US-Venezuela Tension:
कॅरिबियन समुदात सध्या प्रचंड तणावाची परिस्थिती निर्माण झाली आहे. अमेरिकेने व्हेनेझुएलाच्या किनाऱ्यावर एफ-35 लढाऊ विमाने, मार्गदर्शित क्षेपणास्त्र विनाशके आणि आण्विक पाणबुडी तैनात केली आहे. अमेरिकेच्या मते, ही कारवाई ड्रग्ज कार्टेलविरोधात सुरू करण्यात आली आहे. मात्र, व्हेनेझुएलाने या हालचालीकडे थेट आक्रमणाचा धोका म्हणून पाहिले आहे. त्यामुळे परिस्थिती चिघळली आहे.
एका इंग्रजी वृत्तवाहिनीच्या वृत्तानुसार, ३६ तासांच्या आत अमेरिकेच्या युद्धनौका व्हेनेझुएलाच्या किनाऱ्यावर दाखल होण्याची शक्यता आहे. यामुळे संपूर्ण देशात भीतीचे वातावरण निर्माण झाले आहे. अध्यक्ष निकोलस मादुरो यांनी यावर प्रतिक्रिया देताना म्हटले आहे की, “आमच्या भूभागावर हल्ला करण्यासाठी अमेरिकेच्या या हालचाली सुरू आहेत.” पण अमेरिकेचे राष्ट्राध्यक्ष डोनाल्ड ट्रम्प यांच्या सैन्याशी लढण्यासाठी आपणही तयार असल्याचे मादुरो यांनी स्पष्ट केले. या घडामोडींमुळे कॅरिबियन समुद्र क्षेत्रातील भू-राजकीय तणाव तीव्र झाला असून आगामी काळात परिस्थिती अधिक गंभीर होण्याची शक्यता व्यक्त केली जात आहे.
राष्ट्राध्यक्ष डोनाल्ड ट्रम्प यांनी आतापर्यंत कोणतीही अधिकृत कारवाई करण्यासाठई मंजूरी दिलेली नाही. त्यांच्या प्रशासनात व्हेनेझुएलाविरुद्ध विविध वैकल्पिक धोरणांवर विचार सुरू असल्याचे दिसत आहे. प्रशासनाचे काही उच्चअधिकारी राजवट या पर्यायाचाही विचार करत आहेत. एकूणच ट्रम्प यांच्या या या धोरणाचा मूळ उद्देश नेते निकोलस मादुरो आणि त्यांच्या समर्थकांचा अत्यावश्यकपणे भंग करणे हा असल्याचे आढळते.
अधिकार्‍यांच्या माहितीनुसार ट्रम्प प्रशासन ड्रग्ज कार्टेल्सवर लक्ष केंद्रीत करून लष्करी हल्ल्यांचे विविध पर्याय तपासत आहे; त्यात देशातील ठिकाणांवर थेट हल्ले करण्याचा पर्यायही समाविष्ट आहे. हे पाऊल मादुरो सरकाराचे सामर्थ्य कमकुवत करण्याचा आणि कार्टेल नेटवर्कचे पायडे फोडण्याचा व्यापक कटाचा भाग असेल, असे निरीक्षणातून दिसते.
महत्त्वाचे म्हणजे, फेब्रुवारी २०२५ मध्ये काही कार्टेल्सना दहशतवादी संघटनांप्रमाणे घोषित करण्यात आले होते आणि आता त्या ‘नार्को-टेरर’ युध्दामध्ये गुंतल्याचे सरकारकडून सांगितले जाते. या पार्श्वभूमीवर अमेरिकेचे धोरण कडक असल्याचे दिसते.
ट्रम्प यांचे वरिष्ठ सल्लागार आणि सहकाऱ्यांच्या मते, मादुरो यांना पदावरून हटवल्यास अमेरिकेला भौगोलिक-आर्थिक व धोरणात्मक अनेक फायदे होऊ शकतात. सर्वात मोठा आर्थिक लाभ म्हणजे व्हेनेझुएलाकडे असलेले जगातील महत्त्वपूर्ण तेलसाठे — या स्रोतांवर अमेरिकन कंपन्यांना प्रवेश मिळू शकतो, असा अपेक्षित परिणाम ठरू शकतो.
दुसरे, व्हेनेझुएलाचे सुमारे ९० टक्के कोकेन अमेरिकेचे दिशेने जात असल्याने मादुरो यांना हटवल्यास या वाहतुकीवर मर्यादा आणण्यास मदत होईल, अशी सरकारची पातळीवरील आशा आहे. तिसरे आणि धोरणात्मक फायदय़ांपैकी एक म्हणजे लॅटिन अमेरिकेतील सामरिक स्थान टिकवून ठेवणे व क्युबा, निकाराग्वा यांसारख्या देशांवर प्रभाव कमी करणे, असेही प्रशासनाचे ध्येय असल्याचे म्हटले जाते.
