बदलत्या जीवनशैलीमुळे आणि धावपळीमुळे शरीरावर याचा गंभीर परिणाम होतो. सध्याच्या काळात बहुसंख्य जणांमध्ये तीशीला येताच हाडांच्या समस्या किंवा हात पाय थरथरणे यासारख्या समस्या जाणवतात. याबाबत डॉ. शिरीष एम. हस्तक, न्यूरोलॉजी, स्ट्रोक आणि न्यूरोक्रिटिकल केअर विभागाचे प्रादेशिक संचालक, ग्लेनईगल्स हॉस्पिटल्स, परळ, मुंबई यांनी माहिती दिली आहे.थरथरणे किंवा हातापायांना कंप सुटणे ही एक चिंताजनक बाब आहे. अशी लक्षणे दिसताच बऱ्याच व्यक्तींना पार्किन्सन रोगाची भीती वाटू लागते. सोशल मीडियामुळे पार्किसनबाबतची माहिती अनेक जण जाणून घेतात. मात्र अर्धवट माहितीमुळे अनेकदा जरा जरी हात पात थरथरले तर आपल्यालाही पार्किन्सन झाला आहे का अशी शंका अनेकांना येते.
मात्र त्याआधी हे जाणून घेणे गरजेचे आहे की जेव्हा केव्हा हात पाय थरथरतात तेव्हा ते पार्किन्सन रोगाचेच लक्षण असते असे नाही. हातपाय थरथरणे हे पार्किन्सनशी संबंधित लक्षणे असले तरी, इतर विविध परिस्थिती देखील हात पायांचे कंपन होण्यास कारणीभूत ठरू शकतात, त्यापैकी बऱ्याच अशा समस्या या गंभीर किंवा वेगाने वाढणाऱ्या नसतात. वेळीच तज्ज्ञांचा सल्ला घेतल्याने योग्य निदान आणि उपचारांमध्ये मदत होऊ शकते.
हाता-पायांचे थरथरणे समजून घ्या : तुम्हाला माहित आहे का? थरथरणे ही अनैच्छिक, लयबद्ध अशा स्नायूंच्या हालचाली आहेत ज्या शरीराच्या काही ठराविक भागांवर, प्रामुख्याने हात, हात, पाय, डोके किंवा आवाजावर परिणाम करू शकतात. विश्रांती घेताना, हालचाल करताना किंवा योग्य शारीरीक स्थिती राखताना येऊ शकतात. शरीराचे कंपन होणे(शरीर थरथरणे) हे वेगवेगळ्या प्रकारांमध्ये विभागले जाऊ शकतात, पार्किन्सन हे त्यातील अनेक प्रकारांपैकी एक आहे.
दरवेळी शरीर थरथरले म्हणजेच पार्किन्सन आजार आहे असे नाही तर त्यापुर्वी तुम्ही तुमच्या फिजिशियन किंवा न्यूरोलॉजिस्टशी संपर्क साधा.
पार्किन्सन रोग हा एखाद्या व्यक्तीच्या हालचालींवर परिणाम करतो, ज्यामुळे शरीर थरथरणे, स्नायुंचा कडकपणा आणि शारीरीक हालचालींमध्ये यासारखी लक्षणे उद्भवतात. इतर विविध परिस्थितींमुळेही शरीराचे कंपन होऊ शकते.
इसेन्शिअल ट्रेमर (ईटी): याला अनेकदा पार्किन्सन समजले जाते कारण ते चुकीचे आहे. या आजारात हात, डोके आणि आवाजात कंप निर्माण होतो. ईटी हा आजार पार्किनसन्स डिसीज (पीडी) या आजाराशी मिळताजुळता वाटत असला तरी ईटीमध्ये एखादी क्रिया करताना कंप निर्माण होतो. पीडीमध्ये हात एखाद्या ठिकाणी ठेवताना थरथरतो असा फरक आहे. त्यामुळे ईटीचा वस्तू उचलणे किंवा ठेवणे, लिखाण करणे यासारख्या दैनंदिन क्रियांवर परिणाम होतो.
शारीरिक कंप (फिजीकल ट्रेमर) : प्रत्येकाला परीक्षेदरम्यान हा सौम्य, क्वचितच आढळून येणारा हा कंप जाणवतो जो ताण, थकवा, कॅफिन किंवा तणावामुळे होऊ शकतो.
