World Ozone Day 2024 : पृथ्वीसाठी संरक्षक कवच आहे ओझोनचा थर; वाचा शास्त्रज्ञ त्याबद्दल का चिंतेत आहेत

अंटार्क्टिकावरील ओझोन थरातील छिद्रासाठी मॉन्ट्रियल प्रोटोकॉल जगात लागू करण्यात आला. त्याचे परिणाम आश्चर्यकारकपणे चांगले होते, ज्यामुळे ओझोन थरातील छिद्र गेल्या काही वर्षांपासून तात्पुरत्या स्थितीत आहे. मॉन्ट्रियल प्रोटोकॉल हे एक उदाहरण आहे जे मानवाला हवामान बदलांना सामोरे जाण्यास प्रोत्साहित करते. म्हणूनच जागतिक ओझोन दिनाला खूप महत्त्व दिले जाते.

ओझोन दिवस 2023 ओझोन जीवनासाठी ऑक्सिजनइतकाच महत्त्वाचा आहे. वास्तविक ते सूर्यापासून येणाऱ्या हानिकारक किरणांपासून लोकांचे रक्षण करते. तथापि, 1970 मध्ये, शास्त्रज्ञांना असे आढळले की या थरामध्ये छिद्रे तयार होऊ लागली आहेत, जी पृथ्वीसाठी अत्यंत हानिकारक आहे याची जाणीव करून देण्यासाठी ओझोन दिवस साजरा केला जातो.

नवी दिल्ली, ऑनलाईन डेस्क. ओझोन दिवस दरवर्षी १६ सप्टेंबर रोजी जगभरात साजरा केला जातो. वास्तविक, ओझोनचा थर पृथ्वीच्या संरक्षणात खूप महत्त्वाची भूमिका बजावतो. पृथ्वीवर जीवन शक्य करण्यासाठी ओझोनचा थर अत्यंत महत्त्वाचा आहे. दरवर्षी ओझोन दिन साजरा करण्यामागचा उद्देश लोकांना त्याच्या संरक्षणाविषयी जागरूक करणे आणि त्याचे महत्त्व समजणे हा आहे. या लेखात जाणून घ्या ओझोनचा थर इतका महत्त्वाचा का आहे आणि जगात ओझोन दिवस का साजरा केला जातो.

ओझोन थर म्हणजे काय?

पृथ्वीच्या वातावरणाच्या एका थराला ओझोन थर म्हणतात. हे सूर्याकडून येणाऱ्या अल्ट्राव्हायोलेट किरणांना पृथ्वीवर येण्यापासून रोखते आणि या हानिकारक किरणांमुळे होणाऱ्या समस्यांपासूनही बचाव करते. ओझोन थर हा ऑक्सिजनच्या (O3) तीन अणूंनी बनलेला वायू आहे. फ्रेंच भौतिकशास्त्रज्ञ फॅब्रि चार्ल्स आणि हेन्री बुसन यांनी 1913 मध्ये ओझोन थराचा शोध लावला होता.

असे मानले जाते की हा वातावरणातील सर्वात उंच थरांपैकी एक आहे, त्यामुळे ते पृथ्वीसाठी फायदेशीर आहे, परंतु जर ते जवळ असते तर ते ग्लोबल वॉर्मिंगसारख्या समस्यांना कारणीभूत ठरू शकते.

ओझोन दिवसाचा इतिहास

खरं तर, 1970 मध्ये संशोधनादरम्यान, शास्त्रज्ञांना ओझोनच्या थरात एक छिद्र असल्याचे समजले, ज्याबद्दल त्यांनी जगाला माहिती दिली. त्यानंतर आंतरराष्ट्रीय संस्थांमध्ये याबाबत चर्चा सुरू झाली. यानंतर, ओझोन थराच्या संरक्षणासाठी, संयुक्त राष्ट्र आणि 45 देशांनी मिळून 16 सप्टेंबर 1987 रोजी मॉन्ट्रियल प्रोटोकॉलवर स्वाक्षरी केली. यानुसार ओझोन थराच्या संरक्षणासाठी सर्व देश एकत्रितपणे काम करतील.

ओझोन थराचे महत्त्व लक्षात घेऊन, 19 डिसेंबर 1994 रोजी, संयुक्त राष्ट्र महासभेने (UNGA) दरवर्षी 16 सप्टेंबर रोजी आंतरराष्ट्रीय ओझोन थर संरक्षण दिवस साजरा केला जाईल अशी घोषणा केली. त्यानंतर 16 सप्टेंबर 1995 रोजी हा दिवस आंतरराष्ट्रीय स्तरावर साजरा करण्यात आला.

ओझोन दिवस थीम

दरवर्षी ओझोन दिन एका खास थीमसह साजरा केला जातो. यंदाच्या जागतिक ओझोन दिनाची थीम ‘मॉन्ट्रियल प्रोटोकॉल: फिक्सिंग द ओझोन लेयर आणि रिड्युसिंग क्लायमेट चेंज’ अशी आहे. म्हणजे ओझोनच्या थराची दुरुस्ती आणि हवामानातील बदल कमी करण्यावर भर दिला जाणार आहे.

हे देखील वाचा : इलॉन मस्कची कार अंतराळात काय करत आहे? कारण ऐकून बसेल आश्चर्याचा धक्का

ओझोन थराचे संरक्षण करणे महत्त्वाचे का आहे?

खरं तर, सूर्यापासून निघणारी किरणं आपल्या शरीराला खूप हानी पोहोचवू शकतात. यामुळे कर्करोग आणि त्वचेच्या समस्या उद्भवू शकतात. अतिनील किरणांमुळे त्वचेचा घट्टपणा कमी होऊ लागतो आणि त्वचा सैल झाल्यानंतर ती आकुंचन पावू लागते.

हे देखील वाचा : रशिया करणार चंद्रावर वीज निर्मिती; भारत आणि चीन अणुऊर्जा प्रकल्प उभारण्यासाठी सहकार्य करणार का?

याशिवाय अल्ट्राव्हायोलेट किरणांपासूनही संरक्षण करते. यामुळे चेहरा आणि त्वचेवर बारीक रेषा आणि सुरकुत्या पडतात. इतकेच नाही तर या किरणांमुळे डोळ्यांनाही खूप नुकसान होते. लोकांच्या रोगप्रतिकारक शक्तीवर देखील या किरणांचा मोठ्या प्रमाणात परिणाम होतो, ज्यामुळे लोक सहजपणे रोग आणि संक्रमणास बळी पडतात.