कैलास यात्रा : चीनमध्ये कैलास मानसरोवर यात्रेचा किती भाग आहे? जाणून घ्या किती दिवसात पूर्ण होतो प्रवास

ब्राझीलमधील G20 शिखर परिषदेदरम्यान, भारत आणि चीनच्या परराष्ट्र मंत्र्यांमध्ये कैलास मानसरोवर यात्रा आणि थेट विमानसेवा पुन्हा सुरू करण्याबाबत चर्चा झाली. गेल्या पाच वर्षांपासून कैलास मानसरोवर यात्रा बंद आहे.

कैलास यात्रा : ब्राझीलमधील G20 शिखर परिषदेदरम्यान, भारत आणि चीनच्या परराष्ट्र मंत्र्यांमध्ये कैलास मनस्वर यात्रा आणि थेट विमानसेवा पुन्हा सुरू करण्याबाबत चर्चा झाली. गेल्या पाच वर्षांपासून कैलास मानसरोवर यात्रा बंद आहे. हे संवाद भारतीय भाविकांसाठी एक मोठी बातमी मानली जात आहे. चला जाणून घेऊया कैलास मानसरोवरचा प्रवास किती कठीण आहे? तो किती लांब आहे आणि चीनमध्ये किती पडतो? यावरून वाद का निर्माण झाला? कोणत्या मार्गाने आणि किती दिवसात तिथे पोहोचता येईल?

भारताचे परराष्ट्र मंत्री एस जयशंकर यांनी ब्राझीलमधील रिओ दि जानेरो येथे G-20 शिखर परिषदेदरम्यान चीनचे परराष्ट्र मंत्री वांग यी यांची भेट घेतली. यादरम्यान, कैलास मनस्वर यात्रा पुन्हा सुरू करणे आणि भारत आणि चीन दरम्यान थेट विमानसेवा सुरू करणे या मुद्द्यांवर दोघांमध्ये चर्चा झाली. गेल्या पाच वर्षांपासून कैलास मानसरोवर यात्रा बंद असल्याने दोन्ही परराष्ट्र मंत्र्यांमधील हा संवाद भारतीय भाविकांसाठी मोठी बातमी मानली जात आहे.

तिबेटचा भाग

कैलास पर्वत हा खरे तर तिबेटचा भाग आहे. तिबेटवर चीनचा ताबा असल्याने चिनी प्रशासनाच्या परवानगीशिवाय तेथे जाणे शक्य नाही. 1951 मध्ये तिबेटचा ताबा घेतल्यानंतर चीनने यात्रेकरूंना या प्रवासाची परवानगी देण्यास सुरुवात केली. 1954 मध्ये भारत आणि चीन यांच्यात सामंजस्य करार झाल्यानंतर भारतीय यात्रेकरूंनाही परवानगी मिळू लागली. मात्र, 1959 मधील तिबेटी बंड आणि 1962 मधील भारत-चीन युद्धामुळे दोन्ही देशांनी आपापल्या सीमा सील केल्या. 1981 मध्ये भारत आणि चीन यांच्यात झालेल्या करारानंतर पुन्हा एकदा प्रवास सुरू झाला पण कोविड-19 मुळे तो पुन्हा पाच वर्षांसाठी स्थगित करण्यात आला.

2020 पासून यात्रा बंद आहे

गलवान हिंसाचारामुळे दोन्ही देशांमधील परिस्थिती आणखी बिघडली. कोरोना आणि गलवान हिंसाचारामुळे दोन्ही देशांमधील थेट विमानसेवाही बंद झाली आहे. म्हणूनच कैलास मानसरोवर यात्रेचे अधिकृत मार्ग 2020 पासून भारतीय यात्रेकरूंसाठी बंद आहेत. चीनने या दौऱ्यावर लादलेले अनेक निर्बंध हे त्याचे एक मोठे कारण आहे. चीनने कैलास मानसरोवर यात्रेचे शुल्कही वाढवले ​​आहे. तसेच प्रवासाचे नियमही अतिशय कडक केले होते.

53 किमी चालण्यासाठी किती वेळ लागतो?

जून ते सप्टेंबर या कालावधीत कैलास मानसरोवर यात्रा वेगवेगळ्या मार्गाने होत आहे. एक मार्ग उत्तराखंडमधील लिपुलेख खिंडीतून जातो. दुसरा मार्ग सिक्कीममधील नाथुला खिंडीतून खुला करण्यात आला. याशिवाय तिबेटच्या शिगात्से शहरापासून सुरू होणारा मार्ग कैलास मानसरोवरला जातो. कैलास पर्वतावर जाण्यासाठी यात्रेकरूंना किमान 53 किमीचा प्रवास करावा लागतो. लिपुलेख पास ते कैलास हे अंतर सुमारे 100 किमी आहे. धारचुला-लिपुलेख रस्त्याने पोहोचता येते, जो घाटीाबादगढपासून सुरू होतो आणि लिपुलेख खिंडीत संपतो. हा रस्ता 6000 फुटांपासून सुरू होऊन 17060 फूट उंचीपर्यंत जातो.