डिस्टोनिक कंप: डायस्टोनिया ही मेंदूची स्थिती आहे ज्यामुळे स्नायूंच्या अनियंत्रित हालचाली होतात. अशा व्यक्तींमध्ये अनैच्छिकरित्या होणारे स्नायू आकुंचन, ज्यामुळे होणाऱ्या असामान्य हालचालींमुळे शारीरीक कंप दिसून येतो.
थायरॉईड विकार, यकृत किंवा मूत्रपिंडाचा आजार आणि रक्तातील साखरेची पातळी कमी होणे यासारख्या परिस्थितींमुळे देखील शारीरीक कंप निर्माण होऊ शकतो.
काय आहे भिन्नता?
पार्किन्सनमध्ये हातापायांचे थरथरणे सहसा शरीराच्या एका बाजूपासून सुरू होतात आणि हळूहळू वाढतात. पार्किन्सनमध्ये थरथरण्यांसोबत इतर लक्षणे देखील असतात, जसे की स्नायूंचा कडकपणा, हालचाल मंदावणे आणि शारीरीक संतुलन राखण्यास समस्या येणे.
निदान: मेंदूच्या स्ट्रक्चरल समस्या तपासण्यासाठी न्यूरोलॉजिकल तपासणी, एमआरआय किंवा सीटी स्कॅन, थायरॉईड, मूत्रपिंड आणि यकृताच्या कार्यांची तपासणी करण्यासाठी रक्त चाचण्या केल्या जातात. क्लिनिकल निदानाबद्दल अनिश्चितता असल्यास रुग्णाला पार्किन्सन रोगाच्या निदानाकरिता डोपामाइन इमेजिंग स्कॅन (डीएटीस्कॅन) करण्याचा सल्ला दिला जाऊ शकतो.
उपचार आणि व्यवस्थापन
उपचार हे त्या परिस्थितीतच्या मूळ कारणावर अवलंबून असतात. अत्यावश्यक शारीरीक कंपनासाठी बीटा-ब्लॉकर्स किंवा अँटीकॉनव्हलसंट्स सारखी औषधे मदत करू शकतात. जीवनशैलीतील बदल, तणावाचे व्यवस्थापन आणि शारीरिक उपचार देखील यामध्ये फायदेशीर ठरू शकतात. अत्यावश्यक कंपनाच्या गंभीर प्रकरणांमध्ये डीप ब्रेन स्टिम्युलेशन (डीबीएस) चा विचार केला जाऊ शकतो. जर औषधोपचार किंवा चयापचय विकारांमुळे अंग थरथरत असेल, तर मूळ कारणावर लक्ष केंद्रित केल्याने ही समस्या सुटू शकते. योग्य दृष्टिकोनाने, शारीरीक कंपन व्यवस्थापित करता येऊ शकते, ज्यामुळे संबंधीत व्यक्ती अनावश्यक भीती किंवा तणावाशिवाय जगू शकतात.
काही निवडक रुग्णांसाठी लेसिओनिंग सर्जरी देखील फायदेशीर ठरत आहे. ही प्रक्रिया त्याच्या तात्काळ परिणामकारकतेमुळे, परवडण्याजोग्या क्षमतेमुळे आणि त्यातून मिळणाऱ्या दीर्घायुष्यामुळे वेगळी दिसते. जे रुग्ण हात किंवा पायाच्या तीव्र कंपनामुळे चमचा किंवा काचेच्या वस्तू हाताळू शकत नाहीत, त्यांच्यासाठी ही शस्त्रक्रिया जीवनाची गुणवत्ता सुधारू शकते. लेसिओनिंग सर्जरीमध्ये लक्ष्यित मेंदूच्या भागात एक लहान, छिद्र पाडून शस्त्रक्रिया केली जाते. ज्या रुग्णांना अनेक वर्षांपासून दीर्घकालीन लक्षणांशी झुंजावे लागत आहे त्यांच्यासाठी परिणाम जवळजवळ चमत्कारिक आहेत. शिवाय, कमी खर्च आणि जलद बरे होण्याचा वेळ यामुळे अनेक व्यक्तींसाठी हा एक सुलभ पर्याय ठरतो.
.png "Videos"){kind=small}
