रिझर्व्ह बँक ऑफ इंडिया-पेटीएम : रिझर्व्ह बँक ऑफ इंडिया (RBI) ने गुरुवारी पेटीएम पेमेंट्स बँकेला Know Your Customer नियमांचे उल्लंघन केल्याबद्दल ५.३९ कोटी रुपयांचा आर्थिक दंड ठोठावला आहे. रिझर्व्ह बँक ऑफ इंडियाने म्हटले आहे की पेटीएम पेमेंट्स बँक आपल्या ग्राहकाला जाणून घ्या. केवायसी अंतर्गत काही नियामक तरतुदी तसेच पेमेंट बँकांच्या परवाना अटींमध्ये दर्शविल्यानुसार दिवसाच्या शेवटी जास्तीत जास्त शिल्लक वाढवण्याच्या नियमांची पूर्तता करण्यात अयशस्वी ठरली आहे. ‘असामान्य सायबर सुरक्षा घटनांच्या अहवालावर मार्गदर्शक तत्त्वे’ आणि ‘UPI इकोसिस्टमसह मोबाइल बँकिंग ऍप्लिकेशन्स सुरक्षित करणे’ या संदर्भात, बँक ‘बँकांमधील सायबर सुरक्षा फ्रेमवर्क’चे पालन करत नसल्याचे आढळले.
RBI ने बँकेच्या KYC/अँटी-मनी लाँडरिंग (AML) दृष्टीकोनातून विशेष छाननी केली होती. RBI द्वारे ओळखल्या गेलेल्या लेखापरीक्षकांद्वारे बँकेचे सर्वसमावेशक सिस्टम ऑडिट देखील केले गेले. छाननी अहवाल आणि लेखीपरीक्षणातून असे दिसून आले की पेटीएम पेमेंट्स बँक पेआउट सेवा प्रदान करण्यासाठी ऑन बोर्ड केलेल्या संस्थांच्या संदर्भात लाभार्थी मालक ओळखण्यात अयशस्वी ठरली. शिवाय, ते पेआउट व्यवहारांचे निरीक्षण करत नाही आणि पेआउट सेवांचा लाभ घेत असलेल्या संस्थांचे जोखीम प्रोफाइलिंग करत नाही. RBI ने म्हटले आहे की पेमेंट बँकेने पेआउट सेवांचा लाभ घेत असलेल्या विशिष्ट ग्राहकांच्या आगाऊ खात्यांमध्ये दिवसाच्या अखेरच्या शिल्लक रकमेच्या नियामक मर्यादेचे उल्लंघन केले आणि विलंबाने सायबर सुरक्षा घटनेची नोंद केली.
“SMS डिलिव्हरी रिसीप्ट चेक’ शी संबंधित डिव्हाइस बंधनकारक नियंत्रण उपाय लागू करण्यात ते अयशस्वी झाले; त्याची व्हिडिओ ग्राहक ओळख प्रक्रिया (V-CIP) पायाभूत सुविधा भारताबाहेरील IP पत्त्यांकडून कनेक्शन रोखण्यात अयशस्वी झाली,” RBI ने म्हटले. मार्च २०२२ पासून, पेटीएम पेमेंट्स बँकेला आरबीआयने पर्यवेक्षी चिंतेमुळे नवीन ग्राहकांना ऑन-बोर्डिंग करण्यापासून प्रतिबंधित केले आहे. बँकेला नियामकाने तिच्या IT प्रणालीचे सर्वसमावेशक सिस्टम ऑडिट करण्यासाठी आयटी ऑडिट फर्म नियुक्त करण्याचे निर्देश दिले होते. “पेटीएम पेमेंट्स बँक लिमिटेडद्वारे नवीन ग्राहकांचे ऑन-बोर्डिंग आयटी ऑडिटर्सच्या अहवालाचे पुनरावलोकन केल्यानंतर आरबीआयने दिलेल्या विशिष्ट परवानगीच्या अधीन असेल,” आरबीआयने मार्च २०२२ मध्ये ग्राहकांच्या ऑन-बोर्डिंगवर बंदी लादताना सांगितले होते.