Indian Railways : भारतीय रेल्वेला खरंच आहे का काही भविष्य? वाढले गैरव्यवहार अन् दुर्घटना

भारतीय रेल्वेतील प्रवासावरुन अनेकांच्या अंगावर काटा येतो. याचे कारण म्हणजे रेल्वेमध्ये असणारी अस्वच्छतचा, घाण आणि रेल्वेंचे वाढलेले अपघाताचे प्रमाण यामुळे प्रवासी नाराजी व्यक्त केली जात आहे.

Indian Railways : २०२३ मध्ये देशात एकूण २४,६७८ रेल्वे अपघात झाले, ज्यात २१,८०३ लोकांचा मृत्यू झाला. तथापि, यापैकी अंदाजे ७३% मृत्यू अपघातांमुळे झाले नाहीत, तर ट्रेनमधून पडून किंवा चुकीच्या पद्धतीने रुळांवर चालल्याने झाले. दरवर्षी रेल्वेमध्ये २०,००० हून अधिक लोकांचा मृत्यू होतो. गेल्या २४ तासांत, छत्तीसगडमधील बिलासपूर आणि उत्तर प्रदेशातील मिर्झापूर येथे झालेल्या दोन रेल्वे अपघातांमध्ये २० जणांचा मृत्यू झाला आहे आणि त्याहून अधिक जण जखमी झाले आहेत. सामाजिक वर्तनामुळे रेल्वे प्रवासही धोकादायक होत चालला आहे. पूर्वी, सामान्य डब्यांमध्ये चोरी आणि मारामारी सामान्य होती, परंतु आता रेल्वे संरक्षण दलाच्या (RPF) समोर रेल्वे स्थानकांवर त्या घडत आहेत.

रेल्वेच्या सीटजवळ “प्रवाशांनी त्यांच्या वस्तू तसेच त्यांच्या प्रतिष्ठेचे रक्षण केले पाहिजे” असे फलक लावणे ही मोठी गोष्ट नाही. हे समजून घेण्यासाठी, दोन उदाहरणे विचारात घ्या. पहिले उदाहरण जबलपूरचे आहे. मध्य प्रदेशातील जबलपूर रेल्वे स्थानकावर, एका प्रवाशाने समोसा विक्रेत्याकडून समोसे खरेदी केले आणि त्याला UPI द्वारे पैसे दिले. पण पैसे देता आले नाहीत आणि ट्रेन निघण्यासाठी हॉर्न वाजला. समोसा विक्रेत्याने पैसे घेण्यासाठी प्रवाशाची कॉलरच धरली नाही तर त्याचे घड्याळही काढून घेतले. जर या घटनेचा व्हिडिओ मोबाईल फोनवर दिसला नसता तर प्रवाशाने केवळ आपला सन्मानच नाही तर त्याचे सामानही गमावले असते आणि त्याला धक्का बसला असता हे निश्चित होते. रेल्वे अधिकाऱ्यांनी विक्रेत्याला शिक्षा केली ही वेगळी बाब आहे.

नवराष्ट्र विशेष लेख वाचण्यासाठी क्लिक करा 

अशीच आणखी एक घटना आहे. हरियाणाच्या रेवाडीमध्ये, एका महिला भक्ताला रेल्वे स्टेशन अधिकाऱ्याने लाथ मारल्याचे आणि तिच्या पतीला मारहाण केल्याचे प्रकरणही बातम्यांमध्ये आले. वंदे भारतवरील गोंधळ पहा. जोधपूरहून दिल्लीला जाणाऱ्या वंदे भारत ट्रेनमधील कॅटरिंग मॅनेजरला हृदयविकाराचा झटका आला आणि तो आत कोसळला. जेव्हा ट्रेनमधील प्रथमोपचार पेटी उघडली तेव्हा त्यात फक्त सर्दी आणि खोकल्यासाठी वापरली जाणारी औषधे होती. प्रवास निश्चितच आलिशान होता, पण जीव धोक्यात घालून का? जेव्हा वंदे भारत ट्रेनची ही अवस्था आहे. तेव्हा रेल्वेच्या शौचालयाचा वापर  देखील प्रवासी वापरतात त्या ट्रेनचे काय भवितव्य असेल याची कल्पना करा?

प्रवाशांकडून खंडणीच्या घटना:

पूर्वी, प्रत्येक स्थानकावर एएच-व्हीलर स्टॉल असायचे, ज्यात पुस्तके, वर्तमानपत्रे आणि काही औषधे विकली जायची. तथापि, आता हे स्टॉल गायब झाले आहेत. पूर्वी, प्रत्येक स्थानकावरील प्रत्येक प्लॅटफॉर्मवर पुरी, भाज्या, फळे आणि मुलांसाठी आणीबाणीच्या वस्तू अशा स्थानिक खाद्यपदार्थांचे स्टॉल असायचे. पण आता नफ्यासाठी हे स्टॉल गायब झाले आहेत. सरकारची प्रत्येक गोष्टीवर नजर आहे आणि ते त्यांना कंत्राट देऊन पैसे कमवू इच्छितात आणि प्रवासी ऑनलाइन आणि ट्रेनमध्ये सामान ऑर्डर करून त्यांचा प्रवास पूर्ण करत आहेत. स्थानिक विक्रेते त्यांचे सर्वोत्तम प्रयत्न करतात. एक रुपयाही गमावला तरी ते संतप्त होतात आणि जबलपूर समोसा घोटाळा स्थानकांवर सामान्य आहे.

राजकीय बातम्या वाचण्यासाठी क्लिक करा 

टीटीईंना फक्त याचीच चिंता असते की फर्स्ट, सेकंड आणि थर्ड एसीमधील कोणते प्रवासी त्यांच्या स्टेशनच्या पलीकडे प्रवास करत राहतात जेणेकरून त्यांना दंड आकारला जाऊ शकेल. प्रवाशांना त्यांचे सामान आणि सन्मानाने प्रवास करताना एक समस्या भेडसावते ती म्हणजे त्यांना त्यांना पात्र असलेली आपत्कालीन वैद्यकीय सेवा देखील मिळत नाही. पूर्वी, आरक्षणादरम्यान डॉक्टरांना प्राधान्य दिले जात असे, परंतु आता डीआरएम आणि इतर अधिकारीही उपलब्ध नसल्याचा दावा करून जागा स्वीकारण्यास नकार देतात.

पूर्वी, गाड्यांमध्ये आणि स्थानकांवर पुरेशी सुरक्षा व्यवस्था असल्याने थोडी भीती होती. परंतु आता, साधूंच्या वेशात भिकारी, ट्रान्सजेंडर आणि गुन्हेगार ज्या पद्धतीने पैसे उकळतात त्यावरून असे दिसून येते की केवळ सुरक्षा नाहीच, तर प्रवासादरम्यान तुम्हाला कधी त्रास होऊ शकतो हे देखील सांगता येत नाही. आता, तिकीट गोळा करणाऱ्यांना तिकिटे तपासण्यासाठीही वेळ नाही. सामान्य डब्यांबद्दल विसरून जा, ते स्लीपर डब्याचेही कव्हर करत नाहीत.

लेख – मनोज वार्ष्णेय

 

याचे मूळ आर्टिकल वाचण्यासाठी आपण https://navbharatlive.com/ यावर क्लिक करावे