हरिहर मंदिर की जामा मशीद? उत्तरप्रदेशातील संभलमध्ये हिंसाचारात चार तरुणांचा मृत्यू,प्रकरण काय? (फोटो सौजन्य-X)
Harihar Temple or Jama Masjid : उत्तरप्रदेश राज्यातील संभळ शहरात मशि‍दीवरुन हिंसाचार उफाळला आहे. या भागातील शाही जामा मशिदीच्या सर्वेक्षणादरम्यान झालेल्या चकमकीत चार जणांचा मृत्यू तर 22 हून अधिक पोलिस जखमी झाले आहेत. याचदरम्यान विरोधी पक्षाच्या नेत्यांनी सत्ताधारी भाजपावर आरोप केले आहेत आणि द्वेषाचे राजकारण म्हणून याचा उल्लेख केला आहे. पण नेमकं संभळ शहरात काय घडलं आहे?
संभळची शाही जामा मशीद हरिहर मंदिर असल्याबाबत दाखल केलेल्या याचिकेच्या आधारे सर्वेक्षणाचे आदेश दिल्यानंतर रविवारी (२४ नोव्हेंबर) न्यायालय आयुक्तांचे पथक मशिदीचे सर्वेक्षण करण्यासाठी आले असता संभळमध्ये एकच गोंधळ उडाला. हा गोंधळ इतका वाढला की संतप्त जमावाने पोलिसांवर दगडफेक केली आणि वाहनेही पेटवली. या काळात हिंसाचारात ४ जणांचा मृत्यू झाला असून अनेक पोलीस जखमीही झाले आहेत.
ज्येष्ठ वकील विष्णू शंकर जैन यांनी मंगळवारी (19 नोव्हेंबर) संभळच्या शाही जामा मशिदीला हरिहर मंदिर म्हणून संबोधत दिवाणी न्यायाधीश वरिष्ठ विभागाच्या न्यायालयात याचिका दाखल केली आणि न्यायालयाने मुस्लिमांचे ऐकून न घेता अडीच तास सुनावणी केली. सर्वेक्षण पूर्ण करण्यासाठी न्यायालयाने सात दिवसांची मुदत दिली आहे.
या सर्वेक्षणासाठी कोर्ट कमिशनरची नियुक्ती करते आणि त्याच दिवशी १९ नोव्हेंबरला संध्याकाळी कोर्ट कमिशनर मशिदीचे सर्वेक्षण करण्यासाठी येतात. यावेळी स्थानिक लोकांची गर्दी होते मात्र मशीद समितीसह पाहणी पथक पहिल्या टप्प्यात व्हिडिओग्राफी करून रात्रीच निघून जाते.
22 नोव्हेंबर रोजी या मशिदीत शुक्रवारची नमाज अदा होत असून पोलीस प्रशासन आधीच सतर्क आहे. कडेकोट बंदोबस्तात शुक्रवारची नमाज अदा करण्यात आली आणि प्रार्थना शांततेत पार पडली. यावेळी गर्दी लक्षात घेता सात पोलीस ठाण्याचे पोलीस आणि सीसीटीव्ही कॅमेरे पाळत ठेवण्यात आले होते.
यानंतर 24 नोव्हेंबर (रविवार) सकाळी 7 वाजता दुसऱ्या टप्प्यातील सर्वेक्षणासाठी टीम शाही जामा मशिदीत जाणार आहे. पाहणी पथक मशिदीत शिरायचे आणि पोलिस मशिदीबाहेर उभे राहायचे. दरम्यान, हिंसाचाराला वावलेल्या उन्मादी जमावाने पोलिसांवर दगडफेक सुरू केली. या दगडफेकीनंतर पोलिसांनी आंदोलकांना पांगवण्यासाठी अश्रुधुराच्या नळकांड्याही सोडल्या. या काळात एवढी दगडफेक झाली की या हिंसाचारात चार जणांचा मृत्यू झाला आणि अनेक पोलिसही जखमी झाले. या गदारोळात मशिदीचे सर्वेक्षण थांबते आणि मग शांतता असताना सुरू होते. यानंतर, 11 वाजता सर्वेक्षण पथक आपले संपूर्ण काम पूर्ण करून निघून जाते.