तरीही, या सर्व धोरणांच्या संभाव्य परिणामांबाबत आंतरराष्ट्रीय स्तरावर आणि क्षेत्रीय स्थिरतेवर काय परिणाम होऊ शकतो, हा प्रश्न कायमच आहे. व्हेनेझुएलामध्ये थेट हस्तक्षेपाचे परिणाम काय होतील, स्थानिक नागरिकांवर आणि आंतरराष्ट्रीय संबंधांवर त्याचा काय प्रभाव पडेल — हा मुद्दा सध्या राजकीय आणि तंत्रभावात्मक चर्चेचा विषय आहे.
Earthquake in Pakistan: काही तासांतच दुसरा भूकंप
व्हेनेझुएलाच्या राष्ट्राध्यक्ष निकोलेस मादुरोने देशात ताबडतोब आणीबाणीची स्थिती जाहीर केली आहे. संपूर्ण देशाच्या सशस्त्र दलांना उच्च सतर्कतेवर ठेवण्यात आले असून, ३.७ दशलक्ष मिलिशिया फोर्स सक्रिय करण्यात आली आहे. ही फोर्स सामान्य नागरिकांनी बनलेली असून, लढण्यासाठी सज्ज आहे.
मादुरो म्हणाले, “कोणतेही साम्राज्य व्हेनेझुएलाच्या पवित्र मातीला स्पर्श करू शकत नाही. आम्ही ४.५ दशलक्ष मिलिशिया तैनात करत आहोत.” देशाने आपल्या पायाभूत सुविधांचे लष्करीकरण केले असून, हवाई संरक्षण प्रणाली, पाणबुडी आणि लढाऊ विमानांसाठी जहाजविरोधी क्षेपणास्त्र तसेच रशियन बनावटीचे एसयू-३० जेट तयार ठेवले आहेत. अल जझीराच्या वृत्तानुसार, मादुरो म्हणाले, “अमेरिकन सैन्याचे आगमन अशक्य आहे. आम्ही आमच्या सार्वभौमत्वाचे रक्षण करण्यास पूर्णपणे तयार आहोत.”
300 वर्षांनी सापडले ‘मृत्युचे जहाज’, सोन्याच्या शिक्क्याने भरलेला खजिना; Divers चे डोळेच दिपले
अमेरिकेच्या चालू कृतींमुळे लॅटिन अमेरिकेत तीव्र तणाव निर्माण झाला आहे. क्युबाच्या परराष्ट्रमंत्र्यांनी अमेरिकेला व्हेनेझुएलावरील हल्ल्यांचा इशारा दिला. अमेरिकेने अमेरिकेच्या एफ-३५ जेट विमानांनी केलेल्या हवाई उल्लंघनाचा निषेध केला. व्हेनेझुएलाने संयुक्त राष्ट्रांना अमेरिकेचे स्मारक थांबवण्याचे आवाहन केले. मादुरो म्हणाले, “हा हल्ला व्हेनेझुएलावर नाही तर संपूर्ण लॅटिन अमेरिकेवर होईल.” सोशल मीडियावर जोरदार चर्चा आहे. सीएनएनच्या वृत्तानुसार, व्हेनेझुएलाने जहाजविरोधी क्षेपणास्त्रांनी सुसज्ज रशियन लढाऊ विमाने प्रदर्शित केली.
अमेरिकेच्या नौदलाच्या उभारणीमुळे या प्रदेशात तणावात लक्षणीय वाढ झाली आहे. अमेरिका याला ड्रग्ज कार्टेलशी लढण्याची तयारी म्हणून पाहते, परंतु तज्ञांचे म्हणणे आहे की हा भू-राजकारणाचा खेळ आहे. व्हेनेझुएलाचे अध्यक्ष ट्रम्पच्या धोरणांना घाबरतात. व्हेनेझुएलाला हा राजवट बदलण्याचा कट वाटत आहे, कारण अमेरिकेने अध्यक्ष निकोलस मादुरोवर $50 दशलक्ष बक्षीस ठेवले आहे. व्हेनेझुएलाची अर्थव्यवस्था आधीच गंभीर अडचणीत आहे आणि यामुळे संकट येऊ शकते. रशिया आणि क्युबासारखे मित्र राष्ट्र व्हेनेझुएलाच्या सोबत आहेत, तर अमेरिका कोलंबियासारख्या त्यांच्या मित्र राष्ट्रांच्या पाठीशी ठामपणे आहे.
.png "Videos"){kind=small}
