व्हर्जिनियामध्ये प्रथमच ‘नकली सूर्या’पासून वीज निर्मितीची तयारी; 2030 पर्यंत अमेरिकेत ग्रीडशी जोडण्याची योजना

व्हर्जिनियामध्ये 2030 पर्यंत जगातील पहिला ग्रिड-स्केल न्यूक्लियर फ्यूजन पॉवर प्लांट होऊ शकेल, जो स्वच्छ आणि अमर्यादित ऊर्जा प्रदान करेल. हायड्रोजनवर आधारित या तंत्रज्ञानामुळे 400 मेगावॅट वीज निर्मिती करणे शक्य होणार आहे.

वॉशिंग्टन : जगातील अनेक देश सध्या ‘फेक सन’ बनवण्यात गुंतले आहेत. जर सर्व काही योजनेनुसार झाले तर, व्हर्जिनिया 2030 च्या दशकाच्या सुरुवातीस जगातील पहिला ग्रिड-स्केल न्यूक्लियर फ्यूजन पॉवर प्लांट स्थापित करू शकेल. हा प्लांट भविष्यातील स्वच्छ ऊर्जेचा वापर करून वीज निर्मिती करेल. स्टार्टअप कॉमनवेल्थ फ्यूजन सिस्टम्स (CFS) ने मंगळवारी याची घोषणा केली. CFS ही सर्वात मोठी आणि प्रसिद्ध न्यूक्लियर फ्यूजन कंपन्यांपैकी एक आहे.

ही सुविधा उभारण्यासाठी अब्जावधी डॉलर्सची गुंतवणूक करणार आहे. व्हर्जिनियामध्ये 2030 पर्यंत जगातील पहिला ग्रिड-स्केल न्यूक्लियर फ्यूजन पॉवर प्लांट होऊ शकेल, जो स्वच्छ आणि अमर्यादित ऊर्जा प्रदान करेल. हायड्रोजनवर आधारित या तंत्रज्ञानामुळे 400 मेगावॅट वीज निर्मिती करणे शक्य होणार आहे. स्टार्टअप सीएफएस प्रकल्पामध्ये अब्जावधी डॉलर्सची गुंतवणूक करत आहे, परंतु तांत्रिक आव्हाने कायम आहेत.

जेव्हा संयंत्र कार्यान्वित होईल तेव्हा ग्रीडशी जोडले जाईल आणि 400 मेगावॅट उत्पादन करू शकेल. कंपनीचे मुख्य कार्यकारी अधिकारी बॉब मुमगार्ड यांच्या मते, सुमारे 150,000 घरांना वीज पुरवण्यासाठी हे पुरेसे आहे. “जगात फ्युजन पॉवर ग्रिड स्केलवर उपलब्ध करून देण्याची ही पहिलीच वेळ असेल,” ते म्हणाले. व्हर्जिनियाचे गव्हर्नर ग्लेन यंगकिन यांनी या घोषणेचे स्वागत केले आणि व्हर्जिनिया आणि जगासाठी हा ऐतिहासिक क्षण असल्याचे म्हटले.

जागतिक घडामोडी संबंधित बातम्या वाचण्यासाठी येथे क्लिक करा : डोनाल्ड ट्रम्प यांनी कॅनडाची खरडपट्टी काढली; सोशल मीडियावर ‘असे’ लिहिले की ट्रूडोंची चिंता वाढली

ऊर्जा कशी निर्माण होते?

न्यूक्लियर फ्यूजनचे व्यावसायिकीकरण करण्याच्या प्रयत्नात हा प्लांट एका नवीन टप्प्याचे प्रतिनिधित्व करेल. आपल्या सूर्यासारख्या इतर ताऱ्यांना न्यूक्लियर फ्युजनद्वारेच ताकद मिळते. पण या दिशेने वाटचाल अजूनही सोपी नाही. जगाला स्वच्छ आणि मुबलक ऊर्जा स्त्रोताची नितांत गरज आहे जी जीवाश्म इंधनाची जागा घेऊ शकेल. न्यूक्लियर फ्यूजनचे तंत्रज्ञान असे वचन देते. यामध्ये अणु कणांपासून फ्युजनद्वारे ऊर्जा निर्माण होते. यामध्ये हायड्रोजनचा वापर केला जातो. या प्रक्रियेसाठी टोकामॅक नावाचे डोनट आकाराचे मशीन वापरले जाते.

जागतिक घडामोडी संबंधित बातम्या वाचण्यासाठी येथे क्लिक करा : अवकाशात अडकलेल्या सुनीता विल्यम्सने लावले पृथ्वीकडे डोळे; नासाच्या फोटोने सर्वांनाच केले भावनिक

फायदा काय आहे

फ्यूजन ऊर्जा अक्षरशः अमर्यादित आहे, ती वातावरण तापवत नाही आणि सध्या वापरल्या जाणाऱ्या विखंडन तंत्राप्रमाणे किरणोत्सर्गी कचरा सोडत नाही. तथापि, संशोधन प्रकल्पांपासून ते व्यावसायिक वापरापर्यंत नेणे अत्यंत आव्हानात्मक सिद्ध झाले आहे. CFS म्हणाले की फ्यूजन एका रात्रीत होत नाही. 2018 मध्ये MIT मधून स्वतंत्रपणे स्थापन झालेल्या या स्टार्टअपने आतापर्यंत $2 बिलियन पेक्षा जास्त रक्कम जमा केली आहे. ते वेगाने प्रगती करत असल्याचा दावा करतात.