वारंवार लघवी का होते (फोटो सौजन्य - iStock)
निरोगी राहण्यासाठी दिवस असो वा रात्री योग्य प्रमाणात लघवी होणे खूप महत्वाचे आहे. पण कधीकधी लघवी योग्यरित्या होत नाही. कधीकधी असे होते की पाणी पिताच लघवी येते. दिवसातून पाच ते सात वेळा लघवी करणे ठीक आहे, परंतु जर तुम्ही दिवसातून आठ वेळापेक्षा जास्त लघवी करत असाल, तर ती एक गंभीर वैद्यकीय स्थिती असू शकते.
जर तुम्ही जास्त लघवी करत असाल आणि दिवसासोबतच तुम्ही रात्री लघवी करण्यासाठी उठत असाल, तर हे तुमच्या शरीरात काहीतरी कमतरता असल्याचे लक्षण आहे. वारंवार लघवी का होते, याचे कारण काय आहे आणि ते थांबवण्यासाठी काय करावे हे जाणून घेऊया. बाबा रामदेव यांनी यावर काही घरगुती उपाय सांगितले आहेत, ते आपण या लेखातून सांगत आहोत (फोटो सौजन्य – iStock)
आरोग्य तज्ज्ञ माधव भागवत म्हणतात की योग्य प्रमाणात पाणी पिणे आरोग्यासाठी खूप महत्वाचे आहे. पाणी शरीराला हायड्रेट करते आणि याद्वारे शरीर हायड्रेट होते. जेव्हा आपण पाणी पितो तेव्हा मूत्रपिंड या पाण्याद्वारे शरीरातील सर्व हानिकारक आणि विषारी पदार्थ काढून टाकते. सामान्य व्यक्तीने दिवसातून पाच ते सात वेळा लघवी करावी. ही लघवीची सामान्य सरासरी आहे, जी वेगवेगळ्या वैद्यकीय परिस्थितीत थोडी जास्त किंवा कमी असू शकते.
गर्भवती महिला दिवसातून आठ वेळापेक्षा जास्त लघवी करतात, जी सामान्य मानली जाते. सामान्य व्यक्तीची मूत्राशयात मूत्र साठवण्याची एकूण क्षमता 300-500 मिली दरम्यान असते. म्हणजेच, जर तुम्ही दिवसातून पाच ते सात वेळा लघवी करत असाल तर ते सामान्य आहे. परंतु जर तुम्ही आठ वेळापेक्षा जास्त वेळा लघवी करत असाल तर हे एक गंभीर बाब आहे आणि ते शरीरात ADH हार्मोनच्या कमतरतेचे लक्षण आहे असे मानले पाहिजे.
एका दिवसात 8 वेळेपेक्षा जास्त लघवीला जाण्याचे कारण ओव्हरअॅक्टिव्ह ब्लॅडर असू शकते. पण असं पाहिल्यास ही एक गंभीर वैद्यकीय स्थिती आहे, ज्याला ‘निशामेह’ असे म्हटले जाते. यामुळे अधिक लोकांच्या बाबतीत युरिन इन्फेक्शन होऊ शकते. अनेकदा रुग्णांना रात्री दिवसापेक्षा अधिक वेळा लघवीसाठी उठावे लागते. यामुळे त्यांची झोपही बिघडते आणि रोजच्या दिनचर्येवर परिणाम होतो.
जर आपण पाहिले तर संसर्गाव्यतिरिक्त, अशी अनेक गंभीर कारणे आहेत ज्यामुळे एखाद्या व्यक्तीला वारंवार लघवीला जावे लागते. मधुमेह हे या कारणांपैकी एक प्रमुख कारण म्हणता येईल. डायबिटीस असेल तर लघवी वारंवार थेंब थेंब बाहेर येते. मूत्रमार्गाच्या संसर्गामुळे वारंवार लघवी करण्यासाठी दबाव निर्माण होतो. जर तुम्ही सतत लघवी करत असाल तर त्याबद्दल निष्काळजी राहण्याऐवजी, तुम्ही ताबडतोब डॉक्टरांचा सल्ला घ्यावा.
याशिवाय, शरीरात ADH हार्मोनच्या कमतरतेमुळे वारंवार लघवी होण्याची समस्यादेखील उद्भवते. जर तुम्हाला पाणी पिल्यानंतर लगेच लघवी करण्याचा दबाव जाणवत असेल तर समजून घ्या की शरीरात ADH हार्मोनची कमतरता आहे. या हार्मोनच्या कमतरतेमुळे, जास्त लघवीसोबतच, जास्त तहानदेखील लागते.
या स्थितीत, शरीर ते साठवू शकत नाही आणि यामुळे निर्जलीकरणाची समस्यादेखील उद्भवते. हायपोथॅलेमस किंवा पिट्यूटरी ग्रंथीमधील समस्यांमुळे ADH हार्मोनची कमतरता उद्भवते. कधीकधी डोक्याला दुखापत किंवा मेंदूच्या ट्यूमरमुळे, हायपोथॅलेमस किंवा पिट्यूटरी ग्रंथीमध्ये समस्या उद्भवते.
जर तुम्हाला मधुमेह नसेल आणि तरीही तुम्ही वारंवार लघवी करत असाल, तर तुमच्या तळहाताचा मधला भाग दाबा, ज्याला किडनी पॉइंटदेखील म्हणतात. तो प्रत्येकी १५ वेळा दाबा. याशिवाय, कपालभाती करा. तुम्ही चंद्रप्रभावती घेऊ शकता, त्यामुळे वारंवार लघवी होण्याची समस्या बऱ्याच प्रमाणात दूर होते असे बाबा रामदेव यांनी सांगितले आहे.
लघवी करताना सतत होणारी जळजळ असू शकते ‘या’ गंभीर आजारांचे संकेत, दुर्लक्ष न करता आरोग्याची घ्या काळजी
१. वारंवार लघवी होण्याची कारणे कोणती?
जर तुम्ही पाच ते सात वेळा जास्त वेळा लघवी करत असाल तर ते काही संसर्ग, आजार, चिडचिड आणि दुखापतीमुळे असू शकते. अशीही एक स्थिती आहे ज्यामुळे जास्त लघवी होत आहे. त्याचा स्नायू किंवा नसांवर जास्त परिणाम होत आहे आणि त्यामुळे जास्त लघवी होत आहे.
२. जास्त लघवी करणे हे उच्च रक्तदाबाचे लक्षण आहे का?
जर अचानक लघवी करण्याची इच्छा झाली तर ते मूत्राशयाच्या अतिक्रियाशीलतेमुळे असू शकते. ही समस्या उच्च रक्तदाबाशी म्हणजेच बीपीशी संबंधित असू शकते.
३. कमी बीपीमुळे वारंवार लघवी होऊ शकते का?
जर एखाद्या व्यक्तीचे बीपी अचानक कमी झाले असेल आणि त्याला ताप किंवा थकवा जाणवत असेल. जर तो वारंवार लघवी करत असेल तर हे कमी रक्तदाबाचे कारण असू शकते.
टीप – हा लेख केवळ सामान्य माहितीसाठी लिहिण्यात आला असून कोणत्याही प्रकारच्या उपचाराचा दावा यामध्ये करण्यात आलेला नाही. कोणताही उपाय करण्यापूर्वी आपल्या डॉक्टरांचा सल्ला घ्या आणि त्यांच्या सल्ल्यानुसारच योग्य बदलानुसार वापर करावा.