World Hypnosis Day : कृष्णालाही अवगत होती संमोहनाची कला; जाणून घ्या किती जुना आहे ‘या’ शास्त्राचा इतिहास

संमोहनाचा इतिहास फार प्राचीन आहे. जरी वैज्ञानिकदृष्ट्या त्याचा शोध 18 व्या शतकातील असल्याचे मानले जाते. असे म्हटले जाते की भगवान श्रीकृष्णालाही संमोहनाची कला अवगत होती.

नवी दिल्ली : जागतिक संमोहन दिन दरवर्षी 4 जानेवारी रोजी साजरा केला जातो. संमोहन बद्दल आपण सर्वांनी ऐकले आहे. संमोहन ही एक अशी प्रक्रिया आहे ज्यामध्ये एखादी व्यक्ती आपल्या मनावर आणि शरीरावरील नियंत्रण गमावते आणि संमोहन तज्ञाच्या नियंत्रणाखाली होते. यामध्ये मनुष्य अर्ध-चेतन अवस्थेत असतो, जी समाधी किंवा स्वप्नावस्थेसारखी असते. संमोहनाचा इतिहास फार प्राचीन आहे. जरी वैज्ञानिकदृष्ट्या त्याचा शोध 18 व्या शतकातील असल्याचे मानले जाते. असे म्हटले जाते की भगवान श्रीकृष्णालाही संमोहनाची कला अवगत होती.

पण संमोहन किंवा संमोहन इतकं सोपं नाही. या विधीसाठी प्राचीन काळी कठोर तपश्चर्या केली जात होती. विशेषत: ऋषी-मुनी वर्षानुवर्षे तपश्चर्या करून हे ज्ञान शिकत असत. हिप्नॉटिझम म्हणजे काय आणि त्याचा इतिहास किती जुना आहे ते जाणून घेऊया.

संमोहन म्हणजे काय?

सामान्यतः लोक संमोहनाला वशिकरण म्हणून पाहतात. वशिकरण म्हणजे एखाद्याला आपल्या नियंत्रणाखाली आणणे. पण तसे अजिबात नाही. वशिकरणशी संमोहनाची तुलना करणे म्हणजे संमोहनाची प्रतिष्ठा कलंकित करण्यासारखे आहे. संमोहन ही अशी अवस्था आहे ज्यामध्ये एखाद्या व्यक्तीच्या काही संवेदना संमोहन तज्ञाच्या नियंत्रणाखाली असतात. कधी कधी आपण आपल्या मनाच्या ताब्यात असतो. कारण आपल्या सर्वांच्या आत एक संमोहन आहे, जे समजणे कठीण आहे. पण हेही खरे आहे की संमोहनाच्या वेळी ज्याला संमोहन करायचे असते त्यालाच संमोहन होऊ शकते.

अवचेतन मनामध्ये संमोहित करण्याची क्षमता प्रत्येक व्यक्तीमध्ये असते. तुम्ही अनुभवले असेलच की, कधी ना कधी तुम्ही तुमच्या आतल्या मनाचा आवाज ऐकला असेल आणि त्यानुसार निर्णय घेतला असेल, जो योग्य ठरला असेल. आपण सर्वजण आपल्या जीवनात हे करतो, विशेषत: जेव्हा आपण कठीण परिस्थितीत असतो, तेव्हा आपण निर्णय घेण्यासाठी आपल्या अंतर्मनातून प्रश्न आणि उत्तरे विचारतो. याला जाणीव आणि अवचेतन मनाचा जंक्शन कालावधी म्हणतात. संधि काल म्हणजेच ज्या अवस्थेत तुम्ही तुमच्या अवचेतन मनाचा आवाज ऐकता, तीच संमोहन किंवा संमोहनाची कला आहे.

ही अशी अवस्था असते जेव्हा मन तुमच्या नियंत्रणात नसते पण मन तुमच्यावर नियंत्रण असते. जसे तुम्हाला राग येतो तेव्हा तुम्ही काहीही करा आणि नंतर जेव्हा तुमचा राग शांत होतो तेव्हा तुम्हाला पश्चात्ताप किंवा चूक वाटते. हे देखील घडते कारण त्यावेळी तुमचे संपूर्ण लक्ष रागावर असते. म्हणजे तुम्ही तुमच्या रागाच्या संमोहनाखाली आहात आणि जेव्हा तुम्ही रागाच्या संमोहनातून बाहेर पडता तेव्हा तुम्हाला तुमची चूक लक्षात येते. संमोहनाचा हा सिद्धांत आपल्या आयुष्यात अनेक वेळा काम करतो.

