आधार कार्ड हे प्रत्येक नागरिकासाठी अत्यावश्यक ओळखपत्र मानले जाते. देशातील प्रत्येक व्यक्तीची ओळख आणि नोंद सुनिश्चित करणारी भारतीय विशिष्ट ओळख प्राधिकरण (UIDAI) या संस्थेने एक महत्त्वाचा निर्णय घेतला आहे. आता ७ ते १५ वर्षे वयोगटातील मुलांच्या आधार कार्डातील बायोमेट्रिक माहिती अद्ययावत करण्यासाठी कोणतेही शुल्क आकारले जाणार नाही.
Bihar caste equation: कसे आहे बिहारचे जातीय समीकरण? भाजपला सामान्य वर्गाचा, तर राजदला यादव-
आधार कार्डाशी संबंधित एक महत्त्वाचा निर्णय भारतीय विशिष्ट ओळख प्राधिकरणाने (UIDAI) घेतला आहे. १ ऑक्टोबरपासून ७ ते १५ वर्षे वयोगटातील मुलांना बायोमेट्रिक अपडेटसाठी कोणतेही शुल्क भरावे लागणार नाही. ही सुविधा पुढील एक वर्षासाठी, म्हणजेच १ ऑक्टोबर २०२६ पर्यंत मोफत उपलब्ध राहणार आहे.
पाच वर्षांपर्यंतच्या मुलांसाठी हा नियम लागू होणार नाही, कारण या वयोगटातील मुलांकडून फिंगरप्रिंट किंवा आयरिस स्कॅन घेतले जात नाहीत. मुलांचे पहिले बायोमेट्रिक अपडेट वयाच्या पाचव्या वर्षी आणि दुसरे वयाच्या पंधराव्या वर्षी केले जाते.
यापूर्वी या प्रक्रियेसाठी १२५ रुपये शुल्क आकारले जात होते. मात्र, आता ७ ते १५ वर्षे वयोगटातील मुलांचे बायोमेट्रिक अपडेट पूर्णपणे विनामूल्य करण्यात येणार आहे. यामुळे कोणतेही मूल बायोमेट्रिक अद्ययावत करण्यापासून वंचित राहणार नाही, तसेच आधार रेकॉर्डही अद्ययावत ठेवता येईल.
UIDAI च्या माहितीनुसार, मुलांच्या शाळेतील प्रवेश, परीक्षा नोंदणी आणि शिष्यवृत्ती अर्जासाठी आधारवरील बायोमेट्रिक माहिती अद्ययावत असणे आवश्यक आहे. त्यामुळे पालकांनी आपल्या मुलांचे बायोमेट्रिक अपडेट वेळेत करून घ्यावे, असे आवाहन करण्यात आले आहे.
Gautami Patil : गौतमी पाटील म्हणजे चालता बोलता डान्सबार; पुण्यात आंदोलनकर्त्यांची जीभ घसरली
युनिक आयडेंटिफिकेशन अथॉरिटी ऑफ इंडिया (UIDAI) ने १ ऑक्टोबरपासून आधार अपडेटसाठी शुल्क वाढवले आहे. ज्या व्यक्तींना त्यांच्या आधार तपशीलांमध्ये, जसे की नाव, पत्ता, बायोमेट्रिक्स किंवा कागदपत्रांमध्ये सुधारणा किंवा बदल करायचे आहेत, त्यांना आता अधिक पैसे द्यावे लागतील. हे बदल ३० सप्टेंबर २०२८ पर्यंत लागू राहतील, त्यानंतर त्यांची पुन्हा तपासणी केली जाईल.
लोकसंख्याशास्त्रीय अद्यतने म्हणजे नाव, पत्ता, जन्मतारीख, मोबाईल क्रमांक, ईमेल आदी माहितीमध्ये बदल. आता केवळ लोकसंख्याशास्त्रीय अद्यतने केल्यास ₹७५ शुल्क आकारले जाईल. यापूर्वी हे शुल्क ₹५० होते. मात्र, जर नागरिकांनी एकाच वेळी लोकसंख्याशास्त्रीय आणि बायोमेट्रिक अद्यतने केली, तर लोकसंख्याशास्त्रीय भागासाठी कोणतेही स्वतंत्र शुल्क आकारले जाणार नाही.
बायोमेट्रिक अद्यतनांमध्ये बोटांचे ठसे, बुबुळाचे स्कॅन किंवा छायाचित्रात बदल यांचा समावेश होतो. यासाठी आता ₹१२५ शुल्क आकारले जाईल. ऑक्टोबर २०२८ पासून हे शुल्क ₹१५० होणार आहे.
डेमोग्राफिक अपडेट्समध्ये नाव, पत्ता, जन्मतारीख, मोबाईल नंबर, ईमेल पत्ता यांसारख्या माहितीमध्ये बदल केला जातो. फक्त डेमोग्राफिक अपडेट्स केल्यास नवीन शुल्क ₹७५ आहे, जे पूर्वी ₹५० होते. जर नागरिकांनी एकाच वेळी डेमोग्राफिक आणि बायोमेट्रिक अपडेट्स केले, तर डेमोग्राफिक भागासाठी कोणतेही स्वतंत्र शुल्क आकारले जाणार नाही.
फिंगरप्रिंट्स, आयरीस स्कॅन किंवा छायाचित्रात बदलांसाठी ₹१२५ शुल्क लागू आहे. ऑक्टोबर २०२८ पासून ही फी ₹१५० वरून ₹१२५ पर्यंत वाढणार आहे.
नोंदणी केंद्रांवर ओळखपत्र किंवा पत्ता अपडेट करू इच्छिणाऱ्या व्यक्तींना ₹७५ शुल्क भरावे लागेल, जे पूर्वी ₹५० होते. परंतु, myAadhaar पोर्टल (ऑनलाइन) वापरणाऱ्यांसाठी कागदपत्र अपडेट १४ जून २०२६ पर्यंत मोफत राहील.
eKYC किंवा इतर पद्धतींद्वारे आधार प्रिंटआउट आता ₹४० मध्ये उपलब्ध आहे, नंतर हे शुल्क ₹५० होईल.
घरपोच नोंदणीसाठी, ज्या व्यक्ती केंद्रांना भेट देऊ शकत नाहीत, GST सह ₹७०० खर्च येईल.
जर एका पत्त्यावर अनेक व्यक्तींना घरपोच सेवा हवी असेल, तर प्रत्येक अतिरिक्त व्यक्तीसाठी ₹३५० शुल्क लागेल.