केवळ श्रद्धेचाच नव्हे तर विज्ञानाचाही अद्भुत संगम आहे ‘हा’ महाकुंभ; जाणून घ्या गंगा स्नानाचे शास्त्र

महाकुंभाची वेळ आणि संघटना खगोलशास्त्रीय घटनांवर आधारित आहे. बृहस्पति, सूर्य आणि चंद्र यांचा विशेष संयोग असताना या जत्रेचे आयोजन केले जाते.

प्रयागराज : महाकुंभाची वेळ आणि संघटना खगोलशास्त्रीय घटनांवर आधारित आहे. बृहस्पति, सूर्य आणि चंद्र यांचा विशेष संयोग असताना या जत्रेचे आयोजन केले जाते. इतकेच नव्हे तर, महाकुंभाच्या संस्थेतून प्राचीन भारतीय खगोलशास्त्राचे सखोल ज्ञान प्रकट होते. इव्हेंटचे ठिकाण आणि वेळ दोन्ही पृथ्वीच्या चुंबकीय क्षेत्र आणि ग्रहांच्या स्थानांवर आधारित निर्धारित केले जातात.

उत्तर प्रदेशातील प्रयागराजमध्ये महाकुंभमेळा सुरू होण्यास आता अवघे काही दिवस उरले आहेत. देश-विदेशातील कानाकोपऱ्यातून लोक येथे संगमात स्नान करण्यासाठी येतात. हे सुमारे 2 हजार वर्षांपासून आयोजित केल्याचे प्राचीन हिंदू ग्रंथांमध्ये लिहिले आहे. एवढेच नाही तर कुंभमेळा हा हिंदू धर्माचा महान सणही मानला जातो. याला धार्मिक महत्त्व प्राप्त झाले आहे, पण आज या बातमीत तुम्हाला कळेल की कुंभचे केवळ धार्मिक महत्त्व आहे की त्यामागे काही वैज्ञानिक कारण आहे. महाकुंभ मेळा हा केवळ धार्मिक कार्यक्रम नसून तो मानव आणि विश्व यांच्यातील नातेसंबंधांचा अद्भुत संगम आहे. 2025 मध्ये सुरू होणारा महाकुंभ केवळ करोडो भाविकांना आकर्षित करेल असे नाही तर त्याच्या कार्यक्रमामागील खगोलशास्त्रीय आणि वैज्ञानिक तथ्यांवर प्रकाश टाकेल.

महाकुंभाची सुरुवात

महाकुंभाची सुरुवात “महासागर मंथन” या पौराणिक कथेशी जोडलेली आहे. या आख्यायिकेनुसार, देव आणि दानवांनी अमृत मिळविण्यासाठी समुद्रमंथन केले. प्रयागराज, हरिद्वार, उज्जैन आणि नाशिक या चार ठिकाणी अमृत पात्रातून अमृत पडले. हे ठिकाण कुंभमेळ्याच्या आयोजनाचे केंद्र बनले. ‘कुंभ’ हा शब्दच अमृत पात्राचे प्रतीक आहे, जे अमरत्व आणि आध्यात्मिक पोषणाचे प्रतीक आहे.

खगोलशास्त्रीय घटना

महाकुंभाची वेळ आणि संघटना खगोलशास्त्रीय घटनांवर आधारित आहे. बृहस्पति, सूर्य आणि चंद्र यांचा विशेष संयोग असताना या जत्रेचे आयोजन केले जाते. गुरूचे 12 वर्षांचे परिभ्रमण चक्र आणि पृथ्वीसह त्याची विशेष स्थिती ही घटना शुभ करते. 2024 मध्ये, 7 डिसेंबर रोजी गुरू ग्रह त्याच्या विरोधात असेल, जेव्हा पृथ्वी सूर्य आणि गुरू यांच्यामध्ये असेल. या स्थितीमुळे रात्रीच्या आकाशात बृहस्पति अत्यंत तेजस्वी झाला. जानेवारी 2025 मध्ये हा ग्रह विशेष लक्ष वेधून घेईल. यासोबतच शुक्र, शनि, गुरू आणि मंगळ यांच्या विशेष खगोलीय घटनांमुळे उत्साह आणखी वाढेल.

