World Heart Day 2024: जगभरात हृदयविकार ठरत आहे मृत्यूचे सर्वात मोठे कारण, ‘अशा’ प्रकारे घ्या हृदयाची काळजी

आज जागतिक हृदय दिन ( World Heart Day ) आहे. हृदयविकारामुळे जगभरात सर्वाधिक मृत्यू होतात. अशा परिस्थितीत हृदयाची विशेष काळजी घेतली पाहिजे. या खास दिवशी हृदयाची काळजी घेणे फार महत्त्वाचे आहे. आजकाल तरुणांना हृदयविकाराचा झटका येण्याचे प्रमाण अधिक आहे. ज्याचे प्रमुख कारण म्हणजे धूम्रपान. यासोबतच कौटुंबिक इतिहासाचाही हृदयविकारात महत्त्वाचा भाग असतो.

हृदय हा शरीराच्या सर्वात महत्वाच्या अवयवांपैकी एक आहे. जागतिक हृदय दिन हा दरवर्षी 29 सप्टेंबरला हृदय निरोगी ठेवण्यासाठी आणि रोगांपासून बचाव करण्यासाठी जागरूकता निर्माण करण्यासाठी साजरा केला जातो. आजच्या युगात खाण्याच्या सवयींमध्ये मोठा बदल होताना दिसत आहे.  त्यानंतर 35 वर्षांपेक्षा कमी वयाच्या तरुणांमध्येही हृदयाशी संबंधित आजार दिसू लागले आहेत. विशेषत: धुम्रपान करणाऱ्या तरुणांमध्ये हृदयविकाराच्या झटक्याचे प्रमाण जास्त
दिसून येत आहे.

हृदयविकाराच्या झटक्यांमध्ये वाढ

हृदय संपूर्ण शरीराला रक्तपुरवठा करते. असे असूनही लोक आपले हृदय निरोगी ठेवण्याकडे विशेष लक्ष देत नाहीत. हेच कारण आहे की आधी हृदयविकाराच्या झटक्याची प्रकरणे 50 वर्षांनंतर नोंदवली जात होती. आता 25 ते 35 वर्षे वयोगटातील तरुणांमध्ये हृदयविकाराच्या झटक्याची प्रकरणे नोंदवली जात आहेत. तरुणांमध्ये हृदयविकाराचा झटका येण्याचे प्रमुख कारण धूम्रपान असल्याचे सांगितले जाते. डेहराडून मेडिकल कॉलेज हॉस्पिटलमध्ये असे आढळून आले आहे की हृदयविकाराच्या झटक्याशी संबंधित आजार असलेल्या तरुण रुग्णांपैकी 100 टक्के तरुणांना धूम्रपानाचे व्यसन आहे. अशा परिस्थितीत तरुणांमध्ये हृदयविकाराच्या झटक्यासाठी कोविड किंवा कोविड लस जबाबदार नाही.

हॉस्पिटलमध्ये हृदयविकाराशी संबंधित सर्व वयोगटातील रुग्ण येतात. विशेषत: जन्मजात हृदयविकार असलेल्या मुलांमध्ये. हृदयाशी संबंधित आजार वृद्धांना होतात, परंतु लोकांची जीवनशैली बदलत असल्याने हृदयाशी संबंधित आजारही वाढत आहेत. विशेषत: धूम्रपानाचे व्यसन असलेल्या तरुणांमध्ये हृदयविकाराच्या झटक्याचे प्रमाण अधिक आहे.

हृदयाशी संबंधित आजारांना जीवनशैलीचे आजार म्हणतात. जीवनशैलीत प्रामुख्याने दोन घटक असतात. ज्यामध्ये खाण्याच्या सवयी आणि शारीरिक हालचालींचा समावेश आहे. यामध्ये हृदयाशी संबंधित आजारांसाठी आहार 80 टक्के जबाबदार आहे, तर शारीरिक हालचाली 20 टक्के जबाबदार आहेत. साधारणपणे आपण जे अन्न खातो त्यात कर्बोदकांचे प्रमाण खूप जास्त असते, तर प्रथिनांचे प्रमाण खूपच कमी असते, परंतु अन्नामध्ये प्रथिनांचे प्रमाण जास्त आणि कर्बोदकांमधे कमी असावे. त्यामुळे दैनंदिन जीवनात फळे आणि भाज्यांचा अधिक वापर करावा.

