डॉ. बाबासाहेब आंबेडकरांविषयी सर्व माहिती मराठीत
बाबासाहेब आंबेडकर हे अत्यंत बहुआयामी व्यक्तिमत्व होते. भारतीय संविधानात सर्वात महत्त्वाचा वाटा असणाऱ्या बाबासाहेबांचा 6 डिसेंबर रोजी मृत्यू झाला असून त्यांच्या स्मरणार्थ महापरिनिर्वाण दिन साजरा करून त्यांच्या कामाला सलाम करण्यात येतो. दादर येथील शिवाजी पार्कमध्ये दरवर्षी 6 डिसेंबर रोजी जनतेचा महासागर आपल्या महानायकाचे स्मरण करण्यासाठी लोटतो. बाबासाहेबांचे विचार आजही तितकेच प्रेरणादायी आहे. बाबासाहेब आंबेडकरांविषयी सर्व माहिती मराठीत आपण या लेखातून जाणून घेऊया आणि आजच्या दिवशी त्यांना स्मरण करून ते कसे घडले याबाबत विचारमंथन करूया (फोटो सौजन्य – इन्स्टाग्राम)
बाबासाहेबांचा जन्म, आई-वडील
बाबासाहेब डॉ. भीमराव आंबेडकर यांचा जन्म 14 एप्रिल 1891 रोजी झाला, ते त्यांच्या पालकांचे 14वे आणि शेवटचे अपत्य होते. डॉ.बाबासाहेब आंबेडकरांचे वडील सुभेदार रामजी मालोजी सकपाळ होते. ते ब्रिटिश सैन्यात सुभेदार होते. बाबासाहेबांचे वडील संत कबीरदास यांचे अनुयायी आणि सुशिक्षित व्यक्ती होते. डॉ. भीमराव रामजी आंबेडकर दोन वर्षांचे होते तेव्हा त्यांचे वडील नोकरीतून निवृत्त झाले. ते फक्त सहा वर्षांचा असताना त्याची आई वारली.
प्राथमिक शिक्षण
बाबासाहेबांचे प्राथमिक शिक्षण मुंबईत झाले. शालेय जीवनात, भारतात अस्पृश्यता म्हणजे काय याचा अनुभव त्यांना आला आणि त्यांना खूप धक्का बसला. डॉ.आंबेडकर यांचे शालेय शिक्षण साताऱ्यातच होत होते. दुर्दैवाने डॉ.आंबेडकरांच्या आईचे निधन झाले. मावशीने त्यांची काळजी घेतली. पुढे ते मुंबईला आले. शालेय शिक्षणादरम्यान त्यांना अस्पृश्यतेचा शाप सहन करावा लागला. 1907 मध्ये मॅट्रिकची परीक्षा उत्तीर्ण झाल्यानंतर त्यांचे लग्न बाजाराच्या मोकळ्या शेडखाली झाले.
पदवी शिक्षण पूर्ण
डॉ. आंबेडकरांनी मुंबईच्या एल्फिन्स्टन कॉलेजमधून पदवीपर्यंतचे शिक्षण पूर्ण केले, त्यासाठी त्यांना बडोद्याचे महामहिम सयाजीराव गायकवाड यांच्याकडून शिष्यवृत्ती मिळाली. ग्रॅज्युएशन पूर्ण केल्यानंतर करारानुसार त्यांना बडोदा इन्स्टिट्यूटमध्ये रुजू व्हायचे होते. 1913 मध्ये बडोद्यात असताना त्यांच्या वडिलांचे निधन झाले. हा क्षण त्यांच्या शैक्षणिक कारकिर्दीला कलाटणी देणारा ठरला.
त्यांनी कोलंबिया विद्यापीठातून 1915 आणि 1916 मध्ये अनुक्रमे एमए आणि पीएचडी पदवी प्राप्त केली. त्यानंतर पुढील शिक्षणासाठी ते लंडनला गेला. त्यांना ग्रेज इन येथे कायद्याचा सराव करण्यासाठी प्रवेश देण्यात आला आणि लंडन स्कूल ऑफ इकॉनॉमिक्स अँड पॉलिटिकल सायन्समध्ये डीएससीची तयारी करण्याचीही परवानगी देण्यात आली परंतु बडोद्याच्या दिवाणांनी त्यांना भारतात परत बोलावले. पुढे त्यांनी बार-एट-लॉ आणि डी.एस्सी.च्या पदव्याही मिळवल्या. त्यांनी जर्मनीतील बॉन विद्यापीठात काही काळ शिक्षण घेतले.
जातीयंत्रणेवरील निबंध
बाबासाहेबांनी 1916 मध्ये ‘भारतातील जाती – त्यांची यंत्रणा, मूळ आणि विकास’ या विषयावर एक निबंध वाचला. 1916 मध्ये, त्यांनी ‘नॅशनल डिव्हिडंड फॉर इंडिया – एक ऐतिहासिक आणि विश्लेषणात्मक अभ्यास’ या विषयावर प्रबंध लिहिला आणि पीएचडी पदवी प्राप्त केली. आठ वर्षांनंतर “द डेव्हलपमेंट ऑफ प्रोव्हिन्शियल फायनान्स इन ब्रिटिश इंडिया” या शीर्षकाखाली प्रकाशित झाले. ही सर्वोच्च पदवी प्राप्त केल्यानंतर, बाबासाहेब भारतात परतले आणि बडोद्याच्या महाराजांनी त्यांची लष्करी सचिव म्हणून नियुक्ती केली जेणेकरून त्यांना दीर्घकाळात अर्थमंत्री बनण्यास तयार केले जाईल.
