Former PM Manmohan Singh’s Resume : आधुनिक भारतीय अर्थव्यवस्थेचे आर्किटेक्ट डॉ. मनमोहन सिंग यांच्या करिअरचा प्रेरणादायक प्रवास

माजी पंतप्रधान डॉ.मनमोहन सिंग यांचे वयाच्या 92 व्या वर्षी निधन झाले. त्यांना आधुनिक भारतीय अर्थव्यवस्थेचे शिल्पकार मानले जात होते. त्यांच्या कर्तृत्वाचा आणि कार्याचा तपशील खालीलप्रमाणे.

नवी दिल्ली : माजी पंतप्रधान डॉ.मनमोहन सिंग यांचे गुरुवारी निधन झाले. वयाच्या ९२ व्या वर्षी जगाचा निरोप घेतलेल्या मनमोहन सिंग यांच्या निधनाने राजकारणातही शोककळा पसरली आहे. जगभरातील नेते त्यांना आदरांजली वाहत आहेत. ते त्यांना ‘आधुनिक भारतीय अर्थव्यवस्थेचे शिल्पकार’ म्हणत आहेत. दरम्यान, अनेक युजर्सनी देशाच्या माजी पंतप्रधानांचा बायोडाटा लिंक्डइनवर पोस्ट केला आहे. एखादी व्यक्ती इतकी प्रतिभावान असू शकते हे पाहून तुम्हालाही आश्चर्य वाटेल. त्यांना आधुनिक भारतीय अर्थव्यवस्थेचे शिल्पकार मानले जात होते. त्यांच्या कर्तृत्वाचा आणि कार्याचा तपशील खालीलप्रमाणे.

 माजी पंतप्रधान डॉ.मनमोहन सिंग यांच्या CV वर एक नजर टाकूयात 

शिक्षणात अव्वल

1952 : पंजाब विद्यापीठ, चंदीगडमधून एमए (अर्थशास्त्र) मध्ये प्रथम क्रमांक प्राप्त केला.

1954 : सेंट जॉन्स कॉलेज, केंब्रिज येथे उत्कृष्ट कामगिरीसाठी राइट्स पारितोषिक मिळाले.

1955 आणि 1957 : केंब्रिज विद्यापीठाचे रेन्सबरी स्कॉलर.

1957 : DPhil (ऑक्सफर्ड), DLitt (सन्मान कारण); भारताच्या निर्यात स्पर्धात्मकतेवर पीएचडी प्रबंध.

माजी पंतप्रधान मनमोहन सिंग यांच्या संबंधित बातम्या वाचण्यासाठी येथे क्लिक करा : ‘साधी राहणी, उच्च विचारसरणी’ असा होता भारताचे माजी पंतप्रधान डॉ. मनमोहन सिंग यांचा जीवनप्रवास

व्यवसाय आणि शिकवण्याचा अनुभव

➤प्राध्यापक (वरिष्ठ व्याख्याता, अर्थशास्त्र), 1957-59
➤ वाचक, अर्थशास्त्र, 1959-63
➤ प्राध्यापक, अर्थशास्त्र, पंजाब विद्यापीठ, चंदीगड, 1963-65
➤प्राध्यापक, आंतरराष्ट्रीय व्यापार, दिल्ली स्कूल ऑफ इकॉनॉमिक्स, दिल्ली विद्यापीठ, १९६९-७१
➤ मानद प्राध्यापक, जवाहरलाल नेहरू विद्यापीठ, नवी दिल्ली
➤प्राध्यापक आणि दिल्ली स्कूल ऑफ इकॉनॉमिक्स, दिल्ली विद्यापीठ, 1996 आणि नागरी सेवक

लेखणीचा जादूगार

पुस्तके

➤ “भारताचा निर्यात ट्रेंड आणि स्व-शाश्वत वाढीसाठी संभावना” – क्लेरेंडन प्रेस, ऑक्सफर्ड युनिव्हर्सिटी, 1964; तसेच विविध आर्थिक मासिकांमध्ये अनेक लेख प्रकाशित केले.

