जपानने लाँच केला लाकडी सॅटेलाईट; जाणून घ्या आता कसे बदलणार अंतराळाचे अद्भुत जग

जपानने लाकडापासून बनवलेला जगातील पहिला उपग्रह "लिग्नोसॅट" प्रक्षेपित केला आहे, ज्यात अंतराळातील लाकडाच्या टिकावूतेची चाचणी करणे आणि जागेचा वाढता कचरा कमी करणे हे ध्येय आहे.

टोकियो : जपानने लाकडापासून बनवलेला जगातील पहिला उपग्रह “लिग्नोसॅट” प्रक्षेपित केला आहे, ज्यात अंतराळातील लाकडाच्या टिकावूतेची चाचणी करणे आणि जागेचा वाढता कचरा कमी करणे हे ध्येय आहे. ते सहा महिने अंतराळात राहील आणि तापमानापासून ते वैश्विक किरणोत्सर्गापर्यंत सर्व गोष्टींची चाचणी करेल. या उपग्रहाची रचना मॅग्नोलिया लाकडापासून बनवण्यात आली आहे.

लाकडी खोगीर, काठी पे घोडा… हे गाणे माझ्या लहानपणी प्रत्येक संगीत वर्गात शिकवले जायचे. या गाण्याच्या ओळी सांगतात की घोड्यावर ठेवलेली काठी लाकडाची असते. काही काळापूर्वी म्हणजे काही दशकांपूर्वीही वाहने फक्त लाकडी चाकांवर चालत असत. पण विज्ञान जेव्हा जगावर झेपावेल तेव्हा काहीही अशक्य नाही, असा विचार कोणी केला नव्हता. विज्ञानाने आपल्या क्षेत्रात आणखी एक विक्रम केला आहे. अवकाश विज्ञानात एक अनोखे पाऊल टाकत जपानने लाकडापासून बनवलेला जगातील पहिला उपग्रह प्रक्षेपित केला आहे. अशा स्थितीत आज या अहवालात आपण जाणून घेणार आहोत की तो कोणत्या प्रकारचा उपग्रह आहे आणि तो कोणत्या मोहिमेवर पार पाडणार आहे.

जपानने जगातील पहिला लाकडी उपग्रह ‘लिग्नोसॅट’ अवकाशात सोडला आहे. हे 5 नोव्हेंबर 2024 रोजी नासाच्या फ्लोरिडा येथील केनेडी स्पेस सेंटरमधून स्पेसएक्स रॉकेटद्वारे अवकाशात पाठवण्यात आले. हा प्रकल्प क्योटो विद्यापीठ आणि जपान एरोस्पेस एक्सप्लोरेशन एजन्सी (JAXA) यांनी आयोजित केला होता. अवकाशातील लाकडाच्या टिकाऊपणाची चाचणी करणे हा या उपग्रहाचा मुख्य उद्देश आहे, जेणेकरून अवकाशातील वाढता कचरा कमी करता येईल.

लिग्नोसॅट उपग्रह म्हणजे काय?

लिग्नोसॅट हा एक नवीन आणि अद्वितीय उपग्रह आहे जो संपूर्णपणे लाकडापासून बनलेला आहे. क्योटो विद्यापीठातील शास्त्रज्ञांच्या पथकाने ते विकसित केले आहे. या प्रकल्पाचा उद्देश लाकडाचा वापर करून पर्यावरणपूरक उपग्रह बनवणे आहे, जे धातूची जागा घेऊ शकतात. या उपग्रहाच्या यशस्वी चाचणीमुळे भविष्यात अवकाशात वापरण्यासाठी लाकूड हा एक व्यवहार्य पर्याय ठरू शकतो की नाही हे संभाव्यपणे निश्चित होईल. यामुळे केवळ उत्पादन खर्च कमी होणार नाही, तर वातावरणात पुन्हा प्रवेश करताना उपग्रह पूर्णपणे नष्ट होईल याचीही खात्री होईल, ज्यामुळे अवकाशातील ढिगाऱ्याची समस्या कमी होण्यास मदत होईल.

उपग्रह कोणत्या मोहिमेसाठी पाठवला जात आहे?

