अवकाळीमुळे झाली शेतीसह पिकाची झाली मोठी हानी; शेतकऱ्यांची मोठी करुण कहाणी

देशातील अर्धी शेती पावसावर अवलंबून आहे. जर पाऊस चांगला असेल तर भरपूर पीक येईल. ग्रामीण रोजगार वाढेल. जलाशय काठोकाठ भरले जातील. यामुळे सिंचन सुलभ होईल आणि जलविद्युत केंद्रांना मदत होईल.

शेजारी मला म्हणाला, ‘निशाणेबाज, सर्वांना एक झलक दाखवली अन्, मान्सून कुठेतरी गायब झाला. शेतकरी बियाणे पेरण्यास अधीर आहेत, शेतकऱ्यांच्या समस्या गंभीर आहेत. जून महिना सुरू झाला आहे पण मान्सून गायब आहे. ते दूर भटकले आहे का? सुनील दत्त आणि आशा पारेख यांच्यावर चित्रित केलेल्या ‘छाया’ या जुन्या चित्रपटातील गाणे आठवत आहे – इतना ना मुझे तू प्यार बड़ा की मैं एक बादल आवरा, जनम-जनम से हूँ साथ तेरे, है नाम मेरा जल की धारा!’ यावर मी म्हणालो, ‘तुम्हाला मान्सूनपूर्व आणि मान्सूनमधील तांत्रिक फरक समजून घ्यायला हवा. ‘प्रीमन्सून’ हा ट्रेलर होता आणि पावसाळ्याचे चित्र अजून येणे बाकी आहे. म्हणून पहा आणि वाट पहा. काय घाई आहे!

शेजारी म्हणाला, ‘निशाणेबाज, आपला देश आजही कृषीप्रधान आहे. आणि देशाची अर्धी शेती ही पावसावर अवलंबून आहे.’ जर पाऊस चांगला असेल तर भरपूर पीक येईल. ग्रामीण भागांमध्ये रोजगार वाढेल. जलाशय काठोकाठ भरले जातील. यामुळे सिंचन सुलभ होईल आणि जलविद्युत केंद्रांना मदत होईल. जसजसे पाणी जमिनीत शोषले जाईल तसतसे भूजलाची पातळी वाढेल. छत्री आणि रेनकोटची विक्री वाढेल. पाणी टपकू नये म्हणून लोक ताडपत्री खरेदी करतील. तुम्हीही पावसाचे पाणी साठवण्यावर लक्ष केंद्रित केले पाहिजे आणि पावसाचे पाणी थांबवून ते भूमिगत टाकीत साठवले पाहिजे. महाराष्ट्रात याला ‘पाणी अडवा पाणी जिरवा’ असे म्हणतात.

राजकीय बातम्या वाचण्यासाठी क्लिक करा 

यावर मी म्हणालो, ‘हवामान विभागाने सांगितले होते की नैऋत्य मान्सून त्याच्या वेळापत्रकाच्या ८ दिवस आधी केरळमध्ये दाखल झाला आणि त्याच्या वेळापत्रकाच्या १६ दिवस आधी मुंबईत दाखल झाला.’ यामुळे मुंबईतील जनजीवन विस्कळीत झाले आणि मेट्रो स्टेशन पाण्याखाली गेले. बंगळुरूमध्येही अशीच परिस्थिती होती. आता आम्ही तुम्हाला सांगत आहोत की तो मान्सूनपूर्व पाऊस होता. खरा अजून यायचा आहे. सुरुवातीनंतर होणाऱ्या परिणामांसाठी तयार राहा. पावसाळ्यात खोदलेले रस्ते आणि केबल टाकण्यासाठी पडलेले खड्डे धोकादायक बनतात. रस्त्यावर पसरलेल्या ओल्या चिखलामुळे वाहने घसरतात. यामुळे पावसाळ्यात अपघातांच्या घटना वाढत असतात.

नवराष्ट्र विशेष लेख वाचण्यासाठी क्लिक करा 

कोणते झाड कुठे पडेल हे कळायला मार्ग नाही. पावसाच्या पाण्याचा निचरा होण्याची कोणतीही व्यवस्था नाही. गटारे साफ केलेली नाहीत. रस्त्यांवर कचरा आणि बांधकाम साहित्य पसरलेले आहे. चौक पाण्यात बुडाले आहेत. पाऊस पडल्यानंतर, पाणी कुठून वाहते हे समजणे कठीण आहे. शेजारी म्हणाला, शूटर, या तक्रारी सोडून दे. मान्सूनच्या स्वागताची तयारी करा.

लेख-चंद्रमोहन द्विवेदी