International Day of Play : खेळ का महत्त्वाचा आहे? आंतरराष्ट्रीय खेळाच्या दिवसानिमित्त जाणून घ्या तज्ज्ञांचे मत

International Day of Play : ११ जून हा दिवस आता ‘आंतरराष्ट्रीय क्रीडा दिन’ म्हणून साजरा केला जातो. संयुक्त राष्ट्रांच्या पुढाकाराने २०२४ पासून या दिवसाची सुरुवात झाली.

International Day of Play : ११ जून हा दिवस आता ‘आंतरराष्ट्रीय क्रीडा दिन’ म्हणून साजरा केला जातो. संयुक्त राष्ट्रांच्या पुढाकाराने २०२४ पासून या दिवसाची सुरुवात झाली असून, मुलांच्या खेळण्याच्या मूलभूत अधिकारासाठी जागरूकता निर्माण करणे हा यामागील प्रमुख उद्देश आहे. २०२५ सालातील थीम  “खेळ निवडा प्रत्येक दिवस”  ही केवळ घोषवाक्य नसून एक सामाजिक आवाहन आहे.

खेळ हा प्रत्येक मुलाचा मूलभूत अधिकार

१९८९ मध्ये स्वीकारलेल्या संयुक्त राष्ट्रांच्या बालहक्क कराराच्या कलम ३१ अंतर्गत प्रत्येक मुलाला विश्रांती, विरंगुळा, खेळ आणि त्याच्या वयाला साजेशा उपक्रमांमध्ये सहभागी होण्याचा अधिकार दिला गेला आहे. मात्र आजही जगातील अनेक भागांमध्ये हा हक्क मुलांना मिळालेला नाही. त्यातच शहरीकरण, स्क्रीन टाइम वाढ, अभ्यासाचा ताण आणि सुरक्षिततेची चिंता यामुळे मुलांच्या खेळाच्या संधी कमी होत चालल्या आहेत.

हे देखील वाचा : “…येणाऱ्या काळात संघर्ष पुन्हा सुरू होऊ शकतो”; परराष्ट्रमंत्र्यांचा पाकिस्तानला अखेरचा इशारा

२०२५ ची थीम : “खेळ निवडा – प्रत्येक दिवस”

या वर्षीची थीम ही एक प्रेरणा आहे. ‘Choose Play – Every Day’ सरकार, पालक, शिक्षक आणि स्वयंसेवी संस्था यांनी एकत्र येऊन खेळासाठी दररोज प्रयत्न करावेत. सरकारने खेळासोबत अनुकूल धोरण आखावीत, शाळांनी अभ्यासक्रमात खेळसमृद्ध शिक्षण पद्धतीचा अवलंब करावा, तर पालकांनी मुलांसोबत खेळण्यासाठी वेळ काढावा. तसेच उद्योग व स्वयंसेवी संस्था यांनी खेळ सुलभ करणाऱ्या सामुदायिक उपक्रमांना पाठिंबा द्यावा, असे या थीमचे सूचक आहे.

खेळाचे फायदे : शारीरिक, मानसिक आणि सामाजिक विकास

तज्ज्ञांच्या मते, खेळ हा केवळ करमणुकीचा मार्ग नाही. तो मुलांच्या सर्वांगीण विकासासाठी अत्यावश्यक आहे. खेळामुळे मुलांचे शारीरिक आरोग्य सुधारते, त्यांना सामाजिक संवादाची संधी मिळते, समस्या सोडवण्याची क्षमता वाढते आणि आत्मविश्वास निर्माण होतो. याशिवाय खेळातून मुलांमध्ये सहकार्य, नेतृत्वगुण, संघभावना आणि नैतिक मूल्यांचीही शिकवण होते.

जागतिक कृतीची गरज

२०२४ मध्ये पहिल्यांदा साजरा झालेला हा दिवस आता जागतिक पातळीवर धोरणात्मक महत्त्व प्राप्त करत आहे. शिक्षण व्यवस्था, नागरी धोरणे आणि समाज व्यवस्थेत खेळाला अग्रक्रम देण्यासाठी हा दिवस प्रेरणा ठरतो आहे. मुलांचे भवितव्य केवळ पुस्तकात नाही, तर मैदानातही घडते — ही जाणीव प्रत्येक व्यक्तीने ठेवली पाहिजे.

हे देखील वाचा : Shubhanshu Shukla : Axiom-4 अंतराळ मोहीम स्थगित; शुभांशु शुक्ला आता या तारखेला झेपावणार अवकाशात

उपसंहार

११ जून हा आंतरराष्ट्रीय क्रीडा दिन केवळ सण नाही, तर मुलांच्या हक्कांसाठीचा लढा आहे. खेळ हा एक संधी आहे — शोध, आनंद, आरोग्य आणि नातेसंबंध वाढवण्याची. म्हणूनच, “खेळ निवडा – प्रत्येक दिवस” ही केवळ थीम नसून प्रत्येकाच्या कृतीतून जगायची आहे.