आज 5 सप्टेंबर शिक्षक दिन (Teachers Day) हा आपल्या जीवनातील शिक्षक आणि गुरुच्या स्थानी असलेल्या व्यक्तींना आदर देण्यासाठी साजरा करतात. ज्या शिक्षकांनी केवळ शैक्षणिक गुणवत्ता सुधारली नाही तर त्यांच्या अविचल समर्पण आणि वचनबद्धतेद्वारे त्यांच्या विद्यार्थ्यांच्या जीवनावर सकारात्मक प्रभाव टाकला आहे. अशा शिक्षकांना राष्ट्रीय शिक्षक पुरस्कार (National Teachers Award 2023) देण्यात येतो. यावर्षी देशभरातील राष्ट्रीय शिक्षक पुरस्कार 75 शिक्षकांना राष्ट्रपती द्रौपदी मुर्मू (Draupadi Murmu) यांच्या राष्ट्रीय शिक्षक पुरस्कार 2023 प्रदान करण्यात येईल. शिक्षण मंत्रालयाच्या अंतर्गत शालेय शिक्षण आणि साक्षरता विभागातर्फे आयोजित विज्ञान भवन, नवी दिल्ली येथे हा कार्यक्रम होणार आहे. प्रत्येक शिक्षकाला गुणवत्ता प्रमाणपत्र, रोख 50,000 रुपये आणि रौप्य पदक देण्यात येईल.
[read_also content=”3 वर्षांपूर्वी रेल्वे अपघातात मुलगा गमावलेल्या पालकांना मिळणार 8 लाख नुकसान भरपाई, मुंबई हायकोर्टानं दिला आदेश! https://www.navarashtra.com/india/bombay-high-count-ordered-8-lakh-compensation-to-family-of-victim-who-died-in-accident-in-mumbai-local-nrps-453828.html”]
निवडलेल्या 75 शिक्षकांपैकी 50 शाळांमधील, 13 उच्च शिक्षणातील आणि 12 कौशल्य विकास आणि उद्योजकता मंत्रालयाचे आहेत. सर्जनशील अध्यापन दृष्टिकोन, प्रभावी संशोधन, समुदायाचा सहभाग आणि अनन्य शैक्षणिक प्रयत्नांना मान्यता देण्यासाठी, अधिकाधिक लोकसहभागाला प्रोत्साहन देत नावनोंदणी प्रक्रिया ऑनलाइन करण्यात आली. खाली पुरस्कार विजेत्यांची यादी आहे, जाणून घ्या राष्ट्रीय शिक्षक पुरस्कारासाठी निवडलेले शिक्षक कोणत्या राज्यातील आहेत.
शिक्षकांना राष्ट्रीय पुरस्कार देण्याची सुरुवात 1958 मध्ये करण्यात आली. 60 च्या दशकाच्या मध्यापासून, भारताचे माजी राष्ट्रपती डॉ. सर्वपल्ली राधाकृष्णन यांचा वाढदिवस साजरा करण्यासाठी 5 सप्टेंबर ही निश्चित तारीख ठरली. प्राथमिक व माध्यमिक शाळांमध्ये काम करणाऱ्या गुणवंत शिक्षकांना सार्वजनिक मान्यता मिळावी हा या पुरस्काराचा उद्देश होता. 2018 मध्ये समान राष्ट्रीय शिक्षक पुरस्कार योजनेच्या मार्गदर्शक तत्त्वांमध्ये सुधारणा करण्यात आली. त्यानंतर आता हा पुरस्कार पारदर्शक, निष्पक्ष आणि प्रतिभावान शिक्षकांना दिला जातो जेणेकरून ते इतर शिक्षकांसाठी एक उदाहरण आणि प्रेरणा बनू शकतील.
