सोन्या-चांदीने बनलेला तो किल्ला जिथे आजही दडलेला आहे गडगंज खजिना, हल्ले तर खूप झाले पण आत शिरताना शत्रूंना फुटायचा घाम

या किल्ल्याचा पाया अकबराच्या काळात 1645 मध्ये महाराजा रायसिंग यांनी घातला होता. संपूर्ण किल्ल्याभोवती खोल खंदक आहे. किल्ला बांधण्यासाठी लाल दगडाचा वापर करण्यात आला आहे. राजधानी सुरक्षित करण्यासाठी महाराजांनी हा किल्ला बांधला होता. हा किल्ला बांधताना अशा तंत्रज्ञानाचा वापर करण्यात आला आहे की उन्हाळ्यातही तो थंड राहतो

किल्ल्याच्या आत गुप्त दरवाजे आणि अनेक गुहा आहेत, ज्यामुळे शत्रूंना इच्छा असूनही त्यांना या महालावर कधीही हल्ला करता आला नाही. किल्ल्याची ताकद लक्षात घेता, बिकानेर झालेल्या सर्व राज्यकर्त्यांनी या किल्ल्यात आपले महल बांधले, म्हणून जुनागडला राजवाड्यांचा समूह असेही म्हणतात

जुनागडमध्ये अनुप महल, सरदार महल, जोरावर महल, कर्ण महाल, रायसिंग महाल, गंगा निवास, रतन निवास, सुजन निवास आणि कोठी डुंगर निवास बांधले आहेत. सुरुवातीला जुनागड किल्ल्याला चिंतामणी किल्ला किंवा बिकानेर किल्ला असे म्हटले जात असे. पुढे त्याला जुनागडमध्ये बदलण्यात आले. जुनागड या शब्दाचा अर्थ जुना असे आहे

जुनागड किल्ल्यातील खजिन्याचे रहस्य आजपर्यंत दडलेले आहे. काही वर्षांपूर्वी या किल्ल्याच्या खंदकात सोन्याची बिस्किटे सापडली होती. तेथील स्थानिक लोकांच्या म्हणण्यानुसार, महाराजांनी या किल्ल्याच्या वेगवेगळ्या भागात खजिना लपवून ठेवला होता, जो आजही त्या किल्ल्याच्या आत पुरला आहे. या किल्ल्यात लपलेल्या खजिन्याचे रहस्य कोणालाही कळू शकत नाही

या किल्ल्याच्या आत एक विमान देखील आहे, जे पहिल्या महायुद्धात ब्रिटिश सैन्याने वापरले होते. आजही ते विमान या किल्ल्यात उभे आहे. महाराजा गंगा सिंग यांना ब्रिटिशांनी विमान भेट दिले होते. महाराजा गंगा सिंह यांना ब्रिटिशांनी विमान भेट दिले होते, हे विमान अनेक दशकांपासून इथे आहे

जुनागड किल्ला पाहण्यासाठी तुम्हाला 50 रुपयांचे तिकीट काढावे लागेल. विद्यार्थ्यांना 20 रुपयांची सूट मिळेल. त्याचबरोबर परदेशींसाठी या किल्ल्याचे तिकीट 300 रुपये आहे. हा किल्ला सकाळी 10 ते दुपारी 4 या वेळेत लोकांसाठी खुला असतो