Paddy Upton : कोण आहेत भारताला वैभव मिळवून देणारे द्रोणाचार्य? इंडियाच्या हाती लागले तिहेरी यश

पॅट्रिक अँथनी हॉवर्ड 'पॅडी' अप्टन यांना द्रोणाचार्य म्हटले तर चुकीचे ठरणार नाही. त्यांच्या प्रशिक्षकपदाखाली भारताने एक-दोन नव्हे तर तिहेरी यश मिळवून दिले.

पॅडी अप्टन : 2भारतीय क्रिकेट संघाने 011 मध्ये विश्वचषक जिंकला, पॅरिस ऑलिम्पिकमध्ये भारतीय हॉकी संघाने कांस्यपदक जिंकले आणि आता डी गुकेशने सर्वात तरुण बुद्धिबळ विश्व चॅम्पियन बनून इतिहास रचला. या तिन्ही मोठ्या यशामागे एका व्यक्तीचा हात होता, ज्याने द्रोणाचार्याची भूमिका करून करोडो चाहत्यांना आनंद दिला आणि भारताचा अभिमानही वाढवला. हे नाव दुसरे तिसरे कोणी नसून दिग्गज प्रशिक्षक पॅडी अप्टन यांचे आहे. चीनच्या डिंग लिरेनला हरवून डी गुकेश जेव्हा जगज्जेता बनला तेव्हा या ऐतिहासिक कामगिरीत त्याचा मोठा वाटा असल्याचे समोर आले.

भारतीय ग्रँडमास्टर डी गुकेश 14 व्या आणि शेवटच्या गेममध्ये गतविजेत्या चीनच्या डिंग लिरेनला पराभूत करून वयाच्या 18 व्या वर्षी सर्वात तरुण जागतिक बुद्धिबळ चॅम्पियन बनला. गुकेशने या 14 गेमच्या सामन्यातील शेवटचा शास्त्रीय गेम जिंकून आणि लिरेनच्या 6.5 विरुद्ध आवश्यक 7.5 गुणांसह विजेतेपद मिळवून आश्चर्यकारक कामगिरी केली. प्रथम, रशियन दिग्गज गॅरी कास्पारोव्ह हा सर्वात तरुण जगज्जेता होता, ज्याने 1985 मध्ये अनातोली कार्पोव्हचा पराभव करून वयाच्या 22 व्या वर्षी विजेतेपद पटकावले होते. या वर्षाच्या सुरुवातीला कँडिडेट्स टूर्नामेंट जिंकून जागतिक विजेतेपद मिळविणारा गुकेश हा जगातील सर्वात तरुण खेळाडू ठरला आहे.

D Gukesh: डी. गुकेश बुद्धिबळाच्या पटावरचा ‘किंग’; ‘या’ स्पर्धेत चायनीज ग्रँडमास्टरला केले ‘चेकमेट’

पॅट्रिक अँथनी हॉवर्ड ‘पॅडी’ अप्टन यांना द्रोणाचार्य म्हटले तर चुकीचे ठरणार नाही. त्यांच्या प्रशिक्षकपदाखाली भारताने एक-दोन नव्हे तर तिहेरी यश मिळवले. पॅडी अप्टन, 5 नोव्हेंबर 1968 रोजी दक्षिण आफ्रिकेत जन्मलेले, हे एक क्रिकेट प्रशिक्षक आहेत जे व्यावसायिक T20 क्रिकेटमध्ये मुख्य प्रशिक्षक, व्यावसायिक खेळाडूंचे मानसिक प्रशिक्षक, क्रीडा शास्त्रज्ञ कार्यकारी प्रशिक्षक आणि डीकिन विद्यापीठातील सरावाचे प्राध्यापक आहेत. केपटाऊन विद्यापीठातून त्यांनी क्रीडा शास्त्रात पदव्युत्तर पदवी प्राप्त केली.

भारतासाठी ‘लकी चार्म’

पॅडी अप्टन भारतासाठी लकी चार्म ठरला आहे. 2008 मध्ये, गॅरी कर्स्टन भारतीय क्रिकेट संघाचे मुख्य प्रशिक्षक बनले, त्यानंतर त्यांनी अप्टन यांना मानसिक कंडिशनिंग प्रशिक्षक आणि धोरणात्मक नेतृत्व प्रशिक्षक अशी दुहेरी भूमिका स्वीकारण्याची शिफारस केली. कर्स्टन यांनी अप्टन यांचे समर्थन आणि मार्गदर्शन अमूल्य असल्याचे वर्णन केले. कर्स्टन आणि अप्टन या जोडीने भारतीय संघासोबत तीन वर्षे घालवली. या कालावधीत, भारताने प्रथमच (2009) कसोटी आयसीसी संघ क्रमवारीत अव्वल स्थान मिळवले, त्यानंतर 2011 मध्ये टीम इंडिया विश्वविजेता बनली, जी 28 वर्षांमध्ये प्रथमच होती. इतकेच नाही तर २०२४ च्या पॅरिस ऑलिम्पिकमध्ये कांस्यपदक जिंकणाऱ्या भारतीय हॉकी संघाच्या प्रशिक्षक कर्मचाऱ्यांचा अप्टन भाग होता.

भारताच्या 2011 च्या विश्वचषक विजयानंतर, अप्टन यांना 2011 ते 2014 पर्यंत दक्षिण आफ्रिकेच्या क्रिकेट संघाचे (प्रोटीज) कामगिरी संचालक म्हणून नियुक्त करण्यात आले. या काळात, तो दक्षिण आफ्रिकेला आंतरराष्ट्रीय क्रिकेटच्या तिन्ही फॉरमॅटमध्ये आयसीसी जागतिक क्रमवारीत क्रमांक 1 बनवण्यात यशस्वी ठरला.

आता 18 वर्षीय ग्रँडमास्टर डी गुकेशला वर्ल्ड चॅम्पियन बनवण्यात पॅडी अप्टनची मोठी भूमिका होती. तो गुकेशचा मानसिक कंडिशनिंग प्रशिक्षक आहे. पॅडी अप्टनने गुकेशला वर्ल्ड चॅम्पियनशिपमध्ये उद्भवू शकणाऱ्या प्रत्येक परिस्थितीसाठी तयार केले.