लिपुलेख खिंडीतून प्रवास करण्यासाठी सुमारे 24 दिवस लागतात, तर नाथुला खिंडीतून प्रवास करण्यासाठी 21 दिवस लागतात. विमानाने काठमांडूला जाता येते आणि रस्त्याने मानसरोवरला जाता येते. त्यानंतर लँड क्रूझर प्रवाशांना ल्हासा मार्गे मानसरोवर आणि कैलासला घेऊन जातात. या संपूर्ण प्रवासापैकी 16 टक्के प्रवास चीनमध्ये पूर्ण झाला आहे.

मानसरोवर 90 किलोमीटरवर

कैलासला भेट देण्याबरोबरच यात्रेकरू कैलास पर्वताच्या उत्तरेस असलेल्या मानसरोवर सरोवरालाही भेट देतात. त्याची समुद्रसपाटीपासून उंची 14950 फूट आहे. मानसरोवर हे जगातील सर्वात उंच गोड्या पाण्याचे सरोवर आहे हे आश्चर्यकारक आहे. मानसरोवर कैलास पर्वतापासून 30 किमी अंतरावर आहे आणि सुमारे 90 किमी परिसरात पसरलेला आहे. हिवाळ्याच्या काळात हा तलाव पूर्णपणे गोठतो. त्यात फक्त वसंत ऋतूमध्ये पाणी असते.

जागतिक बातम्या वाचण्यासाठी येथे क्लिक करा : अखेर नासाने सुनीता विल्यम्ससाठी ‘रेस्क्यू मिशन’ सुरू केले; रशियन Cargo spacecraft अंतराळात रवाना

प्रवास खूप कठीण आहे

कैलास-मानसरोवरचा प्रवास खूप कठीण आहे. या काळात सर्वसामान्य प्रवाशांना खराब हवामानात खडबडीत रस्त्यांवरून १९,५०० फुटांपर्यंत चढावे लागते. कैलास मानसरोवर यात्रेसाठी तिबेटमध्ये जाण्यासाठी पासपोर्ट आणि व्हिसासह शारीरिक आणि मानसिकदृष्ट्या मजबूत असणे आवश्यक आहे. या प्रवासात बर्फाळ रस्त्यावरून चालावे लागते. चीनची सीमा ओलांडल्यानंतर बस किंवा कारने प्रवास होतो, ज्याद्वारे प्रवासी बेस कॅम्प असलेल्या डाचिंगच्या भागात पोहोचतात.

या प्रवासात अनेक वेळा तापमान मायनसमध्ये जाते. त्यामुळे यात्रेकरूंनी शारीरिकदृष्ट्या मजबूत असणे गरजेचे आहे. उंचीवर ऑक्सिजनची कमतरता आहे. रक्तदाब वाढतो. अशा परिस्थितीत उच्च रक्तदाब, मधुमेह, दमा आणि हृदयविकाराने ग्रस्त असलेल्यांना या प्रवासाला जाण्याचा सल्ला दिला जात नाही. प्रवासाच्या वेगवेगळ्या टप्प्यांवर प्रवाशांची वैद्यकीय तपासणीही केली जाते. प्रवासी प्रकृती अस्वास्थ्य आढळल्यास ट्रॅव्हल प्रशासन त्याला परत पाठवते.

जागतिक बातम्या वाचण्यासाठी येथे क्लिक करा : किम जोंग उनला रशियाने केली अचानक मदत; आता उत्तर कोरिया अमेरिकेच्या टार्गेटवर

चीन मध्ये अंत्यसंस्कार

कैलास-मानसरोवर यात्रेला जाणाऱ्या यात्रेकरूंची कोणतीही जबाबदारी सरकार घेत नाही. कोणत्याही प्रकारची आपत्ती किंवा अन्य कोणत्याही कारणामुळे प्रवाशाचा मृत्यू झाला किंवा जखमी झाल्यास त्याची जबाबदारी सरकार घेत नाही. कोणतीही वस्तू हरवली किंवा खराब झाली तरी सरकार कोणतीही जबाबदारी घेत नाही. एवढेच नाही तर चीन किंवा तिबेटच्या सीमेवर एखाद्या प्रवाशाचा मृत्यू झाल्यास त्याचे पार्थिव परत आणण्यास सरकार बांधील नाही. प्रवासापूर्वी, प्रत्येकाला संमतीपत्रावर स्वाक्षरी करावी लागेल की जर ते मरण पावले तर त्यांच्यावर चीनमध्ये अंत्यसंस्कार केले जाऊ शकतात.