रितिका आनंद (सेंट मार्क्स सेकंडरी पब्लिक स्कूल, पश्चिम विहार, दिल्ली)
सुधांशू शेखर पांडा (केएल इंटरनॅशनल स्कूल, मेरठ, उत्तर प्रदेश)
टी गॉडविन वेदनायागम राजकुमार सरकारी मुले एचआर से. शाळा, अलंगनलूर, मदुराई, तामिळनाडू
मालती एस.एस. मालती (सरकारी उच्च माध्यमिक विद्यालय वीरकेरलमपुदूर, कीलापूर, टेंकासी, तामिळनाडू)
मृणाल नंदकिशोर गांजाळे (जि.प. शाळा पिंपळगाव टारफे, महाळुंगे, आंबेगाव, पुणे, महाराष्ट्र)
उच्च शिक्षण विभाग:
एस वृंदा (पीएसजी पॉलिटेक्निक कॉलेज, कोईम्बतूर, तामिळनाडू)
मेहता झांखाना दिलीपभाई (सरकारी पॉलिटेक्निक, अहमदाबाद गुजरात)
केशव काशिनाथ सांगळे (व्हीजेटीआय, मुंबई, महाराष्ट्र)
एस.आर. महादेव प्रसन्ना (IIT, धारवाड, कर्नाटक)
दिनेश बाबू जे (आंतरराष्ट्रीय माहिती तंत्रज्ञान संस्था, बंगलोर, कर्नाटक)
फरहीन बानो (डॉ. एपीजे अब्दुल कलाम टेक्निकल युनिव्हर्सिटी, लखनौ, उत्तर प्रदेश)
सुमन चक्रवर्ती (IIT, खरगपूर, पश्चिम बंगाल)
सायम सेन गुप्ता (IISER, मोहनपूर, कोलकाता, पश्चिम बंगाल)
चंद्रगौडा रावसाहेब पाटील (आर. सी. पटेल इन्स्टिट्यूट ऑफ फार्मास्युटिकल एज्युकेशन अँड रिसर्च, शिरपूर, महाराष्ट्र)
राघवन बी. सुनोज (आयआयटी मुंबई, महाराष्ट्र)
इंद्रनाथ सेनगुप्ता (आयआयटी, गांधीनगर, गुजरात)
आशिष बालदी (महाराजा रणजित सिंग पंजाब टेक्निकल युनिव्हर्सिटी, भटिंडा, पंजाब)
सत्य रंजन आचार्य (भारतीय उद्योजकता विकास संस्था, गांधीनगर, गुजरात)
कौशल्य विकास आणि उद्योजकता मंत्रालय:
रमेश रक्षित (सरकारी औद्योगिक प्रशिक्षण संस्था, दुर्गापूर, पश्चिम बंगाल)
रमण कुमार (सरकारी ITI हिलसा, नालंदा, बिहार)
शियाद एस (सरकारी ITI, मलमपुझा, पलक्कड)
स्वाती योगेश देशमुख (शासकीय औद्योगिक प्रशिक्षण संस्था, लोअर परळ, मुंबई)
टिमोथी जोन्स धर (सरकारी ITI, शिलाँग)
अजित ए. नायर (सरकारी ITI, कलामासेरी, H.M.T. कॉलनी, एर्नाकुलन)
चित्रकुमार (सरकारी औद्योगिक प्रशिक्षण संस्था (महिला), नाथम रोड, कुलनमपट्टी, दिंडीगुल
रवीनारायण साहू (पीडब्ल्यूडीसाठी आयटीआय, खुदपूर, खोरधा)
सुनीता सिंग, औद्योगिक प्रशिक्षण संस्था, भुवनेश्वर)
पूजा आर सिंग (नॅशनल इन्स्टिट्यूट ऑफ स्किल ट्रेनिंग, बंगलोर)
DIV (महिलांसाठी राष्ट्रीय कौशल्य प्रशिक्षण संस्था, होसुर रोड, बेंगळुरू, कर्नाटक)
दिव्येंदू चौधरी (स्कूल ऑफ एंटरप्राइज मॅनेजमेंट (SEM) राष्ट्रीय सूक्ष्म, लघु आणि मध्यम उद्योग संस्था, युसूफगुडा, हैदराबाद)