हिंसाचाराच्या पार्श्वभूमीवर प्रशासनाने 25 नोव्हेंबर रोजी संभल तहसीलमधील नर्सरी ते 12वीपर्यंतच्या सर्व शाळा बंद ठेवण्याचे आदेश दिले आणि संभल तहसीलमध्ये इंटरनेट सेवाही बंद केली. आतापर्यंत पोलिसांनी या हिंसाचाराशी संबंधित २१ जणांना ताब्यात घेतले आहे. यासोबतच कोणताही नेता किंवा संघटना परवानगीशिवाय शहरात प्रवेश करणार नाही.
दुसरीकडे, मुस्लिम बाजूचे अनेक मुस्लिम नेते प्रार्थनास्थळ कायदा 1991 चा हवाला देत आम्ही सर्वेक्षणाच्या बाजूने नसल्याचे सांगत आहेत. सपाचे माजी खासदार एसटी हसन यांनी सर्वेक्षणाचे आदेश देणे म्हणजे कायद्याचे उल्लंघन असून, आम्हाला किती दिवस त्रास दिला जाणार असल्याचे म्हटले आहे.
संभळ येथील दगडफेकीच्या घटनेबाबत पोलिसांवर गोळीबार केल्याचा आरोप करण्यात आला. या घटनेबाबत मुरादाबादचे आयुक्त अंजनेय कुमार सिंह म्हणाले की, पोलिसांनी कोणतीही गोळी झाडली नाही, अफवा पसरवण्याचा प्रयत्न केला जात आहे. संभळची शांतता आणि सुव्यवस्था बिघडवण्याचा प्रयत्न करणाऱ्या कोणालाही आम्ही सोडणार नाही, मग तो कितीही उच्च पदावर असला तरीही. कायदा सर्वांसाठी समान आहे.
संभल हिंसाचारावर सपा प्रमुख अखिलेश यादव यांनी ट्विटरवर लिहिले – “संभलमध्ये शांततेच्या आवाहनासोबतच, कोणीही न्यायाची आशा सोडू नये, असे आवाहनही आहे. अन्यायाचा क्रम फार काळ टिकत नाही, सरकार बदलेल. आणि न्यायाचे युग येईल.”
संभल हिंसाचाराबद्दल बसपा सुप्रीमो मायावती म्हणाल्या की पोटनिवडणुकीच्या निकालानंतर संभल आणि मुरादाबादमध्ये तणावाची परिस्थिती आहे. संभळमध्ये सर्वेक्षणादरम्यान जे काही घडले त्याला सरकार आणि प्रशासन जबाबदार आहे. संभळमध्ये प्रशासनाने दोन्ही बाजूंशी चर्चा करावी, संभळच्या जनतेने शांतता राखावी.
संभलमधील हिंसाचारावर, काँग्रेस खासदार राहुल गांधी यांनी इंस्टाग्रामवर लिहिले – “उत्तर प्रदेशातील संभलमधील नुकत्याच झालेल्या वादावर राज्य सरकारचा पक्षपातीपणा आणि उतावीळ वृत्ती अत्यंत दुर्दैवी आहे. ज्यांनी आपल्या प्रियजनांना गमावले आहे त्यांच्याप्रती माझी तीव्र संवेदना आहे. हिंसाचार आणि गोळीबार.” प्रशासनाने सर्व पक्षांचे ऐकून न घेता केलेल्या कारवाईमुळे आणि असंवेदनशीलतेने परिस्थिती आणखी बिघडली आणि अनेक लोकांचा मृत्यू झाला – ज्यासाठी भाजप सरकार थेट जबाबदार आहे.”
संभल हिंसाचारावर नगीना खासदार आणि आझाद समाज पक्षाचे राष्ट्रीय अध्यक्ष (कांशीराम) चंद्रशेखर आझाद म्हणाले, “संभल घटनेत 4 जणांना आपला जीव गमवावा लागला. हिंसाचार हा कशावरही उपाय नाही. प्रत्येक हिंसेमागे एक कारण असते. एखाद्या धार्मिक स्थळावर सतत आपले वर्चस्व दाखवण्याचा प्रयत्न करणे हे पोलिस, प्रशासन आणि सरकारचे अपयश आहे, हे जाणून घेणे महत्त्वाचे आहे.
.png "Videos"){kind=small}
