NASA Video Viral : पाहा 15 वर्षात पृथ्वीवरून लाखो किलोमीटर समुद्रातील बर्फ कसा गायब झाला याचे उत्कृष्ट चित्रीकरण

जागतिक तापमानवाढीमुळे पृथ्वीवरील आर्क्टिक आणि अंटार्क्टिकमधील समुद्र बर्फ झपाट्याने कमी होत आहे, असा धक्कादायक निष्कर्ष नासा (NASA) आणि नॅशनल स्नो अँड आइस डेटा सेंटर (NSIDC) च्या ताज्या संशोधनातून समोर आला आहे.

वॉशिंग्टन : जागतिक तापमानवाढीमुळे पृथ्वीवरील आर्क्टिक आणि अंटार्क्टिकमधील समुद्र बर्फ झपाट्याने कमी होत आहे, असा धक्कादायक निष्कर्ष नासा (NASA) आणि नॅशनल स्नो अँड आइस डेटा सेंटर (NSIDC) च्या ताज्या संशोधनातून समोर आला आहे. नासाने यासंदर्भात एक मन हेलावणारा ग्राफिक व्हिडिओ प्रसिद्ध केला आहे, जो गेल्या १५ वर्षांत समुद्र बर्फाच्या झालेल्या लोपाचे स्पष्ट चित्रण करतो.

हे बर्फ केवळ परिसंस्थेचा समतोल राखण्याचे कार्य करत नाही, तर ग्लोबल वॉर्मिंगपासून पृथ्वीचे संरक्षण करण्यासाठीही महत्त्वाचे आहे. मात्र, वेगाने वाढणारे तापमान आणि बदलत्या हवामानामुळे लाखो चौरस किलोमीटर क्षेत्रफळाचा बर्फ नाहीसा होत आहे, अशी गंभीर बाब या संशोधनातून पुढे आली आहे.

२२ मार्च २०२४ – समुद्र बर्फाची ऐतिहासिक नीचांकी पातळी

नासाच्या माहितीनुसार, यंदा २२ मार्च रोजी आर्क्टिकमधील समुद्र बर्फ वार्षिक सर्वोच्च पातळीवर असायला हवा होता, मात्र प्रत्यक्षात तो केवळ ५.५३ दशलक्ष चौरस मैल (१४३ लाख चौरस किमी) एवढाच उरला आहे. ही पातळी २०१७ मधील नीचांकी पातळी (५.५६ दशलक्ष चौरस मैल) पेक्षाही कमी आहे.

त्याचप्रमाणे, अंटार्क्टिकमध्ये १ मार्चपर्यंत केवळ ७.६४ लाख चौरस मैल (१९.८ लाख चौरस किमी) समुद्र बर्फ शिल्लक होता, जो आतापर्यंतच्या दुसऱ्या नीचांकी पातळीवर पोहोचला आहे. हे प्रमाण २०१० पूर्वीच्या १.१० दशलक्ष चौरस मैल (२८ लाख चौरस किमी) क्षेत्रफळाच्या तुलनेत तब्बल ३०% कमी आहे.

१३ लाख चौरस किलोमीटर बर्फाचा लोप – भारताच्या क्षेत्रफळाच्या दोन तृतीयांश इतका ऱ्हास

गेल्या काही दशकांत समुद्र बर्फाच्या प्रमाणात सातत्याने घट होत आहे. विशेषतः १९८१ ते २०१० या काळातील सरासरीच्या तुलनेत यावर्षी बर्फाचे प्रमाण ५.१० लाख चौरस मैल (१.३ दशलक्ष चौरस किमी) कमी आहे.

संपूर्ण पृथ्वीवर विचार केला असता, २०१० पूर्वीच्या सरासरीच्या तुलनेत यावर्षी फेब्रुवारीच्या मध्यात समुद्र बर्फाचे प्रमाण तब्बल १ दशलक्ष चौरस मैल (२.५ दशलक्ष चौरस किमी) कमी झाले आहे. हे क्षेत्रफळ भारतातील संपूर्ण क्षेत्रफळाच्या दोन-तृतीयांश एवढे मोठे आहे, म्हणजेच भारताच्या बहुतांश भूभागाएवढ्या बर्फाचा नाश झाला आहे.

credit : YouTube and NASA

बर्फ विज्ञानतज्ज्ञांचा इशारा – पुढील उन्हाळे अधिक धोकादायक असणार

ग्रीनबेल्ट, मेरीलँड येथील नासाच्या गोडार्ड स्पेस फ्लाइट सेंटरमध्ये कार्यरत बर्फ शास्त्रज्ञ लिनेट बोईसव्हर्ट यांनी स्पष्टपणे सांगितले आहे की, आगामी उन्हाळ्यात समुद्र बर्फाचे प्रमाण आणखी कमी होण्याची शक्यता आहे. त्याचप्रमाणे, अमेरिकेच्या नॅशनल स्नो अँड आइस डेटा सेंटरचे बर्फ शास्त्रज्ञ वॉल्ट मेयर यांनी असे म्हटले आहे की, बर्फाचा हा लोप तात्पुरता आहे की तो कायमस्वरूपी आहे, हे अजून निश्चित झालेले नाही. मात्र, सध्याच्या परिस्थितीत बर्फ परत पूर्वीच्या पातळीवर येण्याची शक्यता अत्यल्प आहे.

ग्लोबल वॉर्मिंगच्या प्रभावाचा गंभीर इशारा

समुद्र बर्फ हा पृथ्वीच्या हवामान संतुलनात महत्त्वाची भूमिका बजावतो. हा बर्फ सूर्याच्या किरणांना परावर्तित करून पृथ्वीचे तापमान नियंत्रित ठेवतो. मात्र, जर समुद्र बर्फाची हीच घसरण अशीच सुरू राहिली, तर पृथ्वीवरील हवामान संतुलन कोलमडू शकते. अशा परिस्थितीत, समुद्राच्या तापमानात वाढ होईल आणि समुद्राच्या पातळीत मोठी वाढ होण्याचा धोका निर्माण होईल. त्यामुळे नियंत्रणाशिवाय ग्लोबल वॉर्मिंगच्या परिणामांची तीव्रता आगामी काळात अधिक भयावह होऊ शकते.

 समुद्र बर्फाच्या नष्ट होण्याने संपूर्ण मानवजातीवर संकट

नासाच्या या नव्या अहवालामुळे ग्लोबल वॉर्मिंग आणि हवामान बदलांचे वाढते परिणाम अधोरेखित झाले आहेत. सध्या समुद्र बर्फाच्या सतत कमी होण्याची समस्या जागतिक स्तरावर गंभीर बनली आहे, आणि जर त्वरित उपाययोजना केल्या नाहीत, तर भविष्यात त्याचे परिणाम अधिक विध्वंसक असतील. त्यामुळे जागतिक नेत्यांनी कार्बन उत्सर्जनावर कठोर नियंत्रण आणणे आणि पर्यावरण संवर्धनासाठी ठोस उपाययोजना करणे गरजेचे आहे. अन्यथा, पृथ्वीवरील हवामान बदल आणखी अनियंत्रित होण्याची भीती व्यक्त केली जात आहे.