हे देखील वाचा : हायपरसॉनिक मिसाईल तयार करतोय भारत; प्रलय-निर्भय मिसाईलच्या ताफ्यात होणार सामील

हिरव्या भाज्या खाण्याचा सल्ला

अशा परिस्थितीत उपचारासाठी येणाऱ्या हृदयाशी संबंधित रुग्णांना दररोज किमान 300 ग्रॅम हिरव्या भाज्या खाण्याचा सल्ला दिला जातो. कोणत्याही हंगामी फळाचे 150 ग्रॅम घ्यावे असेही म्हटले जाते. एकूणच आपण जे काही खातो ते प्रथिनेयुक्त असावे. त्यात कार्बोहायड्रेट्सचे प्रमाण कमी असावे. शारीरिक हालचालींच्या बाबतीत, कामाच्या आधी दिवसातून किमान 30 ते 40 मिनिटे वेगाने चालले पाहिजे. जर एखाद्या व्यक्तीला चालायला तेवढा वेळ मिळत नसेल तर त्याने आपल्या जीवनशैलीत काही बदल केले पाहिजेत जेणेकरून तो निरोगी राहू शकेल.

हृदयरोगापासून मुक्त कसे व्हावे?

हृदयविकार टाळण्यासाठी आहार आणि शारीरिक हालचालींकडे लक्ष देण्याची गरज आहे.

कार्बोहायड्रेट्सपेक्षा जास्त प्रथिने असलेले अन्न वापरा.

दररोज 300 ग्रॅम हिरव्या भाज्या आणि 150 ग्रॅम हंगामी फळे वापरा.

दररोज कमीत कमी 30 ते 40 मिनिटे वेगाने चाला.

तुमची जीवनशैली बदलून तुम्ही स्वतःला हृदयविकारांपासून दूर ठेवू शकता.

हे देखील वाचा : भारतातील ‘या’ गावात महिला पाच दिवस कपडेच घालत नाहीत; पण यामागे दडलंय एक रंजक कारण

हृदयविकाराच्या झटक्याची सर्वाधिक प्रकरणे धूम्रपानाचे व्यसन असलेल्या तरुणांमध्ये दिसून येतात. आतापर्यंत 35 वर्षांपेक्षा कमी वयाच्या तरुणांमध्ये हृदयविकाराच्या सर्व प्रकरणांपैकी जवळजवळ 100 टक्के रुग्ण धूम्रपान करणारे आहेत. अशा परिस्थितीत हृदयाशी संबंधित आजारांमध्ये धूम्रपान सर्वात मोठी भूमिका बजावते. त्यामुळे विशेषत: तारुण्यात धूम्रपानापासून दूर राहून हृदयाशी संबंधित आजार टाळता येतात.

धूम्रपान हृदयासाठी धोकादायक आहे

तरुणांसाठी धूम्रपान करणे अत्यंत धोकादायक आहे

तरुणांमध्ये हृदयविकाराचा झटका येण्यासाठी धूम्रपान हे प्रमुख कारण आहे.

हृदयविकाराने ग्रस्त असलेल्या शंभर टक्के तरुणांना धूम्रपानाचे व्यसन लागले आहे.

धूम्रपानाचे व्यसन असलेल्या 25 ते 35 वयोगटातील तरुणांमध्ये हृदयविकाराच्या झटक्याचे प्रमाण दिसून येत आहे.

धूम्रपान सोडल्याने तुम्ही हृदयविकारासारख्या गंभीर आजारांपासून स्वतःचे संरक्षण करू शकता.

राज्यातील सुमारे 5 ते 7 टक्के लोकसंख्या दरवर्षी हृदयविकाराने ग्रस्त असते.

कौटुंबिक इतिहास आणि आनुवंशिकता देखील हृदयविकार वाढण्यास कारणीभूत आहेत.

रक्तवाहिन्यांमधील ब्लॉकेजमुळे वाढत्या समस्या 

हृदयविकार हा एकच आजार नसून हृदयविकारामध्ये हृदयाच्या नसांमध्ये ब्लॉकेज निर्माण होते, जे विविध जोखमीच्या घटकांमुळे विकसित होते. हे तीन रोग प्रामुख्याने साखर, उच्च बीपी आणि उच्च कोलेस्ट्रॉल आहेत. हे तिन्ही आजार हृदयाच्या नसांमध्ये अडथळा निर्माण होण्यास कारणीभूत आहेत. अशा परिस्थितीत या तिन्ही आजारांवर नियंत्रण ठेवल्यास हृदयाच्या नसांमध्ये निर्माण होणारा ब्लॉकेज बऱ्याच अंशी कमी होऊ शकतो.