7 वर्षात 813 अपघात, 1473 मृत्यू…,विमान प्रवास कितपत सुरक्षित?

आपल्याला एका ठिकाणाहून दुसऱ्या ठिकाणी वेगाने पोहचायचे असेल तर विमानासारखा सध्या तरी दुसरा पर्याय नाही. विमानाने हजारो किमीचा प्रवास अवघ्या काही तासांमध्ये करता येत असतो. पण हाच विमान प्रवास कितपत सुरक्षित आहे?

दक्षिण कोरिया आणि अझरबैजानचे प्रवासी विमान कोसळण्याच्या घटनेने देश हादरला. कधी पक्ष्यांच्या धडकेने, कधी तांत्रिक बिघाडामुळे किंवा खराब हवामानामुळे विमान अपघात घडत आले आहेत याचपार्श्वभूमीवर विमान अपघातांवर नजर ठेवणाऱ्या संस्थेच्या एव्हिएशन सेफ्टीच्या अहवालानुसार, 2023 मध्ये जगभरात 109 विमान अपघात झाले, ज्यामध्ये 120 लोकांचा मृत्यू झाला. त्यानुसार दर महिन्याला सरासरी 9 विमान अपघात झाले ज्यात 10 जणांचा मृत्यू झाला. एव्हिएशन सेफ्टीनुसार गेल्या वर्षी अमेरिकेत सर्वाधिक 34 विमान अपघात झाले.

एव्हिएशन सेफ्टी या संस्थेच्या आकडेवारीनुसार, 2017 ते 2023 दरम्यान जगभरात 813 विमाने क्रॅश झाली आहेत. परिणामी विमान अपघाताच्या 813 घटनांमध्ये 1,473 प्रवाशांचा मृत्यू झाला आहे. बहुतेक विमान अपघात लँडिंग दरम्यान होतात. या सात वर्षांत लँडिंग करताना २६१ अपघात झाले आहेत. त्यानंतर उड्डाण करतानाच २१२ अपघात झाले आहेत. या कालावधीत भारतात १४ अपघात झाले आहेत.

जगातील सर्वांत हायस्पीड ट्रेन चीनमध्ये अखेर धावली; ‘वंदे भारत’पेक्षा अडीच पटीने वेगवान

विमान वाहतूक सुरक्षेनुसार, बहुतेक विमानांचे अपघात टेक-ऑफ आणि नंतर लँडिंग दरम्यान होतात. गेल्या वर्षी असे 109 अपघात झाले होते, त्यापैकी 37 टेकऑफच्या वेळी आणि 30 लँडिंगच्या वेळी जगभरातील शेकडो अपघात घडत असतानाही, हवाई प्रवास हा सर्वात सुरक्षित मानला जातो. त्याचबरोबर गेल्या 7 वर्षात दरवर्षी सरासरी 200 विमान अपघात झाले आहेत. आणि अवघ्या एका वर्षात शेकडोहून अधिक लोकांना आपला जीव गमवावा लागला आहे. पण असे असूनही विमान प्रवास हा सर्वात सुरक्षित मानला जातो.

तरीही हवाई प्रवास हा सर्वात सुरक्षित आहे का?

फ्लोरिडाच्या एम्ब्री-रिडल एरोनॉटिकल युनिव्हर्सिटीचे प्रोफेसर अँथनी ब्रिकहाउस यांनी सीएनएनला सांगितले की हवाई प्रवास हे वाहतुकीचे सर्वात सुरक्षित साधन आहे. जमिनीवर चालवण्यापेक्षा 38 हजार फूट उंचीवर उड्डाण करणे अधिक सुरक्षित आहे. इंटरनॅशनल एअर ट्रान्सपोर्ट असोसिएशन (IATA) च्या अहवालानुसार, 2023 मध्ये जगभरात 3.7 कोटीहून अधिक विमानांनी उड्डाण केले. असे असतानाही केवळ काही अपघातांमध्ये लोकांना जीव गमवावा लागला. गेल्या वर्षी नेपाळमध्ये विमान कोसळले होते, त्यात 72 जणांचा मृत्यू झाला होता.

IATA अहवालात दावा करण्यात आला आहे की, दर 12.6 लाख विमान टेक ऑफ करताना एक अपघात होतो. IATA चा दावा आहे की जेव्हा एखादी व्यक्ती 1,03,239 वर्षे दररोज विमानाने प्रवास करते, तेव्हा एक दिवस येईल जेव्हा त्याला जीवघेण्या अपघाताला सामोरे जावे लागेल. काही वर्षांपूर्वी मॅसॅच्युसेट्स इन्स्टिट्यूट ऑफ टेक्नॉलॉजीचे प्रोफेसर अरनॉल्ड बार्नेट यांनीही फ्लाइट सेफ्टीबाबत एक रिपोर्ट केला होता, ज्यामध्ये असा दावा करण्यात आला होता की जर 1.34 कोटी प्रवाशांनी 2018 ते 2022 दरम्यान विमानाने प्रवास केला तर त्यापैकी फक्त 1 जणांचा मृत्यू होईल .

जगातील पहिला विमान अपघात कधी झाला?

हवाई वाहतुकीच्या इतिहासावर नजर टाकली तर, 15 जून 1785 रोजी विमारेक्स, फ्रान्सजवळ रोझिएर एअर बलूनचा अपघात प्रथमच प्राणघातक ठरला. या अपघातात रोझियर एअर बलूनचे शोधक जीन फ्रँकोइस पिलाट्रे डी रोझियर यांचा मृत्यू झाला. तर पॉवर विमानाचा पहिला अपघात १७ सप्टेंबर १९०८ रोजी अमेरिकेतील व्हर्जिनिया येथे मॉडेल-ए विमानाचा अपघात झाला. यामध्ये या विमानाचा सहशोधक आणि पायलट जखमी झाले तर सहप्रवाशाचा मृत्यू झाला.

Former US President Jimmy Carter passes away: अमेरिकेचे माजी राष्ट्राध्यक्ष जिमी कार्टर यांचे निधन