इतर उपलब्धी :

➤ ॲडम स्मिथ पुरस्कार, केंब्रिज विद्यापीठ, 1956
➤पद्मविभूषण, 1987
➤युरो मनी अवॉर्ड, वर्षातील अर्थमंत्री, 1993
➤आशिया मनी अवॉर्ड, आशियासाठी वर्षातील अर्थमंत्री, 1993 आणि 1994

माजी पंतप्रधान मनमोहन सिंग यांच्या संबंधित बातम्या वाचण्यासाठी येथे क्लिक करा : ‘महात्मा गांधींचे राष्ट्र… रशिया-युक्रेन युद्धावरही डॉ. मनमोहन सिंग यांनी केले होते भाष्य; वाचा काय म्हटले होते

कामाचा अनुभव/पद:

1971-72: परकीय व्यापार मंत्रालयातील आर्थिक सल्लागार.

1972-76: वित्त मंत्रालयातील मुख्य आर्थिक सल्लागार.

1976-80: भारतीय रिझर्व्ह बँकेचे संचालक; इंडस्ट्रियल डेव्हलपमेंट बँक ऑफ इंडियाचे संचालक.

आशियाई विकास बँकेच्या गव्हर्नर मंडळावर भारतासाठी पर्यायी गव्हर्नर.

IBRD च्या गव्हर्नर मंडळावर भारतासाठी पर्यायी गव्हर्नर.

नोव्हेंबर 1976-एप्रिल 1980: सचिव, वित्त मंत्रालय (आर्थिक व्यवहार विभाग).

अणुऊर्जा आयोगाचे सदस्य: अंतराळ आयोगाचे वित्त सदस्य.

एप्रिल 1980-15 सप्टेंबर 1982: नियोजन आयोगाचे सदस्य-सचिव.

1980-83: भारत-जपान संयुक्त अभ्यास समितीच्या भारतीय समितीचे अध्यक्ष.

16 सप्टेंबर 1982-14 जानेवारी 1985: भारतीय रिझर्व्ह बँकेचे गव्हर्नर.

1982-85: आंतरराष्ट्रीय नाणेनिधीच्या बोर्ड ऑफ गव्हर्नर्सवर भारतासाठी पर्यायी गव्हर्नर.

1983-84: पंतप्रधानांच्या आर्थिक सल्लागार समितीचे सदस्य.

1985: इंडियन इकॉनॉमिक असोसिएशनचे अध्यक्ष.

15 जानेवारी 1985-31 जुलै 1987: नियोजन आयोगाचे उपाध्यक्ष.

1 ऑगस्ट, 1987-नोव्हेंबर 10, 1990: सरचिटणीस आणि दक्षिण आयोगाचे आयुक्त, जिनिव्हा.

10 डिसेंबर 1990-14 मार्च 1991: पंतप्रधानांचे आर्थिक बाबींचे सल्लागार.

15 मार्च 1991-20 जून 1991: UGC चे अध्यक्ष.

21 जून 1991-15 मे 1996: केंद्रीय अर्थमंत्री.

ऑक्टोबर 1991: आसाममधून काँग्रेसच्या तिकीटावर राज्यसभेवर निवडून आले.

जून 1995: राज्यसभेवर पुन्हा निवडून आले.

1996 पासून: अर्थ मंत्रालयाच्या सल्लागार समितीचे सदस्य.

1 ऑगस्ट 1996-4 डिसेंबर 1997: वाणिज्य संसदीय स्थायी समितीचे अध्यक्ष.

21 मार्च 1998 पासून: राज्यसभेतील विरोधी पक्षनेते.

5 जून 1998 पासून: वित्त समितीचे सदस्य.

13 ऑगस्ट 1998 पासून: नियम समितीचे सदस्य.

ऑगस्ट 1999-2001: 2000 पासून विशेषाधिकार समितीचे सदस्य: भारतीय संसदीय गटाच्या कार्यकारी समितीचे सदस्य.

जून 2001: राज्यसभेवर पुन्हा निवडून आले.

2004-2014: भारताचे पंतप्रधान

2024: राज्यसभेतून निवृत्त