SEBI ची मोठी कारवाई, 'या' कंपनीवर शेअर बाजारात बंदी; ४८४३ कोटी रुपये जप्त होणार (फोटो सौजन्य - सोशल मीडिया)
भारतीय बाजार नियामक सेबीने गुरुवार, ३ जुलै रोजी एक महत्त्वाचा आदेश जारी केला, ज्यामध्ये जेन स्ट्रीट ग्रुप आणि त्याच्याशी संबंधित कंपन्या जेएसआय इन्व्हेस्टमेंट प्रायव्हेट लिमिटेड, जेएसआयर इन्व्हेस्टमेंट प्रायव्हेट लिमिटेड, जेन स्ट्रीट सिंगापूर प्रायव्हेट लिमिटेड आणि जेन स्ट्रीट एशिया ट्रेडिंग लिमिटेड यांना शेअर बाजारात व्यापार करण्यास बंदी घालण्यात आली.
सेबीच्या मते, या कंपन्यांना यापुढे शेअर्स खरेदी, विक्री किंवा कोणत्याही प्रकारचे व्यवहार प्रत्यक्ष किंवा अप्रत्यक्षपणे करण्याची परवानगी राहणार नाही. यापूर्वी सेबीने जेन स्ट्रीट ग्रुपला हेराफेरीचे व्यवहार थांबवण्याचा इशारा दिला होता.
एका वृत्तवाहिनीने दिलेल्या माहितीनुसार, सेबीने आपल्या आदेशात म्हटले आहे की जेन स्ट्रीट ग्रुपने कमावलेला ४,८४३ कोटी रुपयांचा बेकायदेशीर नफा जप्त केला जाईल. कंपन्यांना ही रक्कम भारतातील मान्यताप्राप्त बँकेतील एस्क्रो खात्यात जमा करण्याचे निर्देश देण्यात आले आहेत. तसेच, जेन स्ट्रीटच्या बँक खात्यांमधून पैसे काढण्यावरही बंदी घालण्यात आली आहे. आता सेबीच्या परवानगीशिवाय कोणताही व्यवहार शक्य होणार नाही.
जेन स्ट्रीटला पुढील तीन महिन्यांत किंवा त्यांची मुदत संपण्याच्या वेळेपर्यंत (जे आधी असेल) सर्व ओपन ट्रेडिंग पोझिशन्स बंद करावे लागतील. म्हणजेच, कंपनीला त्यांचे सर्व प्रलंबित सौदे बंद करावे लागतील.
फ्युचर्स अँड ऑप्शन्स (F&O) ट्रेडिंगमध्ये, “कॅश इक्विल्युअल्स” म्हणजे अशा गोष्टी ज्या सहजपणे रोखीत रूपांतरित केल्या जाऊ शकतात, जसे की अल्पकालीन गुंतवणूक. व्यापारी बहुतेकदा त्यांचा वापर तारण किंवा मार्जिन म्हणून करतात. यामुळे त्यांना व्याज मिळवता येते आणि F&O ट्रेड देखील करता येतात. जेन स्ट्रीटवर बाजारपेठेत फेरफार करण्यासाठी या पद्धतींचा गैरवापर केल्याचा आरोप आहे.
एप्रिल २०२४ मध्ये काही वृत्तपत्रातील बातम्यांच्या आधारे सेबीने चौकशी सुरू केली. अहवालात म्हटले आहे की जेन स्ट्रीटवर भारतीय बाजारपेठेत बेकायदेशीर व्यवसाय केल्याचा आरोप होता. सेबीने नॅशनल स्टॉक एक्सचेंज (एनएसई) ला जेन स्ट्रीटच्या ट्रेडिंगची चौकशी करण्याचे आदेश दिले होते.
एनएसईने जेन स्ट्रीटचा चौकशी अहवाल सेबीला सादर केला. सेबीने असे निरीक्षण नोंदवले की आठवड्याच्या शेवटच्या दिवशी (एक्सपायरी डे) बाजारात असामान्य अस्थिरता दिसून येत होती आणि काही कंपन्या (विशेषतः जेन स्ट्रीट) उच्च-जोखीम असलेल्या व्यवहारांमध्ये प्रवेश करत होत्या.
सेबीला जेन स्ट्रीट नियमांचे उल्लंघन करत असल्याचे आढळले. एनएसईने कंपनीला हेराफेरीचे व्यवहार थांबवण्याचा इशारा पाठवला. जेन स्ट्रीटने इशाऱ्याकडे दुर्लक्ष केले आणि पुन्हा मोठे व्यवहार केले, त्यानंतर आता सेबीने ही कठोर कारवाई केली आहे.