प्राचीन हिंदू ग्रंथ ऋग्वेदामध्ये 6,000 वर्षांपूर्वी झालेल्या सूर्यग्रहणाचा उल्लेख; खगोलशास्त्रद्यांचा मोठा शोध

प्राचीन हिंदू धर्मग्रंथ ऋग्वेदात सूर्यग्रहणाचा उल्लेख आहे. आतापर्यंत ज्ञात असलेल्या सर्वात जुन्या सूर्यग्रहणाचा हा पुरावा आहे. असे सांगण्यात आले आहे की 6000 वर्षांपूर्वी देखील पृथ्वीवर सूर्यग्रहण झाले होते. टाटा इन्स्टिट्यूट ऑफ फंडामेंटल रिसर्चचे खगोलशास्त्रज्ञ मयंक वाहिया आणि जपानच्या राष्ट्रीय खगोलशास्त्रीय वेधशाळेचे मित्सुरू सोमा यांनी याचा शोध लावला.

नवी दिल्ली: खगोलशास्त्रज्ञांना अलीकडेच सूर्यग्रहणाचा सर्वात जुना उल्लेख सापडला आहे. संपूर्ण सूर्यग्रहणाचा उल्लेख ऋग्वेदात आढळून आला. ज्यामुळे ते ग्रहणाचे सर्वात जुने ज्ञात चित्रण आहे असे दिसून येते. ऋग्वेद या प्राचीन हिंदू ग्रंथात त्यांना सुमारे 6,000 वर्षांपूर्वी झालेल्या ग्रहणाचा उल्लेख आढळतो. 1500 ईसापूर्व कॅथोलिक, ऋग्वेदाच्या ऐतिहासिक वास्तूंमधील शिलालेख तसेच विविध धार्मिक आणि सैद्धांतिक सिद्धांतांशी संबंधित कथा आणि स्तोत्रांचा संग्रह आहे. यातील बहुतेक घटना मजकूर लिहिल्याच्या काळापासूनच्या आहेत त्यातील काही त्याहूनही जुन्या आहेत.

जर्नल ऑफ ॲस्ट्रॉनॉमिकल क्रॉनिकल्स अँड हेरिटेजमध्ये, टाटा इन्स्टिट्यूट ऑफ फंडामेंटल रिसर्चचे खगोलशास्त्रज्ञ माखिया साहिया आणि जपानच्या नॅशनल ॲस्ट्रॉनॉमिकल ऑब्झर्व्हेटरीचे मित्सुरू सोमा यांनी अहवाल दिला आहे की ते प्राचीन ग्रहण पाहत आहेत.

ऋग्वेदात प्राचीन ग्रहणाचा उल्लेख आहे

जर्नल ऑफ ॲस्ट्रॉनॉमिकल हिस्ट्री अँड हेरिटेजमध्ये, टाटा इन्स्टिट्यूट ऑफ फंडामेंटल रिसर्चचे खगोलशास्त्रज्ञ मयंक वाहिया आणि जपानच्या राष्ट्रीय खगोलशास्त्रीय वेधशाळेचे मित्सुरू सोमा यांनी नोंदवले की त्यांना प्राचीन ग्रहणाचा उल्लेख सापडला आहे. ऋग्वेदाच्या विविध खंडांमध्ये उगवत्या सूर्याचे स्थान ऋग्वेदाच्या विविध भागांमध्ये नमूद केले आहे. एका संदर्भाने ही घटना ओरियनमध्ये घडल्याचे सांगितले तर दुसऱ्याने प्लीएड्समध्ये घडल्याचे म्हटले आहे.

हे देखील वाचा : चीनच्या शक्तिशाली LARID रडारने लावला आत्त्तापर्यंतचा सर्वात मोठा शोध; जाणून घ्या काय आहे ही असामान्य वातावरणीय घटना

पृथ्वीच्या अक्षांवरील परिभ्रमणाचाही उल्लेख आहे

पृथ्वी आपल्या अक्षावर फिरत असताना या महत्त्वाच्या खगोलीय घटनांची सापेक्ष स्थिती देखील बदलते. सध्या वसंत ऋतू विषुववृत्त मीनमध्ये आहे परंतु ते 4500 बीसीच्या आसपास ओरियनमध्ये आणि 2230 बीसीच्या आसपास प्लीएड्समध्ये होते. यामुळे खगोलशास्त्रज्ञांना ही घटना कधी घडली हे निश्चित करणे शक्य झाले.

हे देखील वाचा : प्राचीन नंदा देवींच्या मंदिरात दडले आहे ‘युरेनियमचे’ रहस्य; याच ठिकाणी भारत आणि अमेरिकेच्या गुप्तचरांनी चीनवर ठेवली होती नजर

ऋग्वेदात सूर्यग्रहणाबद्दल काय लिहिले आहे

ग्रहणाचे वर्णन करणाऱ्या उताऱ्यांमध्ये या घटनेचा उल्लेख नाही. असे लिहिले आहे की ते सूर्याला अंधार आणि अंधकाराने “छेदले” आणि दुष्ट प्राण्यांद्वारे सूर्य “जादुई कलांनी नष्ट” झाल्याबद्दल बोलतात. तथापि याचा राहू आणि केतूच्या कथेशी काहीही संबंध नाही, कारण त्या अधिक आधुनिक मिथक आहेत. तर ऋग्वेद त्यांच्यापेक्षा खूप जुना आहे. या उल्लेखांचे नंतरचे उतारे खगोलशास्त्रज्ञांना एकूण सूर्यग्रहणाची कालमर्यादा देखील देतात हे दर्शविते की ही घटना शरद ऋतूतील विषुववृत्ताच्या तीन दिवस आधी घडली होती.