अस्पृश्यतेची वागणूक
सप्टेंबर 1917 मध्ये बाबासाहेबांचा शिष्यवृत्तीचा कार्यकाळ संपल्याने ते शहरात परतले आणि ते सेवेत रुजू झाले. पण नोव्हेंबर 1917 पर्यंत काही दिवस शहरात राहून ते मुंबईला निघून गेले. अस्पृश्यतेमुळे त्यांना झालेल्या वाईट वागणुकीमुळे त्यांना सेवा सोडावी लागली.
डॉ. आंबेडकर मुंबईत परतले आणि सिडनहॅम कॉलेजमध्ये राजकीय अर्थशास्त्राचे प्राध्यापक म्हणून शिकवू लागले. ते चांगले शिकवत असल्याने ते विद्यार्थ्यांमध्ये खूप लोकप्रिय झाले. पण लंडनमध्ये कायदा आणि अर्थशास्त्राचा अभ्यास पुन्हा सुरू करण्यासाठी त्यांनी आपल्या पदाचा राजीनामा दिला. कोल्हापूरच्या महाराजांनी त्यांना आर्थिक मदत केली. 1921 मध्ये, त्यांनी “ब्रिटिश भारतातील इम्पीरियल फायनान्सचे प्रांतीय विकेंद्रीकरण” हा प्रबंध लिहिला आणि लंडन विद्यापीठातून एमएससी पदवी प्राप्त केली. त्यानंतर त्यांनी जर्मनीतील बॉन विद्यापीठात काही काळ घालवला. 1923 मध्ये, त्यांनी डीएससी पदवीसाठी प्रबंध पूर्ण केला – “द प्रॉब्लेम ऑफ द रुपी: इट्स ओरिजिन अँड सोल्युशन” त्यांना 1923 मध्ये वकिलांच्या बारमध्ये बोलावण्यात आले.
Nashik | डॉ. बाबासाहेब आंबेडकरांच्या धर्मांतर घोषणेचा 89 वा वर्धापन दिन
दलितांसाठी संघटना सुरू
1924 मध्ये इंग्लंडहून परतल्यानंतर त्यांनी दलित लोकांच्या कल्याणासाठी एक संघटना सुरू केली, ज्याचे अध्यक्ष सर चिमणलाल सेटलवाड आणि अध्यक्ष डॉ. आंबेडकर होते. शिक्षणाचा प्रसार करणे, आर्थिक परिस्थिती सुधारणे आणि उदासीन वर्गाच्या तक्रारींचे प्रतिनिधित्व करणे ही संघटनेची तात्काळ उद्दिष्टे होती. नवनवीन सुधारणा डोळ्यांसमोर ठेवून त्यांनी नैराश्यग्रस्त वर्गाच्या समस्या सोडवण्यासाठी 03 एप्रिल 1927 रोजी ‘बहिष्कृत भारत’ हे वृत्तपत्र सुरू केले.
1928 मध्ये ते सरकारी लॉ कॉलेज, बॉम्बे येथे प्राध्यापक झाले आणि 01 जून 1935 रोजी ते त्याच कॉलेजचे प्राचार्य झाले आणि 1938 मध्ये राजीनामा देईपर्यंत ते त्याच पदावर राहिले. 13 ऑक्टोबर 1935 रोजी नाशिक जिल्ह्यातील येवला येथे नैराश्यग्रस्त वर्गाची प्रांतीय परिषद झाली. या परिषदेतील त्यांच्या घोषणेने हिंदूंना मोठा धक्का बसला. ते म्हणाले, “मी हिंदू धर्मात जन्मलो पण हिंदू म्हणून मी मरणार नाही” त्यांच्या हजारो अनुयायांनी त्यांच्या निर्णयाला पाठिंबा दिला. 1936 मध्ये त्यांनी बॉम्बे प्रेसिडेन्सी महार परिषदेला संबोधित केले आणि हिंदू धर्माचा त्याग करण्याचा पुरस्कार केला.
स्वतंत्र मजूर पक्षाची स्थापना
15 ऑगस्ट 1936 रोजी त्यांनी निराशाग्रस्त वर्गाच्या हिताचे रक्षण करण्यासाठी “स्वतंत्र मजूर पक्ष” ची स्थापना केली, ज्यात बहुतांश कामगार वर्गाचा समावेश होता. 1938 मध्ये काँग्रेसने अस्पृश्यांचे नाव बदलणारे विधेयक आणले. त्यावर डॉ.आंबेडकर यांनी टीका केली. नाव बदलल्याने प्रश्न सुटू शकत नाही, असे त्यांचे मत होते.
1942 मध्ये त्यांची भारताच्या गव्हर्नर जनरलच्या कार्यकारी परिषदेचे कामगार सदस्य म्हणून नियुक्ती करण्यात आली. 1946 मध्ये ते बंगालमधून संविधान सभेवर निवडून आले. त्याच वेळी त्यांनी “शुद्र कोण होते?” हे पुस्तक प्रकाशित केले. स्वातंत्र्यानंतर, 1947 मध्ये, त्यांना देशाचे पहिले पंतप्रधान जवाहरलाल नेहरू यांच्या पहिल्या मंत्रिमंडळात कायदा आणि न्याय मंत्री म्हणून नियुक्त करण्यात आले.
डॉ.बाबासाहेब आंबेडकर कृषी स्वावलंबन योजनेतील लाभामध्ये दुप्पट वाढ; ‘या’ अटीही झाल्या रद्द
.png "Videos"){kind=small}
