१ कोटी भारतीयांना फॅटी लिव्हर; जाणून घ्या कारण, लक्षणे आणि उपाय

भारतात दरवर्षी फॅटी लिव्हरचे सुमारे १ कोटी रुग्ण आढळतात. हे समस्या मधुमेही आणि लठ्ठ लोकांमध्ये आढळते. फॅटी लिव्हरची लक्षणे नसली तरी, त्याचा आरोग्यावर गंभीर परिणाम होऊ शकतो.

यकृतामध्ये (लिव्हरमध्ये) जेव्हा चरबी जास्त प्रमाणात जमा होते, तेव्हा त्याला फॅटी लिव्हर म्हणतात. ही समस्या बहुतेक वेळा जास्त वजन असलेल्या (लठ्ठ) किंवा मधुमेह आणि अनियमित जीवनशैली असलेल्या लोकांमध्ये अधिक प्रमाणात आढळते. स्वयंपाकात कमीत कमी तेलाचा वापर केल्यास ही समस्या बऱ्याच प्रमाणात टाळता येते, असे तज्ज्ञांचे मत आहे.

डोके दुखीमुळे त्रस्त आहात? ‘हे’ घरगुती उपाय करून तात्काळ मिळवा आराम, मायग्रेनची समस्या होईल दूर

यकृताचे कार्य काय आहे?
यकृत ( लिव्हर ) आपल्या शरीराचा मुख्य अवयव आहे, जो अन्न पचवण्यास, ऊर्जा साठवण्यास आणि शरीरातील टाकाऊ पदार्थ काढून टाकण्यास मदत करतो. निरोगी यकृतामध्ये खूप कमी किंवा अजिबात चरबी नसते. जर तुम्ही जास्त मद्यपान केले किंवा खूप अस्वस्थ आहार घेतला तर अतिरिक्त चरबी तुमच्या यकृताच्या पेशींमध्ये साठते आणि चरबी बनते.

फॅटी लिव्हरची लक्षणे कोणती?

फॅटी लिव्हर सुरुवातीला लक्षणविरहित असतो. पण काही लक्षणे आढळू शकतात, जसे

• सतत थकवा
• पोटाच्या वरच्या उजव्या भागात दुखणे
• पचनास त्रास
• वजन वाढणे
• अशक्तपणा

फॅटी लिव्हरचे टप्पे (Stages):

स्टेज 1:

• लिव्हरमध्ये ५-१०% चरबी
• कोणतीही विशेष लक्षणे नसतात
• जीवनशैली सुधारल्यास हे टप्प्यावरून माघार घेता येते

स्टेज 2:

• लिव्हरमध्ये ३०-६०% चरबी
• थकवा, अपचन यांसारखी लक्षणे जाणवू शकतात
• तज्ज्ञांचा सल्ला आवश्यक

जास्त तेलाचा वापर फॅटी लिव्हरला कसा वाढवतो?

अन्नात जास्त तेल, तूप, लोणी, गोड पदार्थ यांचा वापर शरीरात साठणारी अतिरिक्त चरबी वाढवतो. शरीरात ही चरबी न जळल्यामुळे ती यकृतात साठते. बाजारात मिळणाऱ्या बिस्किटांमध्ये, स्नॅक्समध्येही लपलेले तेल असते, जे शरीरात अज्ञातपणे साचत जाते.

तेलाचा वापर कमी करण्याचे फायदे काय?

• यकृतावर ताण कमी होतो
• कोलेस्टेरॉल नियंत्रित राहतो
• वजन कमी होण्यास मदत होते
• शरीरातील सूज आणि विषारी पदार्थ कमी होतात

तेलाच्या ऐवजी काय वापरावे?

• गाईचे तूप (थोड्या प्रमाणात)
• एक्स्ट्रा व्हर्जिन ऑलिव्ह ऑइल (moderation मध्ये)
• घरगुती कमी तेलात शिजवलेले अन्न

फॅटी लिव्हर टाळण्यासाठी कोणते उपाय?

आहार:

• हिरव्या पालेभाज्या, फळे
• संपूर्ण धान्य (whole grains)
• साखर, मैदा आणि तेलकट पदार्थ कमी करा
• दररोज किमान ८-१० ग्लास पाणी प्या

व्यायाम:

• दररोज किमान ३० मिनिटे चालणे, योगा, सायकलिंग
• लठ्ठपणा कमी करणे

सवयी:

• वेळेवर झोप आणि जेवण
• दररोज सकाळी कोमट पाणी प्यावे
• तणाव टाळणे

विवाहित पुरुषांना दुसऱ्याची बायकोच का आवडते? काय आहे यामागचं मूळ कारण? जाणून घ्या