आजच्या दिवशीचे झाले होते TATA चे Air India च्या विस्तारासह मर्जर, 1 वर्षात एअर इंडियाची क्रेझ घटली, Data मधून सिद्ध

एकेकाळी देशातील एकमेव विमान कंपनी असलेली एअर इंडिया टाटा समूहात परतल्यानंतरही आव्हानांना तोंड देत असून उद्दिष्ट पाच वर्षांत ३०% बाजारपेठेतील हिस्सा मिळवण्याचे होते, परंतु विलीनीकरणानंतर घट झाली

• एअर इंडियाचे विस्तारीकरण 
• एअर इंडिया बिझनेस घट 
• विलिनीकरणारनंतर घट 

एकेकाळी ही देशातील एकमेव विमान कंपनी होती. नंतर, सरकारने ती ताब्यात घेतली. पण दशकांनंतर, जेव्हा ती कर्जाच्या ओझ्याने दबली गेली, तेव्हा टाटा समूहाने पुढाकार घेतला आणि तिला पुनरुज्जीवित करण्यासाठी एक नवीन प्रयत्न सुरू केला. आता, तुम्हाला प्रश्न पडेल: आपण कशाबद्दल बोलत आहोत? उत्तर आहे एअर इंडिया. होय, ही भारतातील सर्वात जुनी विमान कंपनी आहे. तिची स्थापना जे.आर.डी. टाटा यांनी केली होती. ऐतिहासिकदृष्ट्या, जे.आर.डी. टाटा यांनी १९३२ मध्ये भारतातील पहिली विमान कंपनी, टाटा एअरलाइन्स (नंतर एअर इंडिया असे नाव देण्यात आले) ची स्थापना केली. त्यांनी स्वतः कराची ते मुंबई अशी पहिली व्यावसायिक विमानसेवा केली, ज्यामध्ये हवाई मेल वाहून नेली गेली आणि त्यांना “भारतीय विमान वाहतुकीचे जनक” म्हणून ओळखले जाते.

स्वातंत्र्यानंतर, भारत सरकारने १९५३ मध्ये या विमान कंपनीतील बहुसंख्य हिस्सा विकत घेतला, तिचे राष्ट्रीयीकरण केले आणि आंतरराष्ट्रीय सेवांसाठी एअर इंडिया इंटरनॅशनल कॉर्पोरेशनची स्थापना केली. तथापि, सरकारने ती विक्रीसाठी ठेवल्यानंतर, टाटा समूहाने २०२१ मध्ये ही विमान कंपनी पुन्हा ताब्यात घेतली आणि ती पुन्हा नंबर वन बनवण्यासाठी एक नवीन प्रयत्न सुरू केला. या नव्या प्रयत्नांचा एक भाग म्हणून, टाटा-सिंगापूर एअरलाइन्सचा संयुक्त उपक्रम विस्तारा १२ नोव्हेंबर २०२४ रोजी एअर इंडियामध्ये विलीन झाला. आज या विलीनीकरणाला एक पूर्ण वर्ष पूर्ण झाले. तथापि, गेल्या वर्षात एअरलाइनची वाढ सुधारण्याऐवजी मंदावली आहे. हे आमचे मत नाही, परंतु डेटा स्वतःच साक्षीदार आहे.

विलीनीकरणानंतर एअर इंडियाचा प्रभाव कमी झाला

१२ नोव्हेंबर २०२४ नंतर, सर्व ऑपरेशन्स एअर इंडियाकडे हस्तांतरित करण्यात आल्या. परिणामी, विस्तारा विमाने एअर इंडियाद्वारे चालवली जाऊ लागली आणि तुमचे बुकिंग बॅकएंड विस्तारा वरून एअर इंडियाच्या आरक्षण प्रणालीकडे हस्तांतरित करण्यात आले. याचा अर्थ विस्ताराने एअर इंडियाची नवीन ओळख देखील स्वीकारली.