नवराष्ट्र विशेष बातम्या : World Braille Day 2024, जाणून घ्या ‘हा’ दिवस कोणी साजरा करायला सुरुवात केली आणि ब्रेल लिपीचा शोध कसा लागला?

संमोहनाचा इतिहास किती जुना आहे?

जर आपण धार्मिक दृष्टिकोन किंवा भारताबद्दल बोललो तर संमोहन हे खूप जुने शास्त्र आहे. प्राचीन काळापासून, ऋषी आणि संतांनी ही क्रिया एखाद्याला नियंत्रित करण्यासाठी आणि सिद्धी किंवा मोक्ष प्राप्त करण्यासाठी वापरली. असे म्हणतात की भगवान श्रीकृष्णालाही संमोहनाची कला अवगत होती. परंतु संमोहन 18 व्या शतकापासून प्रचलित असल्याचे मानले जाते. वैज्ञानिक दृष्टिकोनानुसार, 19व्या शतकात स्कॉटिश सर्जन जेम्स ब्रेड यांनी संमोहनाचा शोध लावला होता. सध्याच्या काळात ते खूप प्रसिद्ध झाले आहे आणि त्याचा प्रसारही वाढला आहे.

संमोहन दिवस का साजरा केला जातो?

संमोहन दिवस का साजरा केला जातो आणि तो साजरा करण्याची गरज का होती, हा सर्वात महत्त्वाचा प्रश्न आहे. संमोहन बद्दल अनेकांना माहिती आहे. पण तरीही त्यात काहीतरी आहे जे अनेकांना माहीत नाही. त्यामुळे दरवर्षी ४ जानेवारीला संमोहन दिन साजरा केला जातो. कारण अधिकाधिक लोकांना संमोहनाचा खरा अर्थ आणि त्याचे फायदे कळले आणि ते त्यांचे जीवन सुधारण्यासाठी त्याचा उपयोग करू शकले.

ज्योतिषी निखिल कुमार म्हणतात की संमोहन ही एक अशी संधी आहे जी आयुष्य बदलणारी आहे. 2004 मध्ये, बोर्ड प्रमाणित संमोहन तज्ञ टॉम निकोली आणि संमोहन दिवस समितीने संमोहनाच्या वास्तविक फायद्यांचा प्रचार करण्यासाठी, लोकांना त्याच्या सत्याबद्दल शिक्षित करण्यासाठी, संमोहनाच्या सकारात्मक पैलूंवर लक्ष केंद्रित करण्यासाठी आणि संमोहन ही जादू आहे ही कल्पना किंवा समज बदलण्यासाठी तयार केले होते. मन वळवणे सुरू झाले.

जागतिक घडामोडी संबंधित बातम्या वाचण्यासाठी येथे क्लिक करा : चीनच्या जनरेशन-6 लढाऊ विमानांना भारत देणार चोख उत्तर; ब्रिटन, जपान आणि इटलीनेही दिल्या मोठ्या ऑफर

श्रीकृष्णाला संमोहन सुद्धा माहित होते

संमोहनाचा इतिहास प्राचीन काळापासूनचा आहे. ज्योतिषी रुची शर्मा म्हणतात, श्रीकृष्णाला जन्मापासूनच संमोहनाचे ज्ञान होते. श्रीकृष्णाच्या जीवनाशी संबंधित अशा अनेक घटना आहेत, ज्यामध्ये त्यांच्या संमोहनाची झलक दिसते. श्रीकृष्णाच्या अनेक नावांपैकी एक नाव मोहन आहे, ते म्हणजे मोहन करणारा. श्रीकृष्णाचे स्वरूप असे होते की, ज्याने त्यांच्याकडे पाहिले किंवा ज्याने त्यांच्याकडे पाहिले ते त्यांच्या भ्रमाने संमोहित झाले. श्रीकृष्णाने आयुष्यभर संमोहनाची विविध कृत्ये केली.

श्रीकृष्णाचे सुंदर हास्य आणि सौंदर्य पाहून गोकुळातील गोपी मोहात पडून सर्व काही विसरल्या आणि त्यांच्यासोबत राहण्याची तळमळ झाली. श्रीकृष्णाने लहानपणी आई यशोदेला संपूर्ण विश्व दाखवले होते, तेव्हाही कृष्णाने यशोदेला सर्व काही विसरायला लावले होते. तर भाषण संमोहन ही श्रीकृष्णाच्या 16 कलांपैकी एक आहे. श्रीकृष्णाला जे काही दाखवायचे असते, सांगायचे असते किंवा कोणाला समजावायचे असते, तेच ते त्यांच्या संमोहन नियंत्रणाखाली करतात. हे सर्व श्रीकृष्णाचे संमोहन नाही तर दुसरे काय आहे?