना ३० दिवसांच्या आत ग्रॅच्युइटी द्यावी लागेल. जर कंपनीने उशीर केला तर त्यांना १०% वार्षिक व्याज द्यावे लागेल. अनेक प्रकरणांमध्ये, भरपाई देखील दुप्पट होऊ शकते.

ओव्हरटाइम वेतन दुप्पट केले जाईल. प्रत्येक २० दिवसांच्या सेवेसाठी एक दिवसाची पगारी रजा दिली जाईल. हे फायदे कर्मचाऱ्यांचे जीवन निश्चितच सोपे करतील, परंतु त्यामुळे कंपन्यांसाठी खर्च आणि प्रक्रिया देखील वाढतील.

एक वर्षाच्या सेवेसाठी ग्रॅच्युइटी मिळविण्याचे सूत्र तेच राहील: ग्रॅच्युइटी = शेवटचा मूळ पगार × (१५/२६) × एकूण सेवा (वर्षांमध्ये). याचा अर्थ असा की जर एखाद्या कर्मचाऱ्याचा शेवटचा मूळ पगार ₹५०,००० असेल आणि त्यांनी फक्त एक वर्ष काम केले असेल, तर त्यांना ₹५०,००० × (१५/२६) × १ = ₹२८,८४७ मिळतील. याचा अर्थ असा की फक्त एका वर्षाच्या सेवेसाठी अंदाजे ₹२८,८०० ची ग्रॅच्युइटी मिळू शकते, जी कर्मचाऱ्यांसाठी देखील फायदेशीर आहे.

विद्यार्थ्यांसाठी आनंदाची बातमी! JEE शिवायही IIT चे वर्ग घेता येतील,

 

४ प्रमुख संहिताः

वेतन संहिता, २०१९ (Code on Wages)
– किमान वेतन, समान कामासाठी समान वेतन, वेतनाच्या वेळेवर पेमेंटची हमी.

औद्योगिक संबंध संहिता, २०२० (Industrial Relations Code)
– नोकरीवर ठेवणे/काढणे, ट्रेड युनियन, औद्योगिक वाद याबाबत एकसमान नियम.

सामाजिक सुरक्षा संहिता, २०२० (Social Security Code)
– EPF, ESI, मातृत्व लाभ, ग्रॅच्युइटी, गिग आणि प्लॅटफॉर्म कामगारांना पहिल्यांदाच सामाजिक सुरक्षा संरक्षण.

व्यावसायिक सुरक्षा, आरोग्य व कार्यस्थिती संहिता, २०२० (OSH Code)
– कामगारांचे सुरक्षित वातावरण, आरोग्यदायी कार्यस्थिती आणि कल्याण योजना.

 

महत्त्वाच्या वैशिष्ट्यांमध्ये समावेश

कंपनीच्या वेतन रचनेत ५०% बेसिक वेतन नियम; त्यामुळे PF व ग्रॅच्युइटी योगदान वाढू शकते.

प्रथमच गिग आणि प्लॅटफॉर्म कामगारांनाही सामाजिक सुरक्षा कवच.

एकसमान परिभाषा – वेतन, कामगार, कर्मचारी इत्यादींची एक व्याख्या.

राज्यांमध्ये परवान्यांची प्रक्रिया सोपी— ऑनलाईन प्रणाली, सिंगल रजिस्ट्रेशन.

कामाचे तास, ओव्हरटाईम आणि सुट्ट्यांबाबत स्पष्ट नियम.