आर्क्टिकमध्ये वितळतोय दरवर्षी 10-12 टक्के बर्फ; जागतिक तापमानवाढीमुळे संपूर्ण जगासमोर उभे ठाकेलय ‘हे’ मोठे आव्हान

आर्क्टिक समुद्रातील बर्फ कमी होण्यावर केलेल्या संशोधनानुसार, गेल्या चार दशकांमध्ये आर्क्टिकमधील समुद्रातील बर्फाचे प्रमाण दर दशकात 12.6% कमी झाले आहे.

आर्क्टिक : आर्क्टिक प्रदेशाचा उल्लेख होताच डोळ्यासमोर प्रचंड बर्फाच्छादित प्रदेश येतो. मात्र, गेल्या काही दशकांमध्ये या प्रदेशातील बर्फ झपाट्याने वितळत आहे, आणि हा बदल संपूर्ण जगासाठी चिंतेचा विषय बनला आहे. एका संशोधनानुसार, आर्क्टिकमधील समुद्रातील बर्फाचे प्रमाण दर दशकात सुमारे 12.6% कमी झाले आहे.

गेल्या चार दशकांत लक्षणीय बदल

संशोधनानुसार, आर्क्टिकमधील बर्फ वितळण्याचा वेग हा गेल्या 1,500 वर्षांतील सर्वाधिक आहे. पूर्वी हा प्रदेश संपूर्ण बर्फाच्छादित होता. मात्र, आजच्या परिस्थितीत आर्क्टिक प्रदेश दरवर्षी 10-12 टक्के सागरी बर्फ गमावत आहे. हे बदल मुख्यतः जागतिक तापमानवाढ (ग्लोबल वॉर्मिंग) आणि मानवी हस्तक्षेपामुळे झाले आहेत.

आर्क्टिक बर्फ वितळण्याची कारणे

• जागतिक तापमानवाढ: कार्बन डायऑक्साइडसारख्या हरितगृह वायूंच्या वाढत्या प्रमाणामुळे पृथ्वीचे तापमान सतत वाढत आहे.
• उद्योगधंद्यांचा वाढता भार: आंतरराष्ट्रीय स्तरावर औद्योगिक क्रांतीनंतर बर्फाच्छादित प्रदेशांवर मानवी हस्तक्षेप वाढला आहे.
• वनउपसादन आणि प्रदूषण: वनतोड आणि सागरी प्रदूषणामुळे पर्यावरणाचा समतोल बिघडला आहे.

जागतिक घडामोडी संबंधित बातम्या वाचण्यासाठी येथे क्लिक करा : ट्रम्प यांनी दाखवला आणखी एका भारतीयावर विश्वास; श्रीराम कृष्णन यांच्याकडे दिली Artificial Intelligence (AI)ची कमान

बदलांचा परिणाम आणि आव्हाने

आर्क्टिक प्रदेशात होणारे हे बदल केवळ त्या प्रदेशापुरते मर्यादित राहिलेले नाहीत. त्याचा परिणाम संपूर्ण पृथ्वीवर होत आहे.

1. जागतिक समुद्रपातळी वाढते आहे: बर्फ वितळल्यामुळे समुद्राच्या पातळीत लक्षणीय वाढ होत आहे. या वाढीमुळे अनेक किनारी भाग बुडण्याचा धोका निर्माण झाला आहे.
2. हवामान बदल: आर्क्टिक प्रदेशातील बर्फ वितळण्यामुळे हवामानाच्या स्वरूपात मोठे बदल झाले आहेत. उष्ण कटिबंधीय भागात वादळे, पूर आणि दुष्काळांचे प्रमाण वाढले आहे.
3. वन्यजीवांवर परिणाम: आर्क्टिकमधील हिम अस्वल, सागरी पक्षी आणि इतर प्राणी या बदलांमुळे संकटात सापडले आहेत. त्यांच्या नैसर्गिक अधिवासाचा नाश होत आहे.
4. मानवी जीवनावर परिणाम: अन्नधान्य उत्पादनावर या हवामान बदलांचा गंभीर परिणाम होत आहे.

जागतिक घडामोडी संबंधित बातम्या वाचण्यासाठी येथे क्लिक करा : भारताच्या वाढत्या ताकदीने अमेरिकेला नमायलाच लावले; बदलावा लागला ‘हा’ कायदा, पाक-चीनला मात्र मोठा धक्का

उपाययोजना आणि भविष्यासाठी प्रयत्न

आर्क्टिकमधील बर्फाचे झपाट्याने वितळणे थांबवण्यासाठी आणि पर्यावरणाचा समतोल राखण्यासाठी जागतिक स्तरावर काही उपाययोजना आवश्यक आहेत.

1. हरितगृह वायू उत्सर्जन कमी करणे: कार्बन उत्सर्जन कमी करण्यासाठी सौर, पवन आणि जल उर्जेसारख्या नूतनीकरणक्षम उर्जेचा वापर वाढवावा.
2. वनतोड थांबवणे: जंगले वाचवण्यावर अधिक भर द्यावा.
3. जागतिक करार: हवामान बदलाला रोखण्यासाठी पॅरिस करार आणि तत्सम करारांचे काटेकोर पालन करणे गरजेचे आहे.
4. प्रशिक्षण आणि जनजागृती: सामान्य लोकांमध्ये पर्यावरण संरक्षणासाठी जागरूकता निर्माण करणे आवश्यक आहे.

निष्कर्ष

आर्क्टिकमधील बर्फ वितळण्याचे संकट हे फक्त त्या प्रदेशापुरते मर्यादित नाही, तर संपूर्ण मानवजातीसाठी मोठे आव्हान आहे. या बदलांमुळे पृथ्वीच्या पर्यावरणात मोठा असमतोल निर्माण झाला आहे. यावर त्वरित उपाययोजना न केल्यास येणाऱ्या पिढ्यांसाठी हा मोठा संकटमय कालखंड ठरेल. त्यामुळे, जागतिक तापमानवाढीला रोखण्यासाठी प्रत्येकाने जबाबदारीने वागणे गरजेचे आहे.