अंतराळात लैंगिक संबंध ठेवत नाही, तरीही अंतराळवीर जाताना कंडोम का घालतात? कारण जाणून व्हाल थक्क (फोटो सौजन्य-X)
भारतीय हवाई दलाचे ग्रुप कॅप्टन शुभांशू शुक्ला हे भारताचे दुसरे अंतराळवीर बनले आहेत आणि सध्या ते आंतरराष्ट्रीय अंतराळत आहेत. शुभांशू शुक्ला हे आंतरराष्ट्रीय अंतराळ स्थानकात जाणारे पहिले भारतीय अंतराळवीर असतील. शुभांशू भारत, अमेरिका, पोलंड आणि हंगेरीसह चार देशांच्या संयुक्त मोहिमेवर गेले आहेत, ज्याचे नाव अ‍ॅक्सिओम मिशन ४ आहे. हे अभियान २५ जून २०२५ रोजी दुपारी १२:०१ वाजता फ्लोरिडा येथील केनेडी स्पेस सेंटर येथून प्रक्षेपित करण्यात आले. अंतराळात जाणं ही बाब भारतासाठी अभिनास्पद असली तरी अंतराळवीर काय जेवण करत असतील? कोणत्या परिस्थित राहत असतील? अंतराळत चालत असतील की तरंगत असतील? असे अनेक प्रश्नांची उत्तर आकर्षक वाटतं, पण तुम्हाला माहितीय का? अंतराळात लैंगिक संबंध ठेवत नाही, तरीही अंतराळवीर जाताना कंडोम का घालतात? चला तर मग जाणून घेऊया कारण…
गुरुत्वाकर्षण काम करत नाही अशा उंचीवर टिकून राहण्यासाठी काय करावे लागते हे फक्त तेच लोक चांगल्या प्रकारे समजू शकतात. अंतराळात, गुरुत्वाकर्षणाशिवाय, अंतराळवीर पृथ्वीवर सहज करू शकणाऱ्या अनेक गोष्टी करू शकत नाहीत. खाणे, झोपणे आणि आरामात चालणे ही देखील एक मोठी समस्या आहे. पण अंतराळवीर अंतराळात जाताना कंडोम का घालतात ?
कंडोम का वापरला जातो?
जेव्हा जेव्हा अवकाशाबद्दल बोलले जाते तेव्हा हायटेक सूट आणि तरंगणारे अंतराळवीर मनात येतात. पण तुम्ही कधी विचार केला आहे का की अंतराळवीर अवकाशात शौचालयात कसे जातात? जमिनीवर हे सामान्य आहे, परंतु अवकाशात गुरुत्वाकर्षण नसते, म्हणून तिथे ही एक कठीण समस्या आहे. नासाचे माजी अंतराळवीर रस्टी श्वाईकार्ट यांनी एका मुलाखतीदरम्यान खुलासा केला की, जुन्या काळात अंतराळात लघवी करण्यासाठी कंडोमसारखे उपकरण वापरले जात असे. अंतराळवीर हे उपकरण त्यांच्या लिंगावर वापरत असत आणि कॅथेटर, गाळण्याची प्रक्रिया प्रणाली असेल, जिथे सूटजवळील पिशवीत मूत्र जमा होईल. या उपकरणांना कंडोम-कॅथेटर असेही म्हणतात.
त्या वेळी, सूक्ष्म गुरुत्वाकर्षणात मूत्र गोळा करण्यात त्या प्रणालीला मदत झाली. परंतु या कंडोम प्रणालीमध्ये अनेक समस्या होत्या. कधीकधी ते सर्व अंतराळवीरांना बसत नव्हते. खरं तर, सर्व मानवांची रचना सारखी नसते. त्यानंतर नासाने तीन आकाराचे पर्याय ठेवले – लहान, मोठे आणि मध्यम. जेव्हा जेव्हा एखाद्या अंतराळवीराला आकार निवडण्याचा पर्याय मिळाला तेव्हा तो नेहमीच मोठा आकार निवड करत होते.
आता ही प्रणाली प्रगत झाली आहे. माजी अंतराळवीरांनी सांगितले की आकार ही एक प्रचलित समस्या होती ज्यामुळे अनेकदा गळती होते. म्हणूनच, नासाला सुरुवातीला त्यांच्या प्रणालीचे नाव बदलावे लागले.
अंतराळात अनुभवल्या जाणाऱ्या सूक्ष्म गुरुत्वाकर्षणामुळे मानवी कचऱ्याची विल्हेवाट लावण्याची प्रक्रिया अधिक क्लिष्ट आणि धोकादायक देखील बनू शकते. गुरुत्वाकर्षणाच्या कमतरतेमुळे अवकाशात काम करणाऱ्यांकडून कचरा तरंगू शकतो, जो केवळ अंतराळवीरांच्या आरोग्यासाठी हानिकारक नाही, परंतु जर हे आयएसएस किंवा इतर अंतराळ स्थानकावर घडले तर मुक्तपणे तरंगणारा कचरा संवेदनशील उपकरणांना नुकसान पोहोचवू शकतो.
आयएसएसवरील शौचालयांद्वारे मूत्र गोळा केले जाते आणि ते वॉटर रिकव्हरी सिस्टममध्ये पाठवले जाते, जे बाहेर काढलेल्या श्वासात घाम आणि ओलावा देखील गोळा करते. नंतर ते वॉटर प्रोसेसर असेंब्ली (WPA) कडे पाठवले जाते, जे नंतर ते पिण्यायोग्य पाण्यात रूपांतरित करते.
“आम्ही अंतराळ स्थानकावर मूत्र आणि घामासह सुमारे ९०% पाण्यावर आधारित द्रवपदार्थांचे पुनर्वापर करतो,” असे नासाच्या अंतराळवीर जेसिका मीर म्हणाल्या. “आम्ही अंतराळ स्थानकावर जे करण्याचा प्रयत्न करतो ते म्हणजे हवेतून पाणी परत मिळवण्यासाठी पृथ्वीच्या नैसर्गिक जलचक्रातील घटकांची नक्कल करणे. आणि जेव्हा आयएसएसवरील आपल्या मूत्राचा विचार केला जातो तेव्हा आजची कॉफी ही उद्याची कॉफी असते!”, असं मतं व्यक्त करण्यात आले.
.png "Videos"){kind=small}
