IRCTC ने केले ३ कोटीपेक्षा अधिक अकाऊंट ब्लॉक (फोटो सौजन्य - IRCTC)
जर तुम्हीही IRCTC द्वारे रेल्वे तिकिटे बुक करत असाल तर ही बातमी तुमच्यासाठी आहे, कारण IRCTC ने २.५ कोटींहून अधिक वापरकर्ता आयडी निष्क्रिय केले आहेत. डेटा विश्लेषणात काही युजर्सच्या बुकिंग पॅटर्नबद्दल रेल्वेला शंका होती. या संशयाच्या आधारे, या वापरकर्त्यांचे आयडी बंद करण्यात आले आहेत. सरकारने संसदेत एका प्रश्नाच्या उत्तरात ही माहिती दिली. राज्यसभा खासदार एडी सिंह यांनी संसदेत याविषयी प्रश्न विचारला होता.
सिंह यांनी रेल्वे मंत्रालयाला विचारले होते की कोट्यवधी IRCTC युजर्सचे आयडी का बंद केले जातात, तिकीट बुकिंग सुरू होताच तिकिटे कशी गायब होतात आणि हे थांबवण्यासाठी रेल्वे कोणती पावले उचलत आहे? याच्या उत्तरात सरकारने माहिती दिली. मंत्रालयाने आपल्या उत्तरात लिहिले आहे की, तिकीट बुकिंगमधील अनियमितता थांबवण्यासाठी आयआरसीटीसीने २.५ कोटींहून अधिक वापरकर्ता आयडी बंद केले आहेत. तपासात असे दिसून आले की या वापरकर्ता आयडींद्वारे बुकिंगमध्ये काहीतरी चूक आहे.
तिकीट प्रणालीतील समस्या
२५ जुलै रोजी राज्यसभेत दिलेल्या उत्तरात रेल्वे मंत्रालयाने म्हटले आहे की, तिकीट बुकिंग प्रणालीमध्ये होणारी छेडछाड आणि गैरवापर रोखण्यासाठी IRCTC ने हे पाऊल उचलले आहे. डेटा विश्लेषणादरम्यान, बनावट किंवा संशयास्पद माहिती वापरून कोट्यवधी वापरकर्ता आयडी तयार केल्याचे आढळून आले. त्यानंतर ते निष्क्रिय करण्यात आले जेणेकरून तत्काळ तिकीट बुकिंगमध्ये पारदर्शकता आणता येईल आणि प्रामाणिक प्रवाशांना त्रास होऊ नये.
मंत्रालयाने असेही म्हटले आहे की, रेल्वेमध्ये तिकिटांची मागणी वर्षभर सारखी राहत नाही. काही वेळा तिकिटांची मागणी खूप जास्त असते आणि काही वेळा ती कमी असते. ज्या गाड्या अधिक लोकप्रिय असतात आणि प्रवास करण्यास कमी वेळ घेतात, त्या गाड्यांमधील तिकिटे लवकर विकली जातात. परंतु इतर गाड्यांमध्ये तिकिटे सहज उपलब्ध होतात. प्रवाशांना कन्फर्म तिकिटे सहज मिळावीत, तिकिट बुकिंगमध्ये पारदर्शकता असावी आणि लोक अधिकाधिक तिकिटे ऑनलाइन बुक करावीत यासाठी रेल्वेने अनेक पावले उचलली आहेत.
Waiting List वरही नजर
याशिवाय, प्रतीक्षा यादीचे नियमित निरीक्षण केले जात आहे. जर मागणी वाढली तर विशेष गाड्या चालवल्या जातात किंवा विद्यमान गाड्यांमध्ये अतिरिक्त कोच जोडले जातात. तसेच, प्रतीक्षा करणाऱ्या प्रवाशांनाही कन्फर्म सीट्स मिळण्यासाठी विकल्प आणि अपग्रेडेशन स्कीम सारख्या योजना चालवल्या जातात.
मंत्रालयाने माहिती दिली की प्रवासी ऑनलाइन किंवा रेल्वे काउंटरला भेट देऊन तिकिटे बुक करू शकतात. आजकाल सुमारे ८९ टक्के तिकिटे ऑनलाइन बुक केली जातात. तुम्ही रेल्वे काउंटरवर डिजिटल पद्धतीने पेमेंट देखील करू शकता. १ जुलै २०२५ पासून तात्काळ तिकीट बुकिंगच्या नियमांमध्ये काही बदल करण्यात आले आहेत. प्रवाशांना आता आयआरसीटीसी वेबसाइट किंवा अॅपवर आधार कार्डने पडताळणी करावी लागेल. तात्काळ तिकीट बुकिंग सुरू होण्यापूर्वी एजंट ३० मिनिटे तिकिटे बुक करू शकणार नाहीत.
कसे तपासू शकता?