लिग्नोसॅटचे ध्येय सहा महिने पृथ्वीभोवती परिभ्रमण करत असताना, वैश्विक किरणोत्सर्ग आणि तापमानातील कमालीचे चढउतार, तसेच गुरुत्वाकर्षण शक्तींचा अनुभव घेणे हे आहे. या वेळी उपग्रह लाकडाची रचना आणि टिकाऊपणाची माहिती गोळा करेल. ही चाचणी यशस्वी झाल्यास अवकाश तंत्रज्ञानाला नवी दिशा मिळेल, जिथे लाकूड उपग्रहाच्या निर्मितीमध्ये वापरता येईल आणि याद्वारे अवकाशातील कचऱ्याची समस्या कमी करता येईल.

जपानने या उपग्रहासाठी लाकूड का निवडले?

लिग्नोसेटच्या उत्पादनासाठी, जपानने मॅग्नोलिया नावाचे लाकूड निवडले आहे, जे त्याच्या मजबूत आणि टिकाऊ स्वरूपासाठी ओळखले जाते. हे लाकूड पारंपारिक जपानी कारागिरीतही वापरले जाते. या उपग्रहाचे फलक कोणतेही स्क्रू किंवा गोंद न वापरता तयार करण्यात आले असून, ते हलके आणि मजबूत दोन्हीही आहेत.

हे देखील वाचा : चीनचे कुटील चाळे सुरूच; असे ‘अस्त्र’ तयार केले जे पृथ्वीपासून अंतराळापर्यंत अराजकता माजवणार

हे लाकूड वापरले होते

लिग्नोसेट पूर्णपणे मॅग्नोलिया लाकडापासून बनविलेले आहे, ते फक्त 10 सेमी लांब आणि फक्त 900 ग्रॅम वजनाचे आहे. पारंपारिक डिझाइनच्या विपरीत, त्याचे पॅनेल स्क्रू किंवा गोंद न वापरता तयार केले गेले आहेत, ज्यामुळे हा उपग्रह हलका आणि मजबूत बनला आहे. या साध्या बांधकामाचा उद्देश उपग्रह निर्मितीचा पर्यावरणीय प्रभाव कमी करणे आणि अंतराळ यानाच्या बांधकामात भविष्यातील वापरासाठी नवीन, टिकाऊ सामग्रीची चाचणी घेणे हा आहे.

लाकडी उपग्रह क्रांती आणतील का?

लिग्नोसेट चाचणी यशस्वी झाल्यास, जपान आणखी लाकडी उपग्रह प्रक्षेपित करण्याचा विचार करू शकेल आणि अवकाशयान बांधणीत लाकडाचा वापर करण्यास प्रोत्साहन देईल. क्योटो युनिव्हर्सिटीच्या ह्यूमन स्पेसोलॉजी सेंटरमधील संशोधक आणि इतर तज्ञ आधीच इतर पर्यायी सामग्री आणि डिझाइन तंत्रांचा अभ्यास करत आहेत ज्यामुळे भविष्यातील अंतराळ मोहिमांचा पर्यावरणीय प्रभाव कमी होऊ शकतो.

हे देखील वाचा : इजिप्तमध्ये पिरॅमिड बांधण्यासाठी जलमार्ग वापरला जात होता; 4000 वर्षे जुने गूढ उकलल्याचा शास्त्रज्ञांचा दावा

जपानचा लिग्नोसेट प्रकल्प

जपानचा लिग्नोसेट प्रकल्प हे एक क्रांतिकारी पाऊल आहे जे अंतराळ विज्ञान आणि पर्यावरणीय स्थिरता प्रतिबिंबित करते. लाकडापासून बनवलेल्या या उपग्रहाचा उद्देश अवकाशातील वाढत्या ढिगाऱ्यांच्या समस्येवर तोडगा काढणे आणि भविष्यात उपग्रह निर्मितीमध्ये शाश्वत आणि टिकाऊ साहित्याचा मार्ग मोकळा करून देणारे मॉडेल सादर करणे हा आहे. जर लिग्नोसेट यशस्वी झाला, तर अवकाश संशोधनात मोठा फरक पडेल आणि अवकाशातील कचरा कमी करण्यात महत्त्वाची भूमिका बजावू शकेल.