तंत्रज्ञानाने बनवलेले 'रोबो-डॉग्ज' लवकरच भारतीय सैन्यदलात दाखल होणार, जाणून घ्या काय आहे खासियत (फोटो सौजन्य-ट्विटर)
भारतीय लष्कर दीर्घ काळापासून लष्करी तंत्रज्ञानातील नवनवीन तंत्रे शोधत आहे. गेल्या वर्षी, जम्मू येथे आयोजित नॉर्थ टेक सिम्पोजियम 2023 मध्ये, भारतीय सैन्यासाठी खास बनवलेल्या रोबोटिक श्वानबद्दल बरीच चर्चा झाली होती. जी युद्ध आणि पाळत ठेवण्याच्या मोहिमांसाठी तयार करण्यात आली होती. हे खेचर केवळ बर्फ आणि पर्वतांमध्येच फिरू शकत नाही तर अरुंद आणि अंधाऱ्या ठिकाणीही फिरू शकते जेथे दहशतवादी किंवा शत्रू लपलेले असू शकतात. हे अतिरेक्यांशी ‘प्रथम संपर्कात’ अत्यंत उपयुक्त ठरू शकते, जेथे शत्रू येथे लपला असल्याची माहिती आहे, परंतु त्याच्या अचूक स्थानाबद्दल कोणतीही कल्पना नाही. अशा परिस्थितीत, हे खेचर आपल्या 360 डिग्री कॅमेऱ्यांच्या मदतीने त्यांचे अचूक स्थान शोधू शकतात आणि फायरिंग प्लॅटफॉर्म वापरून शत्रूला ठार करू शकतात.
लष्कराच्या सूत्रांनी दिलेल्या माहितीनुसार, गेल्या वर्षी सप्टेंबरमध्ये आपत्कालीन खरेदीसाठी १०० रोबोटिक श्वानची ऑर्डर देण्यात आली होती. असे 25 खेचर लष्कराकडे सुपूर्द करून तपासणी पूर्ण करण्यात आली आहे. त्यांचा लवकरच लष्करात समावेश होण्याची शक्यता आहे. ही तातडीची खरेदी असल्याने केवळ 300 कोटी रुपयांचे कंत्राट दिले जाऊ शकते, असे सूत्रांनी सांगितले. या रोबो श्वानांनी चांगली कामगिरी केल्यास लष्कर लवकरच त्यांच्या मोठ्या खरेदीसाठी प्रस्तावाची विनंती करणार आहे. सूत्रांनी दिलेल्या माहितीनुसार, आर्कव्हेंचर्स या खेचरांचा पुरवठा करणार आहेत. ही कंपनी घोस्ट रोबोटिक्सच्या परवान्याअंतर्गत या रोबो श्वानची निर्मिती करणार आहे.
या रोबो श्वानांवर देखरेखीसाठी थर्मल कॅमेरे आणि इतर सेन्सर बसवण्यात आले आहेत, अशी माहिती सूत्रांनी दिली. याशिवाय त्यामध्ये छोटी शस्त्रेही बसवता येतात. याशिवाय सीमेवर तैनात असलेल्या सैनिकांना लहान वस्तू नेण्यासाठीही त्यांचा वापर करता येतो. यापूर्वी 12 मार्च रोजी राजस्थानमधील पोखरण येथे झालेल्या लष्करी सरावात भारताने खेचर या रोबोटिक कुत्र्याचे प्रात्यक्षिकही दाखवले होते. त्याच वेळी, मे महिन्यात आग्रा स्थित शत्रुजित ब्रिगेडने अशाच एका रोबोटिक कुत्र्याचे वैशिष्ट्य शेअर केले होते.
या वर्षी १२ मार्च रोजी पोखरण येथे झालेल्या भारत शक्ती लष्करी सरावात भारतीय लष्कराने अशाच एका खेचराची (मल्टी-युटिलिटी लेग्ड इक्विपमेंट) झलक दाखवली होती. थर्मल कॅमेरे आणि रडारने सुसज्ज, हे खेचर खडबडीत जमीन, 18 सेमी उंच पायऱ्या आणि 45 अंश डोंगराळ प्रदेशावर सहज चढू शकते. या रोबो खेचर कुत्र्याला चार पाय असून त्याचे वजन सुमारे 51 किलो आणि लांबी सुमारे 27 इंच आहे. हे 3.15 तास सतत चालू शकते. अवघ्या एका तासात रिचार्ज करून ते दहा तास सतत काम करू शकते. त्याची पेलोड क्षमता 10 किलो आहे, त्यात थर्मल कॅमेरे आणि रडार सारखी अनेक उपकरणे बसवता येतात. हे वाय-फाय किंवा लाँग टर्म इव्होल्युशन म्हणजेच LTE वर देखील वापरले जाऊ शकते. कमी अंतरासाठी, वाय-फाय वापरले जाऊ शकते, तर 10 किमी पर्यंतच्या अंतरासाठी 4G/LTE वापरले जाऊ शकते. खेचर हे रिमोट कंट्रोलद्वारे नियंत्रित ॲनालॉग-फेस केलेले मशीन आहे. यात एकात्मिक फायरिंग प्लॅटफॉर्म देखील आहे.
या वर्षी मे महिन्यात चीन आणि कंबोडिया यांच्यातील लष्करी सरावात सुमारे 2,000 सैनिकांनी भाग घेतला होता. ‘गोल्डन ड्रॅगन’ या लष्करी सरावात 14 युद्धनौका, हेलिकॉप्टर आणि सुमारे 70 चिलखती वाहने आणि रणगाड्यांचा समावेश होता. 15 दिवस चालणाऱ्या या सरावात लाइव्ह फायर आणि दहशतवादविरोधी प्रशिक्षण यांसारख्या कसरतींचा समावेश होता. रोबो कुत्रे या व्यायामाचे शोस्टॉपर होते.