भारताचे खगोलशास्त्रीय विज्ञान

महाकुंभाचे आयोजन प्राचीन भारतीय खगोलशास्त्रीय शास्त्राचे सखोल ज्ञान प्रकट करते. इव्हेंटचे ठिकाण आणि वेळ दोन्ही पृथ्वीच्या चुंबकीय क्षेत्र आणि ग्रहांच्या स्थानांवर आधारित निर्धारित केले जातात. यावरून असे दिसून येते की आपल्या पूर्वजांना खगोलशास्त्रीय विज्ञान आणि जैविक प्रभावांचे सखोल ज्ञान होते.

कुंभ राशीचे भौगोलिक महत्त्व

कुंभमेळ्याची ठिकाणे भूचुंबकीय उर्जेच्या आधारावर निवडण्यात आली आहेत. ही ठिकाणे, विशेषत: नदी संगमाची क्षेत्रे, आध्यात्मिक विकासासाठी अनुकूल मानली जातात. प्राचीन ऋषींनी या ठिकाणी ध्यान, योग आणि आध्यात्मिक प्रगतीसाठी योग्य उर्जेचा प्रवाह अनुभवला आणि त्यांना पवित्र घोषित केले.

जागतिक घडामोडी संबंधित बातम्या वाचण्यासाठी येथे क्लिक करा : सहाव्या पिढीचे रहस्यमय फायटर जेट ‘J-36’ बनेल चिनी ड्रोन आर्मीचा कमांडर; तज्ज्ञांनी दिली गंभीर प्रतिक्रिया

कुंभातील स्नानाचे शास्त्र

वैज्ञानिक क्षेत्राचे दृश्य: मानवी शरीरावर ग्रह आणि चुंबकीय क्षेत्राचा प्रभाव समजून घेण्यासाठी कुंभमेळा हा उत्तम काळ आहे. बायोमॅग्नेटिझमनुसार, मानवी शरीर चुंबकीय क्षेत्र उत्सर्जित करते आणि बाह्य ऊर्जा क्षेत्रांमुळे प्रभावित होते. कुंभमध्ये स्नान आणि ध्यान करताना जाणवणारी शांतता आणि सकारात्मकता याचे कारण या ऊर्जा प्रवाहांमध्ये आहे.

विज्ञान आणि अध्यात्म यांचा संगम

ग्रहांच्या स्थितीला केवळ आध्यात्मिक महत्त्व नाही, तर वैज्ञानिक दृष्टिकोनातून त्याचा पृथ्वीवर आणि मानवावर होणारा परिणामही दिसून येतो. गुरू, सूर्य आणि चंद्र यांच्या विशेष संयोगाचा पृथ्वीच्या चुंबकीय क्षेत्रावर परिणाम होतो. या खगोलीय संयोगांमध्ये कुंभातील स्नानाचे महत्त्व म्हणजे अध्यात्म आणि विज्ञान यांचा समन्वय आहे.

जागतिक घडामोडी संबंधित बातम्या वाचण्यासाठी येथे क्लिक करा : जगाच्या कोणत्याही कोपऱ्यात अणुहल्ला करू शकतो ‘हा’ देश: लांब पल्ल्याच्या बॉम्बर विमानांचा जगभरात बोलबाला

13 जानेवारीपासून सुरू होणाऱ्या 2025 च्या महाकुंभाला प्रयागराजमध्ये करोडो भाविक जमणार आहेत. हा केवळ धार्मिक कार्यक्रम नाही तर विज्ञान आणि संस्कृतीचा अनोखा संगम आहे. खगोलशास्त्र, भूगोल आणि अध्यात्म यांचा मिलाफ असलेला हा मेळा मानवजातीतील वैश्विक संबंध समजून घेण्याची एक अद्भुत संधी देईल. महाकुंभ हा केवळ एक धार्मिक कार्यक्रम नाही, तर प्राचीन भारताच्या खोल वैज्ञानिक आणि खगोलशास्त्रीय समजाचे प्रतीक आहे. हा मेळा आपल्याला शिकवतो की विश्वास आणि विज्ञान यात कोणतेही विभाजन नाही, तर ते दोघे मिळून मानवतेसाठी मार्गदर्शक बनतात.