विलीनीकरणानंतर बरेच काही बदलले आहे. एअर इंडियाची अनेक विमाने अपघातात सामील झाली आहेत. यामध्ये जून २०२५ मध्ये एअर इंडियाच्या विमानाचा घातक अपघात समाविष्ट आहे. १२ जून रोजी, पश्चिम भारतातील अहमदाबाद येथे लंडनच्या गॅटविक विमानतळावर जाणारे एअर इंडियाचे प्रवासी विमान टेकऑफनंतर लगेचच कोसळले, ज्यामध्ये २६० लोकांचा मृत्यू झाला. या अपघातात विमानातील २४२ जणांचा आणि जमिनीवर १९ जणांचा मृत्यू झाला.

एक वर्ष उलटूनही, एअर इंडियाची प्रगती अजूनही सुरू आहे, परंतु अनेकांच्या कल्पनेपेक्षाही ती कमी वेगाने घडत आहे. समीक्षकांचे म्हणणे आहे की ही मंद गती पुरवठा साखळीतील आव्हाने, बाजारपेठेतील गतिशीलता आणि भू-राजकीय आव्हानांमुळे आहे, जी विलीनीकरणानंतर तीव्र झाली आहेत.

नवी मुंबई International Airport वरून व्यावसायिक उड्डाणे होणार; Air India ने जाहीर केली ‘ही’ योजना

विमानांची संख्या कमी झाली

विलीनीकरणाच्या वेळी, एअरलाइनने अभिमानाने २९८ विमानांचा एकत्रित ताफा प्रदर्शित केला, ज्यामध्ये एअर इंडिया एक्सप्रेस विमानांचाही समावेश होता. त्यावेळी, एअर इंडिया-विस्तारा ताफ्यात २०८ विमाने होती. एका वर्षानंतर, ताफा १८७ विमानांवर आला आहे आणि आणखी अनेक विमाने निवृत्त होण्याची अपेक्षा आहे. ताफा वाढण्याची अपेक्षा होती, परंतु त्याऐवजी, त्यात घट झाली.

अहमदाबादमधील दुर्दैवी अपघातामुळे एक ७८७ विमान रद्द करण्यात आले, तर एअरलाइनने त्यांचे जुने B777-200LR विमान सोडून दिले. त्यानंतर, माजी डेल्टा एअरलाइन्स B777-200LR विमाने देखील त्यांच्या भाडेपट्ट्या संपल्यानंतर परत केली जात आहेत. सिंगापूर एअरलाइन्सकडून खरेदी करण्याची घोषणा केलेल्या सहा B777-300ER विमानांना एअरलाइनने कधीही मान्यता दिली नाही.

विलीनीकरणानंतरही उड्डाणांमध्ये घट झाली

विस्तारासोबत एअर इंडियाच्या विलीनीकरणाच्या वेळी, एअर इंडियाने 90 देशांतर्गत आणि आंतरराष्ट्रीय ठिकाणी उड्डाणे चालवली. याचा अर्थ असा की आठवड्याला उड्डाणे 5,600 पेक्षा जास्त होती. तथापि, एव्हिएशन अॅनालिटिक्स कंपनी सिरियमने शेअर केलेल्या आकडेवारीनुसार, या नोव्हेंबरमध्ये आठवड्याला उड्डाणे 4,823 पर्यंत घसरली आहेत.

अपघातांमुळे विमान उद्योग चालला आहे कोसळत; प्रतिष्ठेची किनार असल्याने प्रवाशांचा वाढलाय ओढा

बाजारातील वाटा घसरला

जेव्हा एअर इंडियाने आपला महत्त्वाकांक्षी विहान.एआय ट्रान्सफॉर्मेशन प्रोग्राम सुरू केला तेव्हा त्याचे उद्दिष्ट पाच वर्षांत समूह म्हणून 30% बाजारपेठेतील वाटा गाठण्याचे होते. बाजारातील परिस्थिती आणि वाढीच्या गतीमुळे गटाने काही महिन्यांत हे लक्ष्य गाठले.

सप्टेंबर 2024 मध्ये, जेव्हा चार कंपन्या स्वतंत्रपणे काम करत होत्या, तेव्हा समूहाचा भारतातील बाजारातील वाटा 29.2% होता. डिसेंबरमध्ये, दोन्ही कंपन्यांच्या कामकाजाच्या पहिल्या पूर्ण महिन्यात, बाजारातील वाटा 26.4% पर्यंत घसरला. सप्टेंबर 2025 पर्यंत, समूहाचा देशांतर्गत बाजारातील वाटा 27.4% होता.